معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

در دهۀ هفتاد خورشیدی چند شاعر مدعی ابداع انواعی شعر تازه شدند و هر یک بر طرز شعر خود نامی نهادند؛ از جمله رضا براهنی (شعر غیرنیمایی)، علی باباچاهی (شعر پسانیمایی) و محمد آزرم (شعر متفاوط). «شعر متفاوط» تأثیرپذیری از نظریات ژاک دریدا را آشکارا نشان می‌دهد؛ اما غیرنیمایی و پسانیمایی عنوان‌هایی هستند نشانگر تمایز با طرز نیما ـ هدفی که پیش‌تر احمد شاملو، منوچهر شیبانی، یدالله رؤیایی، احمدرضا احمدی، بیژن جلالی و .... به گواهی آثارشان به آن دست یافته‌اند. اما شعر پسامدرن آمریکا در دهۀ شصت میلادی پدیدار شد؛ سه دهه پیش از آغاز تلاش برای نوشتن چنین شعری در ایران. با این حال آگاهی از پیشینه و مبانی نظری این شعر که در ادامۀ راهش به «زبان شعر» رسید، هنوز بسیار کم است و همراه با کژفهمی و تأثیر این کاستی در عقاید و شعر هواخواهان ایرانی شعر پسامدرن پیداست.

نوشته‌های موجود دربارۀ «شعرپسامدرن» به زبان فارسی، از ترجمه گرفته تا تألیف، اندک‌اند و بیشترشان جانب آن را دارند. از این‌رو در این کتاب نقدهایی برای ترجمه برگزیده شده تا ایرادهای این نوع شعر را آشکارا و البته منصفانه بیان کنند. خواننده در این مطالب هم از اشکالات نظری و شعر این نحله آگاه می‌شود و هم از عقاید و تجربه‌های جالب و آموختنی شماری از شاعر پسامدرنیست آمریکا.

این کتاب پنج مقاله را دربر دارد؛ دو تای اول را مارجری پرلوف نوشته و سومی را آلبرت گلپی که هر دو استاد دانشگاه استنفورد بوده‌اند. دیدگاه‌های این صاحب‌نظران دربارۀ زبان شعر هرچند مشترکاتی دارند، یکسان نیستند. پرلوف در مقالۀ «جماعت پیشتاز و استعداد فردی: نمونۀ زبان شعر» به ارائۀ تاریخچه‌ای در مورد مکتب‌های پیشتاز در پهنۀ هنر می‌پردازد و نگرش‌های آنها را به گونه‌ای فشرده بیان می‌کند و البته در این راه به «نمونۀ زبان شعر» توجه خاص دارد. پرلوف در مقالۀ «کلمه به خودی خود: زبان شعر در دهۀ هشتاد» با آوردن چند نمونه از کارهای زبان شاعران، به بررسی و نقد آنها می‌پردازد. آلبرت گلپی در مقالۀ «تبارشناسی پسامدرنیسم: شعر معاصر آمریکا» از پیشینۀ شعر پسامدرنیستی می‌گوید و با بررسی و نقد چند اثر، به تحلیل این نوع شعر می‌پردازد. او نتیجۀ چالش‌برانگیزی از بررسی‌هایش می‌گیرد و آن را در فرمولی چنین خلاصه می‌کند: مدرنیسم ـ رمانتیسیسم = پسامدرنیسم.

مقالۀ چهارم «پسامدرنیسم در شعر» اطلاعاتی کلی و مفید دربارۀ شعر و هنر پسامدرن به دست می‌دهد. نویسندگان گوناگون در مورد عقاید هنرمندان پسامدرنیست در خصوص استعاره و دیگر مجازها نظریات متفاوتی دارند. نویسندۀ این مقاله می‌گوید شعر پسامدرن از «استعاره و مجازهای ادبی پرهیز می‌کند»؛ اما به باور لارنس کهون «صنایع ادبی، نظیر استعاره‌ها .... از نظر پست‌مدرنیست‌ها برای شکل گرفتن مضمون ممتاز متن تعیین‌کننده‌اند».

مقالۀ پنجم «هنر شعر» دربارۀ شعر و به‌ویژه شعر انگلیسی آگاهی‌های سودمندی در اختیار می‌گذارد؛ تعریف شعر و انواع آن و نیز وزن و موسیقی شعر انگلیسی از جملۀ این اطلاعات‌اند. بخش پایانی کتاب شامل اطلاعاتی دربارۀ زندگی و آثار چند شاعر و نمونه‌هایی از شعر آنهاست.