معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

ویژگی اصلی‌ای که داستایفسکی جوان را از دیگر رمان‌نویسان سال‌های چهل و پنجاه سدۀ نوزدهم متمایز می‌کند، نزدیکی او به گوگول است. او بر خلاف دیگران، پیش از هر چیز به سبک نوشتار فکر می‌کرد، درست مثل گوگول. سبک او مثل گوگول نوشتاری محکم و پرمعناست، اگرچه همیشه هم همان‌طور بی‌نقص و دقیق نیست. داستایفسکی در «مردم بینوا» مثل سایر رئالیست‌ها تلاش می‌کند با افزودن عناصر همدردی و احساسات انسانی، اثرات ناتورالیسم کاملاً هجوی گوگول را محو کند؛ اما درست همان زمان .ه دیگران سعی داشتند این مشکل را با حفظ تعادل میان هجو افراطی و سانتی‌مانتالیسم حل کنند، داستایفسکی هم‌جهت با روح حقیقی مکتب گوگول، گویی که سنت شنل را ادامه می‌دهد و سعی دارد هجو افراطی ناتورالیسم را با احساسات تند و سانتی‌مانتال ترکیب کند، این دو عنصر با هم ترکیب شدند، بدون اینکه خصوصیات مستقل خود را از دست بدهند.

داستایفسکی هم از نظر تاریخی و هم از منظر روان‌شناختی شخصیتی پیچیده است و لازم است نه‌تنها میان دوره‌های مختلف زندگی‌اش و خطوط گوناگون مشی ایدئولوژیکش، بلکه بین سطوح مختلف شخصیتی‌اش تمایز قائل شد. والاترین یا عمیق‌ترین لایه‌ها تنها در آثار هفده سال آخر زندگی‌اش حضور دارد که با «یادداشت‌های زیرزمینی» آغاز می‌شود. لایه‌های نازل‌تر یا سطحی‌تر در تمام آثارش به چشم می‌خورد؛ اما در مقاله‌هایی که برای مجله نوشته و نیز در آثار ادبی قبل از 1864 بارزتر است. داستایفسکی اصلی ژرف‌اندیش یکی از مهم‌ترین و شوم‌ترین چهره‌ها در تمام تاریخ تفکر بشری است؛ یکی از جسورترین و ویرانگرترین پدیده‌ها در حوزۀ مکاشفات پیشرفتۀ روحی. داستایفسکی سطحی‌نگر اما فرزند زمان خویشتن بود و او را می‌توان با بسیاری دیگر از رمان‌نویسان و روزنامه‌نگاران دوران آلکساندر دوم قیاس کرد.

داستایفسکی با رویکرد روان‌شناختی رمان می‌نویسد و اصلی‌ترین شیوۀ بیان او تجزیه و تحلیل است. در این معنا می‌توان او را همزاد و تصویر آینه‌ای تالستوی دانست. اما هم وسیله و هم روش آنالیز او کاملاً با تالستوی متفاوت است. تالستوی روح را به اجزای زندۀ آن تقسیم می‌کند و اساس فیزیولوژيک تفکر، اعمال ناخودآگاه ارادۀ بشری و اتم‌های عملکردهای شخصی را بررسی می‌کند. وقتی به بالاترین سطح تجربه‌های روحی می‌رسد، این تجارب دیگر بیرون از مرزهای زندگی به نظر می‌رسند، حد و مرزی ندارند و کاملاً با تجارب یک فرد معمولی در تقابل‌اند؛ اما داستایفسکی تنها در آن زمینه‌های روان‌شناختی‌ای کار می‌کند که تفکر و اراده در آنها در تماس مداوم با هویت والای روحی است و جریان عادی تجربه مدام تحت تأثیر ارزش‌های نهایی و مطلق قرار می‌گیرد و هرگز آشفتگی‌های روح خاموش نمی‌شود.

«جنایت و مکافات» (1866)، «ابله» (1869)، «اهریمنان» (1871) و «برادران کارامازوف» (1880) چهار رمان بزرگ داستایفسکی هستند که به نظر می‌رسد یک حلقه را تشکیل می‌دهند. ساختار همۀ آنها دراماتیک و طرح اولیه‌شان تراژیک است و همه اهمیتی فلسفی دارند. هر کدام از آنها یک اثر بسیار پیچیده است. موضوع فقط این نیست که طرح داستان در فلسفۀ آن تنیده شده باشد، بلکه در همین فلسفه، داستایفسکی اصیل ـ که در ناب‌ترین حالتش در «یادداشت‌های زیرزمین» ظهور می‌کند ـ به طرزی جدانشدنی با آن ژورنالیست اثر یادداشت‌های نویسنده درهم می‌آمیزد. از همین‌رو می‌توان از این رمان‌ها حداقل سه خوانش متفاوت داشت. اول خوانشی که معاصران داشتند و آنها را با مسائلی که جامعۀ روسیه و خوانندگان آن روزگار با آن درگیر بودند، مربوط می‌دانستند. دومین رویکرد آن است که می‌توان در این رمان‌ها، اندک‌اندک مسیحیتی نوین را کشف کرد. برداشت سوم این رمان‌ها را با «یادداشت‌های زیرزمینی» و با روح تراژیک تجربیات معنوی نویسنده در پیوند می‌داند. سرانجام چهارمین برداشت که معاصران از این آثار ارائه کرده‌اند: خوانش آنها بدون توجه به محتوای فلسفی و فقط به صورت رمان‌هایی در باب حوادثی ملودرام.

در این کتاب افزون بر ترجمۀ جدیدی از رمان «جنایت و مکافات» داستایفسکی، بیست تفسیر از نویسندگان مختلف دربارۀ این رمان و ادبیات روسیه آورده شده است. همچنین در پایان کتاب فهرست ترجمه‌های مشهور و طرح جلدهای برگزیدۀ این داستان گردآوری شده است.

فهرست مطالب کتاب:

جلد اول

بخش اول

بخش دوم

بخش سوم

بخش چهارم

بخش پنجم

جلد دوم

بخش ششم

پایان

تفسیرها

1. داستایفسکی به روایت میرسکی/ دمیتری میرسکی

2. پیرامون «جنایت و مکافات»/ دمیتری آخشاروماف

3. کلام آخر «جنایت و مکافات»/ نیکالای ستراخوف

4. بیم‌وامید رازورزانۀ داستایفسکی/ چالز گری شاو

5. داستایفسکی/ گئورگی لوکاج (با ترجمه رنه ولک)

6. خداوندگاران مرگ و زندگی/ رالف مَتلا

7. راسکولنیکاف و روان‌رنجوران فاکنر/ ژان وایسگربر

8. معضل عقلانی/ آنتونی دیوید ناتال

9. مسألۀ فرم در پایان‌بندی «جنایت و مکافات»/ استیون کسدی

10. ایمان و اومانیسم داستایفسکی/ ویکتور یرافی‌یف

11. شگردهای تقابل آگاهانه با حریف/ والینتینا ویتلوفسکایا

12. هنر «جنایت و مکافات»/ ویکتور تراس

13. باختین و پایان‌بندی در لُرد جیم و جنایت و مکافات/ سدریک واتس

14. ژست و میمیک قهرمانان در «جنایت و مکافات»/ سرگی پوخاچوف

15. چرایی آثار داستایفسکی/ پردرگ سیکواسکی

16. فلسفۀ قدرت در «جنایت و مکافات»/ یکاتیرینا پوستنیکاوا

17. پافرانهادن: دو نوع آزادی در «جنایت و مکافات»/ ریچارد آورامنکو

18. مکالمۀ شنیداری راسکولنیکاف از شنیدن تا گوش کردن/ دانیل شومان

19. مفهوم قهرمان در «جنایت و مکافات»/ ناتالیا تاراساوا

20. جامعۀ شایستۀ راسکولنیکاف/ حمیدرضا آتش‌برآب

فهرست ترجمه‌های مشهور «جنایت و مکافات»

طرح جلدهای برگزیدۀ «جنایت و مکافات»