معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

این مجموعه به دو بهر شده ست: نخست «سرود‌ه‌ها»، شامل صدوپنج شعر برگزیده (کمابیش یک‌چهارم شعرهای لورکا) و سپس «افزوده‌ها»، شامل سه گفتار (خطابه) شاعر و سه نوشته دربارۀ او. «تذکارنامه» در پایان سروده‌ها آمده است و «مآخذ» در پایان افزوده‌ها.

آنچه یدالله رویایی از متن فرانسوی گزارده اینهاست: واریاسیون، ترانه با حرکت، شب و دلاشوبی، ترانۀ کوچک نخستین آرزو، فریاد، خنجر، چارراه، آی، نابیوسان، سوله‌آ، کماندارها، سه‌ویل، توطئه، پیسوز، مرگ عشق، همۀ شعرهای «شاعر در نیوبورک» (به‌جز «شاه‌هارلم» و «کودکیت درمانتون» و «آواز سیاهان کوبا»)، اقاقیا، کندو، شمال، جنوب، حیاط، نماد، آیینۀ بزرگ، انزوا؛ روی هم سی‌وسه شعر.

آنچه بهمن فرزانه از متن اصلی گزارده اینهاست: گندمزار، دو ترانۀ زرد (دو شعر)، شکارچی، گوش‌ماهی، آده‌لینا به گلگشت، نامزدی، غروب، لحظه، رقص، نخستین مرداب؛ روی‌هم یازده شعر؛ و آنچه ا. اسفندیاری از متن فرانسوی گزارده: میزان، ترانۀ اندلسی، ورلن، نرگس، به گوش دختری جوان، خوان بره‌وا، سه درخت سرنگون، غزل بازار صبحگاهی، کودکیت در مانتون، آواز سیاهان کوبا، شینتو؛ رویهم یازده شعر. فرهاد آرام روی‌هم پنجاه شعر از متن انگلیسی گزارده‌ست: مرثیه برای ایگناسیو (چهار شعر)، شاه هارلم، همۀ شعرهای «افسانۀ کولی» (به‌جز «مرگ عشق»)، همۀ شعرهای «دیوان تاماریت» (به‌جز «غزل بازار صبحگاهی»)، و دیگر شعر‌ها ـ هر‌چه هست.

پس از گزارش (گرداندۀ خام واژه به واژه)، همۀ شعرها به دست بیژن الهی بازنویس و نگاشته شده است و بهنجار و متشکل و به اینگونه که هست در آمده.

همۀ شعرهایی که از «افسانۀ کولی»، «شاعر در نیویورک»، «دیوان تاماریت» و «شعرهای پراکنده» به اینجا در آمده است، با متن ایتالیایی برابر شده و هرجا میان دو متن اختلافی بوده به متن اسپانیایی دید رفته‌ است. از میان دیگر شعرها (به جز یازده شعری که بهمن فرزانه از متن اسپانیایی گزشت)، هژده شعر (که متن اسپانیایی‌شان در دست بود) با متن اسپانیایی برابر شده است. و اما در گرداندن «مرثیه برای ایگناسیو»، به جز گرداندۀ انگلیسی، دو گرداندۀ فرانسوی و یکی ایتالیایی در کار بوده است و سپس پاره‌های ناهمسان در متن‌ها با متن اسپانیایی برابر شده. از این گذشته، نگارنده خود، به دریافت شکل مادی واژه‌ها، آهنگشان، پیشی‌وپسی‌شان در جمله‌ها، چگونگی قافیه‌ها و تقطیع، بیش‌تر آنچه را که از متن‌های اصلی ذر دست بوده، به دقت، واژه به واژه، از پیش چشم گذارنده است. (به ویژه «افسانۀ کولی» را و «مرثیه برای ایگناسیو» را) و اشکال‌ها را از بهمن فرزانه و از بهمن محصص یاری جسته.

به‌جز بیشتر شعرهای ویژه از جهت شکل کتابت، چندی از دیگر شعرها را با تقطیعی دیگرگون می‌بینید. این دگرگونه کردن تقطیع در جهت آهنگی‌ست که به فارسی شعر داده شده است.

افزوده‌ها شامل سه گفتار شاعر است و سه نوشته دربارۀ او. از میان گفتارها «آواز ژرف» را ا. اسفندیاری به فارسی درآورده، از متن فرانسوی، با آزادی‌هایی در چند جا. جای گرفتن «آواز ژرف» در این مجموعه، با نگاه نخست، شاید بیهوده بنماید، اما ازآن پس که دانسته باشد «آواز ژرف» به راستی، زمینی‌ است که ریشه‌های شعری لورکا را پرورده، نه تنها بیهوده نمی‌نماید، بلکه خوانندۀ ایرانی شعرهای لورکا را، که با آن «زمین» بیگانه‌ست، سودمند تواند بود و به گمان پردازندگان این کتاب، آمادگی بیشتری می‌بخشد برای خواندن شعرهای لورکا. پارۀ نخستین این گفتار، که در آن سخن از موسیقی می‌رود، به دوستی موسیقی‌دان و فرانسه‌دان سپرده شد، و او ، برای تسهیل مطلب، بجا دانست که در چند جا قلمی برده شود، که برده شد.

«تخیل، الهام، گریز» هم از متن فرانسوی به فارسی برگشته است. از این گفتار در متن فرانسوی مجموعۀ گفتارهای لورکا دو گزارش گونه‌گون آمده بود و هر دو ناکامل. و آنچه در اینجا می‌خوانید گردانده‌ای است کمابیش آزاد از آمیزۀ این دو گزارش

«آن»، که مهم‌ترین گفتار لورکاست، اساساً از روی گرداندۀ انگلیسی J.L.GI1I به فارسی درآمده است. به دست غفار حسینی و به یاری بیژن الهی، اما در بسیار جا از گرداندۀ فرانسوی A.Belamich و در چندجا از گرداندۀ انگلیسی B.Belitt استفاده شده است.

این سه گفتار درست همانند سه «مقاله» به فارسی درآمد، بدون قصدی بر این که به فارسی آنها لحنی ویژه داده شود.