مشروطه از دامن طنز؛ واکاوی طنز و کاریکاتور در جنبش مشروطه
خلاصه
مطبوعات به عنوان یک ابزار برنده و یک چراغ نوردهنده همیشه در دست مبارزان و فراراه ستمدیدگان قرار داشته است؛ به‌ویژه که مطالب آن در قالب طنز نیشدار بیان شده و ستمگر را رسوا و ستم‌دیده را شاد و امیدوار کرده است. همین مسئله نگارنده را بر آن داشته تا تأثیر اینگونه نوشته و روزنامه را در دوران مشروطیت مورد بررسی قرار دهد؛ دورانی که بی‌شک یکی از پرحادثه‌ترین ادوار سیاسی و اجتماعی و ادبی این مرزوبوم است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
از زمانی که بشر بیابانگردی را رها کرد و زندگی اجتماعی را پذیرفت، آزادی‌های فردی او محدود شد و به قوانین و مقررات اجتماعی گردن نهاد. این قوانین و مقررات گرچه در ابتدا می‌توانست امنیت و راحتی او را تا حدودی تأمین کند؛ ولی از آنجا که عده‌ای از این افراد نیرومندتر بودند و داخل اجتماعات دست به بهره‌کشی و ظلم و ستمگری زدند و حاصل کار و دسترنج گروهی دیگر را به غارت می‌بردند، بی‌عدالتی و ستم آشکار شد و این ستمگری افراد منصف و آگاه و مردم‌دوست را بر آن داشت تا از راه‌های مختلف افراد را از حقوق خود آگاه کنند و حقیقت و کرامت انسانی را تبلیغ نمایند. یکی از راه‌های بیان حقیقت و استمرار عدالت، مطبوعات بود که میدان وسیعی از زشتی‌ها و زیبایی‌های جامعه و راه ستیز و مبارزه با نادرستی و کج‌روشی و خودکامگی را نشان می‌داد.
بنابراین مطبوعات به عنوان یک ابزار برنده و یک چراغ نوردهنده همیشه در دست مبارزان و فراراه ستمدیدگان قرار داشته است؛ به‌ویژه که مطالب آن در قالب طنز نیشدار بیان شده و ستمگر را رسوا و ستم‌دیده را شاد و امیدوار کرده است. همین مسئله نگارنده را بر آن داشته تا تأثیر اینگونه نوشته و روزنامه را در دوران مشروطیت مورد بررسی قرار دهد؛ دورانی که بی‌شک یکی از پرحادثه‌ترین ادوار سیاسی و اجتماعی و ادبی این مرزوبوم است.
در حقیقت هدف این نوشتار، شناسایی نقش کاریکاتور و مطبوعات طنز در تنویر افکار عمومی در دوران مشروطه است. اینکه نقش نشریات طنز در علاقمند کردن عوام الناس به مطبوعات و سرنوشت سیاسی آن روشن شود و بررسی شود که آیا فضای اختناق حاکم در آن زمان موجب رشد و شکل‌گیری نشریات طنز بوده است یا خیر و آیا نشریات طنز در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و ادبی توانسته است تغییراتی نوین ایجاد کند؟
بدین ترتیب در این نوشتار، پس از تعریف طنز و وجوه تفاوت آن با سایر انواع فکاهه، به طور اجمالی به وضع عمومی و اجتماعی دوران قاجار قبل از مشروطیت اشاره شده و نقش مطبوعات طنز در برپایی و پویایی مشروطیت نگاشته شده است. از طرز تفکر مردم کوچه و بازار و بی‌خبری آنان از اوضاع سیاسی و اجتماعی کشور یاد شده و تأثیر طنز منثور و منظوم بیان گردیده و علی اکبر دهخدا به عنوان نمونۀ نثرنویس تأثیرگذار و سید اشرف‌الدین حسینی مدیر روزنامۀ «نسیم شمال» به عنوان نمونۀ نظم‌نویس و نمونه‌ای از آثار آنان که بیش از همه مردم را به روزنامه‌های طنزآمیز علاقمند و جلب کرده‌اند، معرفی شده‌‌اند.
فهرست مطالب کتاب:
پیش‌گفتار
مقدمه
دیدار با طنزپردازان در بهشت
بخش نخست: تعریف طنز و وجوه تفاوت آن با سایر انواع
فصل اول: تعاریف
فصل دوم: تفاوت طنز با هزل، فکاهه و هجو
بخش دوم: مروری بر دوران قاجاریه قبل از انقلاب مشروطه
فصل اول: خصوصیات کلی این دوره
فصل دوم: عوامل مؤثر در زمینه‌سازی انقلاب مشروطیت
بخش سوم: دوران مشروطیت و تولد روزنامه در ایران
فصل اول: خصوصیات کلی این دوره
فصل دوم: تولد روزنامه در ایران
بخش چهارم: ویژگی‌های نثر و شعر دورۀ قاجاریه و ادبیات طنز در دورۀ مشروطیت
فصل اول: نثر و شعر دورۀ قاجاریه و ادبیات مشروطه
فصل دوم: طنز در دوران مشروطیت
فصل سوم: نقش نشریات فکاهی در به ثمر رساندن انقلاب مشروطه
بخش پنجم: شب‌نامه‌ها، مطبوعات طنز و کاریکاتور دوران مشروطه
فصل اول: شب‌نامه‌ها و تأثیر آنها در لغو امتیاز توتون و تنباکو
فصل دوم: روزنامه‌های طنز قبل از صدور فرمان مشروطیت
فصل سوم: روزنامه‌های طنز پس از صدور فرمان مشروطیت تا کودتای 1229 ش.
فصل چهارم: تأثیر کاریکاتور در تنویر افکار مردم در دوران مشروطیت
پربازدید ها بیشتر ...
مطالعات ادبی هرمنوتیک متن‌شناختی
مهیار علویمقدمتأویل و رویکرد هرمنوتیکی، باعث افزایش بهره‌گیری هر چه بیشتر خواننده از ارزش‌های شناخته‌نشدۀ متن می‌ش
پابرهنه در برادوی: زندگی و آثار نیل سایمون
مجید مصطفوینیل سایمون (1927 ـ 2018) یکی از پرکارترین، موفق‌ترین و محبوب‌ترین نمایشنامه‌نویسان جهان و یکی از بهت
نظری یافت نشد.