معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

برخی از فیلم‌سازان در تاریخ سینما به قواعد از پیش‌تعیین‌شده‌ای که استودیوهای فیلم‌سازی در جهان غرب سال‌هاست که آنها را رعایت کرده‌اند، تن درنداده‌اند. بر اساس این قواعد آنچه در فیلم‌سازی اهمیت دارد، ملاحظات اقتصادی در تولید فیلم است. به عبارت دیگر کمپانی‌های سرشناس فیلم‌سازی ترجیح داده‌اند که فیلم‌هایشان را در استودیوها بسازند تا هزینۀ کمتری متحمل شوند. در این میان برخی به این قواعد تن نداده و ترجیح دادند تا هزینۀ کمتری متحمل شوند. در این میان برخی به این قواعد تن نداده و ترجیح دادند در مکان‌های واقعی فیلم‌برداری کنند و هر چه بیشتر از استانداردهای هالیوودی دور شوند و سینمای خودشان را روایت کنند. یکی از این فیلم‌سازان ورنر هرتزوگ است که شاید به یک معنا بتوان او را فیلم‌سازی یاغی دانست. او عاشق پیاده‌روی‌های طولانی است. زمانی که متوجه شد لوته آیزنر (که در این کتاب با ستایش از او یاد می‌کند) ـ یکی از بزرگ‌ترین حامیان سینما در فیلم‌خانه‌های سینمایی جهان ـ در پاریس بستری است و واپسین لحظات عمرش را سپری می‌کند، پای پیاده از آلمان به فرانسه رفت. هرتزوگ هر جا که احساس کرده فیلم‌سازی با دست و پنجه نرم کردن با طبیعت و نیروهای طبیعی همراه است، عزمش را جزم کرده و به آنجا رفته تا فیلم بسازد. از جنگل‌های پرو تا صحاری استرالیا، کویت و آمریکا و قطب جنوب و صدها جای دیگر را در سراسر جهان پیموده تا زندگی را با دوربینش شکار کند.

این کتاب دربرگیرندۀ مجموعه‌ای از گفتگوهایی است که ورنر هرتزوگ در نزدیک به سی‌وچند سال از نخستین آثارش تا اوایل دهۀ 2000 با نشریات و افراد مختلفی داشته است. به عبارتی دیگر دایر‌ةالمعارفی از دوران فیلم‌سازی، عقاید و زندگی او در این کتاب فراهم آمده است. او در یکی از گفتگوهایش وقتی به مسئلۀ شعر و سینما می رسد، از یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان ایران ـ عباس کیارستمی ـ با زبان ستایش یاد می‌کند و «خانۀ دوست کجاست؟» را یکی از تجلیات شعر در سینما برمی‌شمارد.

مانند کارگردان‌های دیگر هرتزوگ از مصاحبه‌ها به شیوه‌های مختلفی استفاده می‌کند: برای معرفی آثارش، پیشنهادهای خاصی در مورد نحوۀ برخورد مخاطبان با آنها، مدیریت تصویری خودش در جمع مخاطبان و گفتگوی مستقیم با رسانه‌ها و .... . اما در این میان، یک کارکرد مستحق توجه بیشتری است؛ چون هم خارق‌العاده است و هم سرمشق و الگو: مصاحبه‌ها به عنوان شکل مهمی از زندگی‌نامۀ هرتزوگ کاربرد دارند. این گرایش در اواخر دهۀ 1960 و اوایل دهۀ 1970 با انجام مصاحبه‌هایی در آلمان غربی، فرانسه و پرو شکل گرفت (که چند مصاحبه در این کتاب نیز آورده شده است) و در ادامه با فیلم‌برداری و تصویربرداری چند مصاحبه گسترش یافت؛ گفتگوهایی مانند «من فیلم‌هایم هستم؛ تصویری از ورنر هرتزوگ» (کریستین وایزنبرگ و ایریون کئوش، 1977) و «گنجایش رؤیاها» (لو بلالنک، 1982). این گرایش با «هرتزوگ دربارۀ هرتزوگ» به اوج رسید که کتابی مفصل و مصاحبه‌ای مبتنی بر دوران گذشته است که پل کرانین در 2002 فراهم آورد.

مصاحبه‌ها از ورنر هرتزوگ سکوی پرتابی برای تثبیت هویت وی به عنوان فیلم‌ساز ساختند. این مصاحبه‌ها به عنوان زندگی‌نامۀ خودنوشت خوانده شدند (که با پرداختن به مباحثی همچون اخلاق، حقیقت، اصالت و فردیت تکمیل شده‌‌اند) و به روندی خلاقانه برای روایت یک زندگی از طریق مجموعه‌ای از داستان‌های به‌یادماندنی و پرطراوت بدل شدند. این گفتگوها همچنین وجه وابستگی به چنین روندی را مشخص می‌کند، اینکه چگونه زندگی فیلم‌ساز بر اساس گفته‌های دیگر (شناخته‌شده‌ترین نمونه، کلاوس کینسکی بازیگر است که هرتزوگ با وی پنج فیلم کار کرده) و گاهی حتی در ارتباط با مصاحبه‌کننده‌ها آشکار می‌شود.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ مترجم

مقدمه

خط مشی سینمای نوین آلمان

امید به برلین

تجارب آمریکای جنوبی؛ پیرامون «آگوییره، خشم پروردگار»

هر کسی برای خودش و خداوند در برابر همه؛ گفتگو دربارۀ معمای کاسپار هاوزر

مصاحبه با ورنر هرتزوگ

هیپنوتیسم به عنوان وسیلۀ سبک‌پردازی

مصاحبه با ورنر هرتزوگ

دربارۀ نوسفراتو

گفتگو دربارۀ برخورد آمریکایی‌ها با آثار هرتزوگ

فیتز کارالدو: گفتگوهایی با ورنر هرتزوگ

گفتگو دربارۀ جایی که مورچگان خواب سبز می‌بینند

بحث با ورنر هرتزوگ دربارۀ به صحنه بردن نخستین اپرایش کبرا ورده

آینۀ بانگوی: به نظر ورنر هرتزوگ «پژواک‌هایی از امپراتوری تاریک» مستندی در مورد بوکاسا نیست، بلکه تصویری از همگی ما است

گفتگو دربارۀ «درس‌های تاریکی»

ورنر هرتزوگ

گفتگو با ورنر هرتزوگ

گفتگوی رولور: ورنر هرتزوگ

خشم کلاوس کینسکی

رویکردی پهلوانی‌تر؛ گفتگویی دربارۀ مرد گریزلی

ورنر هرتزوگ جسور در برابر هتاک؛ «ابل فررا کیست؟»

پرسش و پاسخ با ورنر هرتزوگ

بیرون از تاریکی؛ غار رؤیاهای فراموش شده اثر ورنر هرتزوگ