معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

«وقتی همه خوابیم» داستان شوریدن هنرمند بر خویش است تا وسوسۀ گمراهی را پس زند و در این راه اگر لازم باشد از دادن جان خود نیز پروا نکند. این عصیان، در جهانی پرآشوب و مسخ‌شده روی می‌دهد و قهرمان فیلم ـ چکامۀ چمانی ـ تلاش می‌کند در برابر هجوم آن و بلعیده شدن بایستد. این فیلم با اغتشاش و آشفتگی و به‌هم‌ریختن و درهم‌فروشدن اجسام شروع می‌شود. جلوه‌ای از کائوس، یعنی آن بی‌شکلی و بی‌نظمی آغاز خلقت را بیننده می‌بیند که اینجا بر خلاف پایان فیلم «مسافران» که کائوس نوید تولدی دیگر را می‌داد، به یک آشوب آخرالزمانی شباهت دارد.

حدود ده سال از نخستین نمایش فیلم «وقتی همه خوابیم» ساختۀ بهرام بیضایی می‌گذرد. در این سال‌ها سلسله‌ای از بازتاب‌ها و واکنش‌ها و بحث و جدل‌های برخاسته از نمایش آن در بیست‌وهفتمین جشنوارۀ فیلم فجر و با تجربۀ این سال‌ها در سینمایی که از منظر بسیاری کسان، در وجوه مختلفی هر روز بیشتر به تجسم این فیلم از مناسبات بیرونی و تأثیرشان بر ساختار درونی تولیداتش شبیه شده ـ تا آنجا که کسانی این فیلم را نوعی پیشگویی دربارۀ سینمای سال‌های بعد از خودش دانسته‌اند ـ می‌توان بار دیگر و این بار فارغ از فضای پیرامونی به این فیلم نگریست.

این کتاب دربرگیرندۀ جمع‌بندی مختصری از همۀ واکنش‌ها و دیدگاه‌ها نسبت به فیلم «وقتی همه خوابیم» به همراه گفتگوهایی با بهرام بیضایی دربارۀ این فیلم و سینمای ایران است.

بعد از مقدمۀ گردآورنده، شناسنامۀ فیلم و خلاصه‌ای از فیلم‌نامه آورده شده است. بخش اول این کتاب پنج مقاله و نوشتار دربارۀ این فیلم را به خود اختصاص داده است که نویسندگان هر یک به زاویه‌ای از زوایای پنهان این فیلم اشاره کرده‌اند.

بخش بعدی کتاب دربرگیرندۀ چهار گفتگو از حمید امجد، امید روحانی و علیرضا کاوه با بهرام بیضایی است. در بخش پایانی نیز دو نمایشنامه از بهرام بیضایی آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ گردآورنده/ علیرضا کاوه

شناسنامۀ فیلم

خلاصۀ فیلمنامه

* مقالات

تازیانه بر خویشتن/ جهانبخش نورایی

تحقق تصویر مشترک/ علیرضا کاوه

مهره‌های شطرنج در بازی نرد/ سهند عبیدی

ما همه شبیه همیم!/ امیرحسین سیادت

سایه‌اش بر آنچه می‌بینم افتاد/ علیرضا کاوه

* گفتگوها

اسطورۀ هویت‌های دوگانه در درامی معاصر/ گفتگوی حمید امجد با بهرام بیضایی

.... به گفتگوی واقعی نیازمندیم/ گفتگوی علیرضا کاوه با بهرام بیضایی 1

و قصۀ خود شهرزاد قصه‌گو/ گفتگوی امید روحانی با بهرام بیضایی

وقتی خود را به خواب می‌زنیم!/ گفتگوی علیرضا کاوه با بهرام بیضایی 2

* پیوندان

شش طرح برای صدسالگی سینمای ایران/ بهرام بیضایی

اعتراضی نیست؛ خیال‌تان راحت!/ بهرام بیضایی

* عکس‌ها