معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

آن کاترین سوینفورد لمتون (1912 ـ 2008) یکی از معدود پژوهشگران طراز اول زبان فارسی و تاریخ ایران بود که از زمان شکل‌گیری این مباحث در چارچوب گسترده‌تر رشتۀ السنۀ شرقی در قرن نوزدهم، بریتانیا به جهان ارائه کرد. وی در همان مراحل نخست کار به عنوان یک متخصص برجسته در تمام امور مربوط به ایران شهرتی کسب کرد. زبان و دستور زبان، تاریخ و اندیشۀ سیاسی در دورۀ اسلامی، دین، وقایع روز و تجزیه و تحلیل اوضاع جاری سیاسی همگی از مواردی بودند که وی در زمینۀ آن صاحب‌نظر شمرده می‌شد. برای بسیاری از افراد چه در داخل و چه در خارج از جامعۀ علمی، وی مرجع نهایی در تمامی این حوزه‌های تخصصی تلقی می‌شد. کمتر پژوهشگری را می‌توان سراغ کرد که تسلطش بر حوزۀ کارش چنین دورۀ طولانی‌ای دوام آورده باشد. در خلال یک زندگانی فوق‌العاده پرتحرک و طولانی، با عزمی راسخ و استوار و تقریباً نزدیک به هفتاد سال، حاصل تحقیقات خود را منتشر کرد. حدود یک ربع قرن کرسی عالی زبان فارسی را در دانشگاه‌های بریتانیا بر عهده داشت و در خلال بخش مهمی از سنین پختگی‌اش نیز مشاور غیررسمی سیاستمداران، دیپلمات‌ها و مدیران شرکت‌های نفتی تلقی می‌شد و طبیعتاً در زندگانی‌ای که با پاره‌ای از حوادث تعیین‌کنندۀ تاریخ ایران توأم است، از اشغال متفقین و سقوط رضاشاه در سال 1941 گرفته تا بحران آذربایجان در 1946، کودتای 1953، اصلاحات ارضی در اوایل دهۀ 1930 و انقلاب اسلامی 1979، داستان‌ها و افسانه‌های مختلفی نیز در حول و حوش او شکل گرفت. برخی او را به دلیل دستاوردهای علمی‌اش ستوده و برخی نیز از وی به دلیل درگیری‌های سیاسی‌اش چهره‌ای شیطانی ترسیم کرده‌اند.

خانم لمتون در کنار جایگاه علمی خود، از جایگاهی سیاسی نیز برخوردار بود؛ جایگاهی که مقدمات اصلی و اولیۀ آن در پی انتصاب وی به سمت وابستۀ مطبوعاتی سفارت بریتانیا در تهران، در پی شروع جنگ جهانی دوم فراهم آمد و در مراحل بعد از جنگ و پایان همکاری رسمی او با وزارت امور خارجۀ بریتانیا نیز نظر به تداوم علائق و توجه وی به تحولات روز و جاری در ایران کماکان محفوظ و برقرار ماند.

آن لمتون یکی از ایران‌شناسان مهم عصر ماست. شاید بهترین کاری که می‌توانست در شناسایی این اهمیت و بهره‌مندی از علم و دانش او صورت گیرد، ترجمه و انتشار بخش درخور توجهی از آثار و تحقیقات او بود؛ امری که با توجه به تعداد اندک آثار ترجمه‌شده از وی، در قیاس با کل آثار و نوشته‌هایش که فهرست هر دو در بخش پایانی این کتاب پیوست شده‌اد، صورت نگرفته‌ است. ترجمۀ مقالۀ دکتر جان گرنی از دیگر ایران‌شناسان صاحب‌نام عصر ما، در رثای خانم لمتون و تصویر گویا و جامعی که از زندگانی و آثار وی به دست می‌دهد، از جهت یادآوری این مهم صورت گرفته است. در پیوست کتاب نیز ترجمۀ چند یادداشت و گزارش به قلم خانم لمتون مربوط به دورۀ فعالیت‌هایش در سفارت بریتانیا در تهران در زمان جنگ و همچنین گزارشی از یک سفر به ایران در سال 1345 ترجمه شده است.

فهرست مطالب کتاب:

یادداشت مترجم

اَن لمتون (2008ـ1912)/ جان گرنی

آثار اَن. کی. اس. لمتون (کتب و مقالات)

پیوست‌ها

1. در آستانۀ شهریور 1320

2. شهریور 1320

3. سفر به آذربایجان

4. گزارش ایران، تابستان 1345

تصویرها

نمایه