معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

این کتاب دربرگیرندۀ جستارهای ادبی دکتر ابوالقاسم اسماعیل‌پور مطلق است که در طی سالیان دراز فراهم آمده است؛ جستارهایی عمدتاً در دو حوزۀ جهان شعر ایرانی و شعر جهان که به دو بخش تقسیم شده است.

بخش نخست شامل مطالبی دربارۀ شعر کهن ایرانی از منظر فرهنگ باستانی ایران مانند بازتاب ایران باستان در شعر حافظ، مولوی و عطار. آنگاه‌ به اسطوره‌پردازی و اسطوره‌سازی در شعر سه تن از برجستگان شعر معاصر ایران پرداخته شده است. درآمدی بر نظریۀ ادبی، مزدیسنا و ادب فارسی، تاریخ زبان فارسی در شمار دیگر جستارهای بخش نخست است.

در بخشی از نوشتار «دیباچۀ مثنوی معنوی و اشعار گنوسی» می‌خوانیم: «آنچه ما در این جستار در پی آنیم، طرح این نکته است که مضمون هبوط یا اسارت روح در تخته‌بند کهن، از مضامین تازه و نوظهور عرفان اسلامی نیست، بلکه دیرینه‌ای بس کهن‌تر دارد. درون‌مایۀ اسارت روح و زندان تن را پیش‌تر، گنوسیان یا عارفان صدر مسیحیت مطرح کرده‌اند و به‌راستی این مفهوم جوهر اندیشۀ کیش گنوسی است. مضمون هبوط و اسارت روح در این جهان را گنوسیان سدۀ دوم و سوم مسیحی مطرح نموده‌اند، اما عرفان بدعت‌گذار صدر مسیحیت به چند گروه بخش می‌شود ....». (ص 26)

بخش دوم حاصل خوانده‌های نویسنده پیرامون شعر جهان، عمدتاً در سال‌های اقامت در چین و تدریس در دانشگاه بین‌المللی شانگهای (2004 ـ 2006) و نیز در سال‌های اقامت در روسیه و تدریس در دانشگاه دولتی مسکو (2013 ـ 2015) بوده است. این بخش  پیرامون مباحث گوناگون شعر جهان، پیشتازان شعر نو در آمریکا، چشم‌اندازهای شعر نو در سدۀ بیستم، شعر و مدرنیته، شعر چین، ژاپن و آفریقاست. این بخش با بهره‌گیری از منابع به‌روز خارجی تدوین شده و دربردارندۀ مباحثی تازه در شعر جهان است.

در ابتدای نوشتار «والت ویتمن و امیلی دیکنسون: پیشتازان شعر نو در آمریکا» دربارۀ والت ویتمن می‌خوانیم: «والت ویتمن پیشتاز شعر آزاد در حدود 1850 مجموعۀ «برگ‌های علف» را منتشر کرد. او قواعد عروضی کلاسیک را درهم شکست و شعر آزاد را ابداع کرد و با بهره‌گیری از آهنگ طبیعی شعرهای فولکلوریک و ترانه‌های عامیانه، اشعاری روان و طبیعی سرود. او را پیامبر دموکراسی در آمریکا هم خوانده‌اند. او در عین حال سرایندۀ اشعار متافیزیکی نوین است و به‌نوعی وحدت وجود در عناصر طبیعت قایل است». (ص 125)

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

بخش اول: شعر و ادب پارسی

بازتاب ایران باستان در شعر حافظ

دیباچۀ مثنوی معنوی و اشعار گنوسی

مضمون گنوسی در حکایت شیخ صنعان

طبیعت‌گرایی و اسطوره‌پردازی در شعر نیمایوشیج

بازتاب اسطوره در شعر سهراب سپهری

بازتاب اسطوره در شعر احمد شاملو

درآمدی بر نظریۀ ادبی

مزدیسنا و ادب پارسی

بررسی تاریخ زبان فارسی

بخش دوم: دریچه‌ای رو به شعر جهان

والت ویتمن و امیلی دیکنسون: پیشتازان شعر نو آمریکا

چشم‌اندازهای شعر نو در قرن بیستم

شعر و مدرنیته: شاعران روزگار نو

همدلی و جهانی‌شدگی در شعر معاصر جهان

گونار اکه‌لف: رهرو کوچه‌های شرق

درآمدی بر شعر چین

درآمدی بر شعر ژاپن

تانکا و هایکو

نیشی‌واکی، شاعر معاصر ژاپن

درآمدی بر شعر معاصر آفریقا

کتاب‌نامه

نمایه