معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

این واژه‌نامۀ تخصصی تلاشی است برای گردآوری و تدوین اصطلاحات گستردۀ میراث فرهنگی و شاخه‌های علمی مرتبط با آن. هرچند این مجموعه به صورت دوسویه، یعنی فارسی ـ انگلیسی، انگلیسی ـ فارسی تدوین و تنظیم شده است، اما شالودۀ آن بر سویۀ انگلیسی ـ فارسی است.

از نظر محتوایی این فرهنگ طبق تعاریف معیار که برگرفته از میثاق‌های بین‌المللی نهادهای فرهنگی مرتبط و از جمله سازمان جهانی یونسکوست، به هر دو حوزۀ میراث ملموس (مادی) و ناملموس (معنوی) در قالب بخش‌های کلان زیرنظر داشته، ضمن آنکه عجالتاً از دو حوزۀ صنایع دستی و گردشگری صرف‌نظر کرده است. این بخش‌ها و نشانۀ اختصاری مربوط به آنها به ترتیب حروف الفبا عبارتند از:

1. ادبیات و نمایش: شامل اصطلاحات ادبی، سنت‌های شفاهی و هنرهای نمایشی و اجرایی. بنابراین این حوزه نه‌تنها شگردها و فنون ادبی و آرایه‌های لفظی و معنایی را فهرست می‌کند (مانند قافیه، سجع، جناس و .....) و اصطلاحات سنت‌های شفاهی را دربر می‌گیرد (مانند سیاه‌بازی، خیمه‌شب‌بازی و .....)، بلکه واژه‌های تخصصی داستان‌نویسی، نمایشنامه‌پردازی و هنرهای نمایشی و حتی مفاهیم مربوط به تماشاخانه، بازیگری و اجرا نیز با این برچسب مشخص شده‌‌اند.

2. باستان‌شناسی: شامل اصطلاحات علم باستان‌شناسی، شیوه‌های تدفین و گورگونه‌ها، رزم‌افزارها و سنگ‌ابزارهای باستانی و عنوان تمدن‌های کهن و سلسله‌ها و دودمان‌های تاریخی.

3. شامل اصطلاحات علم شیمی، خوردگی، روش‌های حفاظت از اشیاء و شیوه‌های مرمت و بازسازی آنها.

4. زبان‌شناسی و گویش‌پژوهی: شامل اصطلاحات زبان و زبان‌شناسی ـ از هر دو منظر تاریخی و هم‌زمانی ـ و به‌ویژه دو حوزۀ زبان‌شناسی اجتماعی و گویش‌پژوهی.

5. عقیده و سنت و آیین: شامل عقاید و باورهای قومی، رسوم و سنت‌های اجتماعی و کنش‌های آیینی و گروهی.

6. قوم‌پژوهی و انسان‌شناسی: شامل علوم وابسته‌ای مانند انسان‌شناسی، مردم‌شناسی و قوم‌نگاری. این حوزه‌ها از مهم‌ترین شاخه‌های میراث ناملموس به شمار می‌روند.

7. گاه‌شماری و کیهان‌شناسی: شامل دانش بومی دربارۀ زمین و زمان و کیهان و نیز انواع گاه‌شماری و تقسیم‌بندی زمان به دوره‌های زمین‌شناختی و تاریخی.

8. معماری و مرمت: شامل معماری و مرمت بافت‌ها و بناهای تاریخی و فرهنگی، تزئینات داخلی سازه‌ها و شیوه‌ها و سبک‌های معماری.

با توجه به این هشت حوزۀ معرفی شده که هر یک زیرمجموعه‌های گوناگونی را شامل می‌شوند، این فرهنگ از یک‌سو می‌کوشد تا برابرنهاده‌های فارسی مناسبی برای اصطلاحات عرصۀ میراث فرهنگی و علوم وابسته به آن فراهم آورد و از سوی دیگر بر آن است تا ضمن تنظیم همین اصطلاحات با توالی فارسی، معادل‌های انگلیسی برای مفاهیم ویژۀ میراث فرهنگی ایران‌زمین به دست دهد.

این واژه‌نامه با نزدیک به سی هزار مدخل تدوین و منتشر گردیده که نویسنده امید دارد در مرحلۀ بعد مجموعۀ اصطلاحات گردشگری نیز بدان افزوده شود.