دهانۀ غلامان؛ شهری هخامنشی در جنوب شرقی ایران
خلاصه
محوطۀ باستانی دهانۀ غلامان از مهمترین آثار باستانی مورد توجه در سیستان و بلوچستان است. محل و جایگاه دهانۀ غلامان تقریباً در سیکیلومتری جنوب شرقی شهرستان زابل واقع شده و مرکز اصلی یکی از ایالات مهم هخامنشیان در جنوب شرقی ایران بوده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
آثار باستانی یک سرزمین مانند برگهای شناسنامه و هویت مردم آن سرزمین است. انسان بدون شناسنامه، انسانی بدون هویت است که قادر به معرفی خود نیست. در حقیقت اگر انسان امروزی گذشتۀ خود را نشناسد، آیندۀ خود را بهسختی میتواند بسازد و از آنجا که بخشهای بزرگی از تاریخ گذشتۀ ما در میان همین خاک و خاشاک به ظاهر بیمقدار خفته است، مجبوریم و باید آنچه در توان داریم را کنار هم گذاشته و ضمن کار و کوشش برای ساختن آینده، این گذشته را نیز به عنوان و شکل سند هویت خود برای آیندگان حفظ کنیم.
محوطۀ باستانی دهانۀ غلامان از مهمترین آثار باستانی مورد توجه در سیستان و بلوچستان است. محل و جایگاه دهانۀ غلامان تقریباً در سیکیلومتری جنوب شرقی شهرستان زابل واقع شده و مرکز اصلی یکی از ایالات مهم هخامنشیان در جنوب شرقی ایران بوده است. محل این سایت مهم باستانی تقریباً در دوکیلومتری جنوب روستای قلعهنو و بسیار نزدیک به مرزهای ایران با افغانستان است. این محل باستانی که در دهۀ 60 میلادی توسط امبرتو شراتو باستانشناس ایتالیایی پیدا شده است، روی یک تراس رودخانهای و در پایین یک برآمدگیهای فلات قرار دارد که در محدودههای حوضه هامون هیرمند است و در نزدیکی یک راهرو مصنوعی واقع شده که نامش را به این کریدور یا راهرو داده است: دروازۀ ورود بردگان یا نام جدیدتر آن دهانۀ غلامان.
این محوطه ابتدا در سالهای اولیۀ دهۀ شصت میلادی توسط گروه باستانشناسی مؤسسۀ ایزمئو حفاری شد و سپس کار بررسی و تحقیق در آن تا سال 1379 به تعویق افتاد. در ابن سال گروه باستانشناسی شهر سوخته مأموریت یافت تا کار کاوش و پژوهش در این محوطۀ باستانی را نیز جزء برنامههای پژوهشی خود انجام دهد.
این کتاب شامل یک درآمد، یک مقدمه و دو بخش باستانشناسی و بررسی، مرمت و حفاظت است. بخش اول کتاب به مباحث باستانشناسی پرداخته است. در این بخش تعداد هشت مقاله از پژوهشگران خارجی و ایرانی دربارۀ مسائل باستانشناسی دهانۀ غلامان آمده است. نخستین مقاله گزارشگونۀ کوتاهی است از امبرتو شراتو کاشف و نخستین کاوشگر دهانۀ غلامان و تنها برای آشنایی با سابقۀ کار منتشر شده است. مقالۀ بعدی نیز ترجمهای از همین باستانشناسی است که در حقیقت تنها گزارش فنی گروه باستانشناسان ایتالیایی دربارۀ کاوشهای دهانۀ غلامان نیز به شمار میرود که به شرح کاوشها پرداخته است. سومین مقاله نیز از این باستانشناسی است که وی در این مقاله با توجه به شواهد بسیار زیاد و غیرقابل انکاری که در کاوشهای ساختمان شمارۀ 3 به دست آورده، دربارۀ مذهب ساکنان این شهر فرضیههایی را ارائه داده است. مقالۀ چهارم بخش اول به شرح کاوشهای دهانۀ غلامان در پیش از زمان انقلاب اسلامی ایران پرداخته و نتایج بهدست آمده از سوی باستانشناسان ایتالیایی را موردنظر قرار داده است. در مقالۀ پنجم نیز خلاصۀ برخی از نتایج بهدست آمده از کاوشهای باستانشناسی ارائه شده است. در ششمین مقاله نویسندگان دربارۀ نقاشیهای دیواری پیداشده در دهانۀ غلامان مطالبی ارائه کردهاند. آخرین نوشتار این بخش نیز ارزیابی چند فرضیه است که نتیجۀ جدیدترین تحقیقات انجامشده دربارۀ سفال دهانۀ غلامان است.
بخش دوم این کتاب نگاهی دارد به بررسی و چگونگی حفاظت، مرمت و نگهداری آثار مربوط به دهانۀ غلامان و آثار مربوطه به آن. نخستین مقالۀ این بخش نتیجۀ برخی از آخرین پژوهشهای ژئوفیزیکی محمدخانی و همکارانش در دهانۀ غلامان است که یکی از تازهترین مقالات منتشرشده دربارۀ این محوطۀ باستانی نیز میباشد. دومین مقالۀ این بخش نیز دربارۀ برخی عملیات حفاظتی در کوه خواجه و دهانۀ غلامان است.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه
درآمد
بخش اول: پژوهشهای باستانشناسی
باستانشناسان ایتالیایی در سیستان/ امبرتو شراتو، ترجمۀ هومان خواجهنوری
نخستین گزارش مقدماتی کاوشهای دهانۀ غلامان (سیستان، ایران 1962 ـ 1963)/ امبرتو شراتو، ترجمۀ حسین سرحدیدادیان
شواهدی از زندگی مذهبی در دهانۀ غلامان سیستان/ امبرتو شراتو، ترجمۀ عقیل عابدی
دهانۀ غلامان: شهری هخامنشی در سیستان/ سیدمنصور سیدسجادی
نگاهی مختصر به کاوشهای دهانۀ غلامان 1379 تا 1384/ سیدمنصور سیدسجادی
سه تصویر از دورۀ هخامنشی در دهانۀ غلامان/ سیدمنصور سیدسجادی، فرامرز صابرمقدم
رایجترین گونههای سفال و تنوع مکانی آنها در دهانۀ غلامان سیستان/ برونو جنیتو، ترجمۀ حسین سرحدیدادیان
نشانههای انسانریخت (؟) بر مهر و سفالهای دهانۀ غلامان: ارزیابی چند فرضیه/ زهره زهبری
بخش دوم: بررسی، مرمت و حفاظت
شناسایی و بررسی باستانشناسی محوطه دهانۀ غلامان سیستان (بررسی آزمایشی آرکئوژئوفیزیک)/ کوروش محمدخانی، بامشاد یغمایی
عملیات حفاظتی در ساختمان شمارۀ 3 دهانۀ غلامان سیستان/ لوکا ماریانی، ترجمۀ حسین سرحدیدادیان
کتابنامه
تصویرهای رنگی
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قفلهای دستساز آذربایجان
رحمان احمدی ملکیاز بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درونمایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل
منابع مشابه بیشتر ...
کارنامۀ فیاض: مجموعۀ آثار دکتر علیاکبر فیاض به انضمام مقالهها و یادداشتها دربارۀ او، اسناد و تصاویر
به کوشش سلمان ساکت با همکاری اعظم رمضانی کامهعلیادکتر علیاکبر فیاض یکی از بنامترین چهرههای علمی و فرهنگی خراسان در صدسال اخیر است. او با وجود عمر
نام ها و یادها: تحشیهای بر آدمها و کتابها
ناصر علیخواه به کوشش مونا علیخواهعلیخواه در این كتاب، تحشیههایی بر مهمترین آدمها و كتابهای زندگیاش زده و با هر حاشیهنویسی، خوان
نظری یافت نشد.