معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

واژۀ شکار با چنان روشنی و صراحتی همراه است که انسان به‌ندرت در اندیشۀ کشف پیشینۀ آن برمی‌آید. درهم‌تنیدن آن با سرنوشت آدمی در عرصۀ تنازع بقا و ادامۀ آن چنان است که گویی از شدت صراحت، نیازی به بررسی آغاز و پایان آن نیست. شکار در دیگرگونی‌های سرنوشت انسان و ادامۀ حیات وی نقشی انکارناپذیر داشته است. این پدیدۀ زیستی تنها رویداد جذاب و شگفت‌انگیزی است که بشر از بدو پیدایش خود نگاهی شیفته‌وار و غیر قابل مهار نسبت به آن داشته است و این شوریدگی و دلبستگی را نهایت و کرانه‌ای نیست.

شکار در حیات ابتدایی بشر از زمانی آغاز شد که این موجود درخت‌زی و میوه‌خوار، از درخت پایین آمد و پای در خاکی نهاد که عرصۀ بلامنازع بسیاری از حیوانات درنده و بزرگ‌جثه بود. شرایط سخت پدیدآمده، وی را ناگزیر کرد که از منابع غذایی جدید استفاده کند. این منبع غذایی گوشت بود که هرچند دستیابی به آن محال به نظر می‌رسید، ولی بشر به یاری هوش و اندیشه‌ورزی مداوم و متکامل، وارد عرصۀ شکارگردی شد. این مرحله‌‌ای سخت و گذاری سنگین از زندگی انسان گونۀ کهن بر کرۀ زمین بود.

در این برهه، انسان‌ها افزون بر گوشت شکار و ماهی از انواع دانه‌ها، ریشه‌های سرخس، میوه‌هایی همچون سیب و گیلاس وحشی و آلو و خرمالوی جنگلی استفاده می‌کردند. این خانه‌بدوشان در جستجوی غذا به هر سو می‌رفتند و در شرایط دشوار و کمبود غذا، سالخوردگان را بر جای می‌گذاشتند تا بمیرند. گاه نیز برای فرونشاندن گرسنگی‌های طولانی و کشنده، نوزدان خود را قربانی می‌کردند.

به‌یقین برای انسان امروزی قابل هضم نیست که بداند نیای بدوی وی به این دلیل صحراگردی و جنگل‌نوردی می‌کرد و سرگردان ابدی بود که برای رفع گرسنگی و تهیه غذا چاره‌ای جز شکار نداشت و اگر شکار نمی‌کرد، قطعاً از گرسنگی تلف می‌شد. نویسنده در این کتاب ضمن پرداختن به ادوار مختلف زیست انسان در کرۀ خاکی، ایران و مازندران و گذر از مرحلۀ توحش به تمدن، به نحوۀ تأمین غذا توسط انسان بدوی اشاره می‌کند و لوازم ابتدایی و در مراحل بعدی پیشرفتۀ شکار را بیان می‌دارد. افسانه‌ها و داستان‌های شکار در مازندران و باورها نسبت به شکار، بخش‌های پایانی کتاب را دربر می‌گیرد.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ ناشر

دربارۀ نویسنده

فصل یکم: درآمدی بر شکار و صید

بخش یکم: پیدایی و تطور انسان از دید دیرین‌شناسان و انسان‌شناسان

بخش دوم: یافته‌های انسان‌شناختی شرق مازندران (غارهای هوتو و کمربند)

بخش سوم: شکار در خدمت هنر و حماسه

بخش چهارم: نقش اقلیم در گوناگونی حیات، نژاد، فرهنگ و دین

بخش پنجم: میراث مازندران از طبیعت

بخش ششم: قوانین شکار پس از پذیرش اسلام

فصل دوم: ابزارها و شیوه‌های شکار

بخش یکم: ابزار مشهور شکار در عرصۀ تاریخ

بخش دوم: ابزار متنوع شکار

بخش سوم: شیوه‌های شکار جانوران پستاندار

بخش چهارم: شیوه‌های شکار پرندگان

فصل سوم: صید آبزیان

بخش یکم: پیشینۀ بهره‌برداری از آبزیان

بخش دوم: ابزار و روش‌های گوناگون صید

فصل چهارم: باورها و اعتقادات شکار

فرهنگ اعتقادی و باورمند شکار

بخش یکم: تابوهای شکار در مازندران

بخش دوم: زشتی شکار وحوش هنگام زادآوری

بخش سوم: شکاربس

فصل پنجم: تراژدی‌های شکار

سوت‌ها (ترانه‌های سرگذشت)

فصل ششم: افزوده‌ها

بخش یکم: پانوشت‌ها

بخش دوم: آوانوشت و مفاهیم فارسی واژگان تبری

بخش سوم: منابع