معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

این کتاب اثری انتقادی ـ سیاسی از «تامس مور» می‌باشد که در آن به نقاط ضعف بشریت اشاره کرده است. او در این کتاب که ابتدا صرفاً برای سرگرمی خودش آن را نگارش کرده بود و قصد انتشارش را نداشت، جامعه‌ای آرمانی در جزیره‌ای دور را تصویرسازی می‌کند که در آن همۀ مردم در آرامش و رفاه کامل زندگی می‌کنند. در واقع این کتاب کنایه‌ای به کشور انگلستان در قرن شانزدهم میلادی می‌باشد که مردم به شدت درگیر جنگ بودند و فقر و فساد در انگلستان بیداد می‌کرد. نویسنده با نفی چنین جامعه‌ای، تصویری خارق‌العاده از جامعۀ آرمانیِ موردنظر خودش ارائه می‌دهد و با نگاهی وسیع اما انتقادی، سازمان‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن دورۀ انگلستان را زیر سؤال می‌برد. این کتاب به قدری تأثیرگذار بود که توانست در نگرش رهبران نهضت‌‌های ‌مذهبی با گرایش‌های ‌سوسیالیستی آلمان همچون لوتر و نیکلااشتورک و توماس مونترز تأثیر زیادی بگذارد. جالب است بدانید «آرمانشهرِ» تأثیرگذار، خودش تحت تأثیر فلسفۀ افلاطون نوشته شده و به همین دلیل با نام یونانی «یو تو پیا» یا «اتوپیا» نیز مشهور است. این عنوان به معنای «هیچ کجا» می‌باشد و اشارۀ مستقیمی به شهر خیالی «تامس مور» دارد. شهری افسانه‌ای که ظلم و فساد در آن وجود ندارد و مردم آن گویی در بهشت زندگی می‌کنند.

نویسندۀ این کتاب شخصیت برجسته‌ای در تاریخ انگلستان است و یکی از چهره‌های بزرگ دوران رنسانس انگلیس به شمار می‌آید. وی قدیسی شهید است و سیاست‌مداری برجسته و نویسنده‌ای پرشور؛ اما آنچه نام او را در تاریخ ادب و اندیشه زنده نگاه داشته، همین کتاب «یو تو پیا» است که در آن جامعه‌ای آرمانی را با جامعۀ پرشروشور روزگار خود می‌سنجد.

«یو تو پیا»ی مور افسانۀ بهشت زمینی نیست، بلکه همچنین بهانه‌ای است برای خرده‌گیری از جامعۀ خویش. بازگفتن داستان از زبان یک یاوه‌سرا نیز تنها یک بازیگوشی نیست، بلکه با این کار می‌خواسته خود را از پیامدهای این همه آشکارگویی نیز در امان بدارد. مور در پی پوشاندن نیت نهایی خویش چنان کامیاب بوده است که هنوز هم کسانی هستند که شک دارند نویسنده نهادهایی را که در این روایت شرح داده، دوست می‌داشته است یا نه. برخی نیز آن را یکسره هزل می‌شمارند یا آمیزه‌ای از هزل و جد.

در کتاب یکم از دو کتاب «یو تو پیا» سخن از جامعۀ روزگار نویسنده و نظام عدالت آن (و در حقیقت بیدادهای بنیادی آن) می‌رود. در کتاب دوم نویسنده به شرح جامعۀ آرمانی خویش می‌پردازد که «شیوۀ زندگانی آن نه‌تنها خوش‌ترین بنیاد را برای جامعۀ متمدن می‌گذارد، بلکه جامعه‌ای است که تا بشر پابرجاست، پایدار خواهد ماند».

این جامعه در جزیره‌ای قرار دارد که پایه‌گذارش در اصل آن را از یک قاره جدا کرده و نظام و سامانی یکسره عقلی و به‌قاعده و حساب‌شده به آن بخشیده است. به همین دلیل از شرور و فسادهای جامعه‌‌های دیگر در امان است. مور به دقت نظام سیاسی، راه و روش زندگی اجتماعی، آدب خوراک و پوشاک، زناشویی، اقتصاد، جنگ‌آوری و دیگر امورشان را شرح می‌دهد.

مهم‌ترین وجه جامعۀ «یو تو پیا» کمونیسم آن است؛ یعنی نبودن مالکیت خصوصی در آن. به همین مناسبت کارل کائوتسکی مور را پیشرو اندیشۀ کمونیسم دانسته است. اما جامعۀ کمونیستی او رنگ و بویی دینی نیز دارد و برخلاف بسیاری از یو تو پیاهای کمونیستی پیش از خود، خانواده را اساس جامعه قرار می‌دهد. خانوادۀ تک‌همسری، پدرسالارانه، گسترده، زاد و رودآور و تولیدگر، سنگ‌بنای هرم اجتماعی «یو تو پیا» است. او هر خانواده را یک واحد اقتصادی و زیستی می‌‌داند.

در این کتاب بعد از گذری بر زندگی تامس مور و کتاب او، رسالۀ «یو تو پیا» ترجمه شده است. در پیوست کتاب نیز نوشتاری دربارۀ ماکیاوللی و تامس مور به عنوان پیام‌آوران جهان مدرن آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

سرسخن برای ویراست دوم

دیباچه

سرگذشت تامس مور

دربارۀ یوتوپیا

آرمان‌شهر (یوتوپیا)

کتاب یکم

کتاب دوم

پیوست: دو پیام‌آور جهان مدرن: ماکیاوللی و تامس مور/ داریوش آشوری