معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

نقشبندیه طریقتی است که خواجه بهاءالدین نقشبند آن را در سدۀ هشتم هجری بنیاد نهاد و دایرۀ نفوذش به‌تدریج از آسیای میانه و خراسان تا هند و کردستان و آسیای صغیر و شبه جزیرۀ بالکان کشیده شد. این طریقت در جهان اسلام با دو ویژگی اصلی شناخته می‌شود؛ اول تأکید بر اجرای احکام شریعت و پرهیز از پذیرش هرگونه بدعت، و دوم پافشاری بر اعتقادات مذهب اهل سنت، طوری که همواره به عنوان طریقتی سنی شناخته شده است. تمام طریقت‌های صوفیانه، موجودیت خود را به سلسله‌ای می‌دانند که بدان وابسته‌اند و اغلب سلسلۀ خود را تا امیرالمؤمنین علی (ع) امتداد می‌دهند. نقشبندیه اما سرسلسلۀ طریقت خود را ابوبکر خلیفه می‌دانند، گرچه شاخه‌ای از نقشبندیه نیز با پیوند به امام جعفر صادق (ع) در نهایت امام اول شیعیان را مرشد اصلی خود اعلام می‌کنند، اما این نظر غالب در بین نقشبندیان نیست.

«ذکر» و نحوۀ اجرای آن در بین متصوفه، بدون استثنا از موضوعات بنیادین است. اینکه ذکر باید خفی و پنهان انجام شود یا جهری و آشکار، از مطالب اساسی و اختلافی متصوفه بوده و در مواردی موجب انشقاق و انشعاب می‌شده است. بنیان‌گذاران طریقت نقشبندیه بر انجام ذکر خفی تأکید داشته‌اند اما در مراحل و مقاطع بعدی برخی از بزرگان این طریقت همچون عبدالرحمان جامی ذکر جهری را ترجیح داده‌اند.

نقشبندیه از نادر طریقت‌هایی است که بر خلاف جریانات صوفیانۀ دیگر، در صحنۀ اجتماع و سیاست نیز حضور داشته‌اند. برای نمونه خواجه عبیدالله احرار از چهره‌های مشهور نقشبندیه با حاکمیت سیاسی زمان خود ارتباط تنگاتنگی داشت؛ شیخ شامل مدت مدیدی با روس‌ها جنگید و حاکمیت غازیان را در داغستان ایجاد کرد؛ احمد سرهندی معروف به مجدد الف‌ثانی در هند به مبارزۀ مسلحانه با کفار پرداخت و نقشبندیان در ترکیۀ معاصر، به حمایت از حزب سلامت ملی به رهبری نجم‌الدین اربکان پرداختند که سال‌ها در حاکمیت سیاسی ترکیه حضور داشت و تأثیرگذار بود.

این کتاب دربرگیرندۀ مجموعۀ مطالب کاملی دربارۀ طریقت نقشبندیه است که توسط حامد الگار از چهره‌های شناخته‌شدۀ عرصۀ تحقیق و پژوهش به زبان انگلیسی نوشته شده است. او برای انجام این کار سال‌ها تلاش کرده و افزون بر مراجعه به صدها منبع به زبان‌های مختلف، به برخی کشورها از جمله ایران نیز سفر کرده است. ترجمۀ این کتاب از ترکی استانبولی صورت گرفته و می‌توان آن را از جامع‌ترین منابع پژوهشی دربارۀ نقشبندیه در ایران دانست.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه مترجم

مقدمۀ نویسنده بر ترجمۀ فارسی کتاب

مقدمۀ نویسنده بر ترجمۀ ترکی کتاب

تاریخچۀ طریقت نقشبندیه

ابعاد سیاسی تاریخ نقشبندیه

ذکر خفی و جهری در طریقت نقشبندیه

بازتاب اندیشه ابن عربی در سنت متقدم نقشبندیه

جامی و تصوف

از کاشغر به ایوب

نقشبندیان و صفویان

نقشبندیه خالدیه در تابش

عناصر ملامتی در سنت نقشبندیه دورۀ نخست

اصول و آداب نقشبندیان خالدی در ترکیۀ عثانی

طریقت نقشبندیه در جمهوری ترکیه

تصوف و طریقت در زندگانی و آثار بدیع‌الزمان

مجدد قرن: بدیع الزمان نورسی و سنت تجدید

یادداشت‌هایی دربارۀ نقشبندیه در بوسنی

شیخ زین الله رسول اف واپسین شیخ اعظم نقشبندی

خواجگان

نگاهی به تاریخ نقشبندیه در ایران

نگاهی به تاریخ نقشبندیه در ترکیه

دهبیدیه؛ شاخه‌ای از نقشبندیه در آسیای میانه

نقشبندیه در دوره‌های اخیر

خالدیه

برخی از چهره‌های اصلی نقشبندیه