۱۶۱۱
۳۷۳
ژانر

ژانر

پدیدآور: جان فرو ناشر: علمی و فرهنگیتاریخ چاپ: ۱۳۹۸مترجم: لیلا میرصفیان مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۰۰۰شابک: 4ـ825ـ436ـ600ـ978 تعداد صفحات: ۲۷۵

خلاصه

این کتاب دربارۀ انواع ژانرهای گفتار، نوشتار، تصویر و اصوات ساختمند است: صورت‌های گوناگون گفتن، نوشتن، نقاشی کردن، مجسمه ساختن، معماری، موسیقی و صورت‌هایی ترکیبی مانند فیلم، تلویزیون، اپرا، تئاتر و بازی‌های دیجیتال. کتابی است دربارۀ اینکه ژانر چگونه به گفتمان کلامی و غیرکلامی و کنش‌های همراهشان شکل می‌دهد و ساختی اجتماعی را در معنا می‌گنجاند.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

 

این کتاب دربارۀ انواع ژانرهای گفتار، نوشتار، تصویر و اصوات ساختمند است: صورت‌های گوناگون گفتن، نوشتن، نقاشی کردن، مجسمه ساختن، معماری، موسیقی و صورت‌هایی ترکیبی مانند فیلم، تلویزیون، اپرا، تئاتر و بازی‌های دیجیتال. کتابی است دربارۀ اینکه ژانر چگونه به گفتمان کلامی و غیرکلامی و کنش‌های همراهشان شکل می‌دهد و ساختی اجتماعی را در معنا می‌گنجاند.

همۀ متن‌ها در پیوند با یک یا چند ژانر شکلی استوار می‌یابند و شاید به نوبۀ خود بتوانند آن ژانرها را نیز تغییر دهند. در بعضی از زمینه‌های نقد، ژانر را اصطلاحی می‌دانند که به بعضی متن‌ها اطلاق می‌شود و به بعضی نه. به همین دلیل در بحث دربارۀ فیلم‌های ژانری از ژانرهایی مشخص مثل وسترن یا سرقت حرف رده می‌شود. در مورد نقاشی‌های ژانری سبکی که نماهای روزمره را نشان می‌دهد، در مقابل نقاشی‌هایی که مضمون تاریخی گسترده‌ای دارند، گذشته می‌شوند و در بحث بر سر داستان‌های ژانری نیز بیشتر از ژانرهای پرطرفداری مثل داستان پلیسی یا علمی ـ تخیلی سخن گفته می‌شود.

در این کتاب مسئلۀ اصلی چگونگی دسته‌بندی‌ کردن ژانرها یا شناسایی آنها نیست؛ این کتاب نه توصیف دسته‌بندی‌های موجود است و نه مهر تأییدی بر آنها. طراحی آن با هدف جامعیت، یعنی دربرگیری مجموعۀ ژانرها نبوده است؛ زیرا نویسنده باور دارد که هیچ فهرست غالبی وجود ندارد. نویسنده کوشیده به جای تهیۀ فهرست مشروحی از همۀ ژانرهای موجود، به کاربردهای ژانر بیندیشد: ژانرها چطور در عمل کار می‌کنند، با دسته‌بندی‌های ژانر چکار می‌کنیم، ابعاد اجتماعی این دسته‌بندی‌ها چیست؟ بنابراین بحث اصلی کتاب این است که ژانرها فارغ از آنکه صرفاً صنایع سبکی» باشند، آثاری از واقعیت و حقیقت، اقتدار و باورپذیری‌اند.

در فصل نخست مسائلی طرح شده که به نظر مسائل اساسی اندیشیدن به ژانر هستند؛ مسائلی دربارۀ اینکه ژانرها چگونه ساختارهای دانش را فرا می‌خوانند و در خود می‌گنجانند، دربارۀ انواع دسته‌بندی‌هایی که به آثار نظم و ترتیب می‌دهند، دربارۀ تفاوت و تداوم تاریخی و دربارۀ انواع اعمالی که ژانرها در جهان انجام می‌دهند. همچنین این موضوع مطرح شده که ژانرها چگونه با موقعیت‌های تکراری پیوند می‌خورند. نیز سعی شده با اشاره به دو موضوع بر این نکته تأکید شود که ژانرها صورت‌های ثابت و از پیش مشخصی نیستند. نخست آنکه متن‌ها عملکرد ژانرها هستند نه بازتولید دسته‌ای که به آن تعلق دارند. دوم آنکه در تأکید بر اهمیت مرزها و کناره‌ها نویسنده از دریدا پیروی می‌کند.

در فصل دوم مفهوم برخی «صورت‌های سادۀ» متنیت مطرح شده که نویسنده از باختین و یولس اخد کرده است. در نظر آنها این صورت‌ها قالب‌های سازندۀ صورت‌های پیچیده‌تر به شمار می‌روند. همچنین ژانر چیستان در این فصل بررسی شده تا مشخص شود آن مفهوم چگونه عمل می‌کند.

فصل سوم با تمرکز بر کارکردهای دسته‌بندی ژانر و جای‌دادن این کارکردها در بافت کلی دسته‌بندی انسانی آغاز شده است. نویسنده در این فصل نگاهی کوتاه به مدل‌های زیست‌شناسیک رده‌شناسی و همچنین برخی از استعاره‌هایی که ژانر را از طریق آنها می‌شود فهمید انداخته شده است. بیشتر فصل به شرحی تاریخی دربارۀ نظریۀ ژانر می‌پردازد؛ از بوطیقای افلاطون و ارسطو و ایدۀ رمانتیک مجموعۀ کوچکی از صورت‌های طبیعی گرفته تا چند شرح معاصر که دربارۀ گوناگونی و تاریخ‌مندی ژانرها هستند.

در فصل چهارم برخی از نتیجه‌گیری‌های موقت نویسنده طرح شده‌اند. این کار با طرح‌ریزی سه جنبۀ هم‌پوشاننده انجام شده که از نظر نویسنده ژانر با این سه جنبه سازمان می‌یابد و برخی ژانرهای خاص نیز از طریق این سه جنبه آثار واقعیت و اقتدارشان را پدید می‌آورند. در بخش پایانی این فصل نگاهی کوتاه و کلی انداخته شده به اینکه چگونه ژانرهای گوناگون فلسفه و تاریخ، دانش‌های رشته‌ای دانشگاهی را به طرزی ویژه و متمایز سازمان می‌دهند.

فصل پنجم این موضوع را بررسی می‌کند که ژانر مجموعه‌ای از اشاره‌هاست؛ اشاره‌هایی که خوانش ما را از متن هدایت می‌کنند. در اینجا اهمیت چارچوب نشان داده شده و برای بیان دو نکته به کار گرفته شده است: اینکه چگونه تفاوت‌های درون ژانر را تشخیص دهیم و اینکه اشاره‌ها ماهیتی بافتی دارند. فصل با چند نمونۀ متنی پیش می‌رود تا ارتباط میان متن ساختمند و فرایند خوانش را بررسی کند.

در فصل پایانی کتاب به این موضوع پرداخته شده که ژانرها فقط در نسبت با ژانرهای دیگر وجود دارند و این نسبت‌ها همسشه دارای ترتیبی کم‌وبیش نظام‌مندند. ژانرها به مجموعۀ موجز مربوط‌اند: مجموعه‌ای از جایگاه‌های به‌هم‌وابسته که جهان دانش و ارزش را سازمان می‌دهند. در ادامه نویسنده نگاهی انداخته به پیشینۀ صورتی بوطیقایی به نام سوگ‌نامه تا نشان دهد که ضمن دگرگونی رابطه‌های میان این صورت بوطیقایی و سایر صورت‌ها، برخورد با این تغییرها در موقعیت‌های تاریخی متفاوت چگونه بوده است. نیز در این فصل با نگاهی به سه ژانر دیجیتال، پیدایش ژانرهای تازه بررسی شده است.

فهرست مطالب کتاب:

سپاس‌گزاری

پیش‌گفتار بر ترجمۀ فارسی ژانر

مقدمه

فصل اول: به سوی ژانر

فصل دوم: ژانرهای ساده و پیچیده

فصل سوم: نظریۀ ژانر ادبی

فصل چهارم: دربرداشتگی و معناداری

فصل پنجم: ژانر و تعبیر

فصل ششم: نظام و تاریخ

واژه‌نامه

منابع

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ایران در آینۀ شعر روس

ایران در آینۀ شعر روس

میخاییل سینلنیکوف

این کتاب برگرفته از کتاب «ایران و درون‌مایه‌های ایرانی در شعر شاعران روس» اثر میخاییل سینلنیکوف شاعر

منابع مشابه بیشتر ...

جامع التمثیل

جامع التمثیل

محمدعلی حبله‌رودی

کتاب «جامع التمثیل» از جمله قدیمی‌ترین کتاب‌های امثال و دربرگیرندۀ ناب‌ترین تمثیل‌های ایرانی است که

امپراتوری عثمانی

امپراتوری عثمانی

مهرداد کیا

در این کتاب تاریخ سیاسی دولت عثمانی از واپسین دهۀ سدۀ سیزدهم تا شکل‌گیری جمهوری ترکیه بررسی شده است.