معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

ماتسوئو کین‌ساکو که بعدها تخلص «باشو» را انتخاب کرد، در سال 1644 در خانواده‌ای سامورایی متولد شد که در خدمت امیر او‌ئه‌نو بود در شهر ایگا نزدیک کیوتو در بخش اول دورۀ توکوگاوا (1603 ـ 1868). تولد او کمابیش مصادف بود با بسته‌شدن درهای ژاپن به روی بیگانگان این انزوای خودخواسته باعث شد که ژاپن به خودش رو بیاورد، منابع را جستجو کند؛ و یک نتیجۀ این کار شکوفایی فرهنگی قابل توجهی بود که در نیمۀ دوم قرن هفدهم شروع شد. باشو و شاعر انسان‌گرا سای‌کاکو (1642 ـ 1693) تقریبا معاصر بودند و چیکاماتسو (1653 ـ 1724) نمایش‌نویس بزرگ نمایش عروسکی اوساکا کمی بعد شکوفا شد.

باشو بچه که بود، پیک قلعۀ اوئه‌نو بود و رفیق امیر جوان آن قلعه، یوشی‌تادا که هم‌سن و سال او بود، هر دو شیفتۀ شعر بودند و سخت در یکدیگر تأثیرگذار. در این دوره تخلص باشو «سوبو» بود و تخلص یوشی‌تادا هم «سن‌گن».

در اوایل دهۀ بیست عمر باشو بود که این دوست صمیمی‌اش ناگهان درگذشت (28 ماه مه 1666) همۀ زندگی باشو به هم ریخت: از خدمت در قلعه کناره گرفت، شاید در غمش تعهد عمیق‌تری به طریقت شعر می‌دید. گویا مدتی بعد از آن بود که به کیوتو، که آن موقع پایتخت ژاپن بود، رفت که پیش استادان مشهور آنجا به تحصیل فلسفه، شعر و آموختن خوشنویسی بپردازد.

باشو در 28 سالگی بود که به اِدو (توکیو کنونی) رفتت. در این شعر در شعر به استادی رسید و هم اینجا بود که بازرگان ثروتمند کلبه‌ای به او داد که دورتادورش را نخل‌های مرموز گرفته بود و به «باشو آن» (عزلتکدۀ نخل موز) معروف بود. به خاطر این خانه بود که او به «باشو» مشهور شد.

شعر باشو در دهۀ سی عمرش تکامل پیدا کرد و در 42 سالگی هایکوی معروف «برکۀ قدیمی» (یا «برکۀ کهن») را نوشت و به بلوغ و کمال رسید و از این زمان است که هایکوی او رنگ و بوی ذن دارد.

باشو ده سال آخر عمرش را راهی سیروسیاحت و زیارت در ژاپن شد؛ گاهی تنهها، اما غالباً با یکی دو دوست و هم‌سفر. به زیبارت مکان‌های مشهور و دیدار شاعران معروف می‌رفتند. او بالاخره در 50 سالگی در یکی از همین سفرها درگذشت.

در این کتاب پس از ارائۀ زندگی‌نامۀ مختصری از باشو و گاه‌شمار زندگی او، برخی از اشعار او از کتاب‌های مختلفش ترجمه شده است.

فهرست مطالب کتاب:

زندگی باشو

گاهشمار زندگی باشو

تحویل و فرم هایکو

هایکوی «فوروایکه‌یا» در بیست‌وچهار برگردان

گزیدۀ هایکوی باشو

گزیدۀ هایکو از کتاب «در باب عشق و جو»

از کتاب «هایکو، شعر ژاپن» احمد شاملو و ع. پاشایی