تاریخ تفریح در شهر تهران در دوران قاجار و پهلوی
خلاصه
در کشور ما اکثر پژوهشهای تاریخی همچنان معطوف به حوزۀ تاریخ سیاسی است و سایر حوزههای پژوهش تاریخی کمتر مورد توجه قرار میگیرد. یکی از حوزههای نسبتا مغفول، زندگی روزمرۀ مردم ایران در ادوار گذشته است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
تاریخنگاری در دورۀ پیشامدرن به توضیح زندگی و عملکرد نخبگان سیاسی اختصاص داشت. در عصر مدرن حوزۀ عمل مورخان گسترش پیدا کرد و جنبههای اجتماعی و فرهنگی زندگی انسانها در ادوار گذشته هم مورد توجه مورخان قرار گرفت. با این حال در کشور ما اکثر پژوهشهای تاریخی همچنان معطوف به حوزۀ تاریخ سیاسی است و سایر حوزههای پژوهش تاریخی کمتر مورد توجه قرار میگیرد. یکی از حوزههای نسبتا مغفول، زندگی روزمرۀ مردم ایران در ادوار گذشته است.
تفریحات مردم بخشی از زندگی روزمرۀ آنان را تشکیل میدهد. تفریح یک مفهوم تخصصی در علوم اجتماعی و مطالعات فرهنگی نیست. دومازدیه «گذران اوقات فراغت» را چنین تعریف کرده است: «گذران اوقات فراغت دربرگیرندۀ مجموعهای از اشتغالاتی است که فرد با کمال میل بدان پردازد؛ خواه به منظور استراحت، خواه برای ایجاد تنوع، خواه با هدف گسترش اطلاعات و آموزش خویشتن بدون اهداف مادی و خواه برای مشارکت اجتماعی ارادی و بسط توان آزاد و خلاقش؛ بعد از آنکه از الزامات حرفهای خانوادگی فارغ گشت». در این پژوهش مقصود از تفریح، نوعی از گذران اوقات فراغت است که به قصد کسب نشاط انجام میگیرد.
این کتاب از دو بخش کلی تشکیل شده است. بخش اول مربوط به دورۀ قاجار است و بخش دوم دربارۀ دورۀ پهلوی. اطلاعات گوناگونی از کتابها و نشریات مختلف جمعآوری شده و در کنار هم قرار گرفتهاند. عناوین مربوط به دورۀ قاجار از این قرارند: قصهگویی و نقالی، میهمانی، چراغانی و آتشبازی، جشنهای خاص، اعیاد و مولودیها، موسیقی، رقص، نمایش، تئاتر غربی، سینما، شعرخوانی و انجمنهای ادبی، بازی، ورزش، شکار، قمار، مواد مخدر و دخانیات، مشروبات الکلی، تفریحگاهها و تفرجگاهها، قهوهخانهها، گرمابهها، هتلها و کافهها، باغها و باغ وحش.
درج مطالب در قسمت دوم این کتاب هم بر مبنای تفکیک انواع تفریحات صورت گرفته است. در دورۀ پهلوی تنوع تفریحات قابل دسترسی برای افراد جامعه افزایش یافت. از جمله اینکه تعداد سینماها و سالنهای تئاتر، کافهها و پارکها افزایش قابل ملاحظهای یافت. اقشار مختلف اجتماعی رویکردهای گوناگونی در مقابل تغییرات تفریح اتخاذ میکردند. در این پژوهش تلاش بر آن است که روند این تغییرات توصیف شده و رویکرد اقشار مختلف در این زمینه بررسی گردد. در صورت وجود شواهد کافی مبنی بر نارضایتی اقشار گوناگون از اقدامات حکومت در این زمینه، بر اطلاعات موجود در مورد زمینههای وقوع انقلاب اسلامی افزوده میشود.
گفتنی است که در این پژوهش بر جمعآوری اطلاعات پراکنده در انواع منابع مکتوب در مورد تفریحات رایج در دوران قاجار و پهلوی تمرکز شده است. انجام مصاحبههای گسترده با ساکنین شهر تهران در دورۀ پهلوی میتواند قدم بعدی باشد و اطلاعات ما را در اینباره افزایش داده و تصویر به مراتب دقیقتری پیش روی ما قرار دهد.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه
فصل اول: پیشینۀ پژوهش
فصل دوم: نگاهی به وضعیت تفریحات مردم تهران در عصر قاجار
فصل سوم: وضعیت تفریح در دورۀ سلطنت رضاشاه
فصل چهارم: وضعیت تفریح در سالهای 1320 تا 1332 شمسی
فصل پنجم: وضعیت تفریح در سالهای 1332 تا 1342 شمسی
فصل ششم: تأسیس مراکز تفریحی دولتی در سالهای 1342 تا 1356 شمسی
فصل هفتم: وضعیت مراکز تفریحی غیردولتی در سالهای 1342 تا 1356 شمسی
فصل هشتم: رویکرد اقشار مختلف مردم به تغییرات تفریح در سالهای 1342 تا 1356 شمسی
جمعبندی یافتهها
کتابنامه
گزیدهای از اسناد منتشرشده
پربازدید ها بیشتر ...
ایران در آینۀ شعر روس
میخاییل سینلنیکوفاین کتاب برگرفته از کتاب «ایران و درونمایههای ایرانی در شعر شاعران روس» اثر میخاییل سینلنیکوف شاعر
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب