معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

ادبیات داستانی یکی از گونه‌های روایی ادبی است که کمتر از پانصد سال پیش در فرهنگ مدرنیته غرب تولد یافت و در حال حاضر جایگاه ویژه و منحصر به فردی در ادبیات شرق و غرب جهان یافته است. در این نوع ادبی، «سروانتس» اسپانیایی را نخستین داستان‌گوی ادبیات داستانی می‌شناسیم که در حقیقت داستان‌هایش هجو و پارودی رمانس‌ها یعنی قصه‌های حماسی و عاشقانۀ قرون وسطا بود. پس از او ادبیات داستانی گسترش چشمگیری یافت و با رمان‌های نویسندگانی همچون «دانیل دفو»، «ساموئل ریچاردسن»، «هنری فیلدینگ»، «لارنس استرن»، «والتراسکات» و دیگر نویسندگان روبه‌رو شد و تحول گذاشت. سپس، در ادامۀ این روند و تحول، «ادگارآلن پو» در آمریکا و «نیکلای واسیلیویچ گوگول» در روسیه به نظریه‌پردازی و خلق داستان‌های کوتاه دست یافتند و این شکل از ادبیات را به جهان هنر و ادب معرفی کردند.

داستان‌نویسی هنر است؛ هنری آموختنی که باید فراگرفت و آموخت تا بتوان داستانی خواندنی و کم‌نقص آفرید و یکی از بهترین راه‌های رسیدن به این توانایی حضور در کلاس‌هایی است که مدرسان کارآزموده و باتجربۀ ادبیات داستانی برگزار می‌کنند تا در آنجا هنر داستان‌نویسی را به علاقمندان بیاموزند. کتاب‌های آموزش داستان‌نویسی نیز با همین نگاه و برای کسانی است که دسترسی کمتری به چنین کلاس‌ها و کارگاه‌هایی دارند؛ اما این کتاب با دیگر کتاب‌های آموزشی داستان متفاوت است! متفاوت از آن جهت که متنی آزموده دیده از کلاس‌ها و کارگاه‌های داستان‌نویسی است!

این کتاب درس‌گفتارهای داستان‌نویسی از حسین ورجانی است که برگرفته از مباحث ارائه شدۀ ایشان در کلاس‌ها و کارگاه‌های داستان‌نویسی است. حسین ورجانی یکی از مدرسان کارآزموده و باتجربۀ ادبیات داستانی است که از سال 1378 تاکنون داستان‌نویسی تدریس می‌کند و در مراکز و مؤسسه‌های متعددی از جمله «مؤسسۀ اقالیم احساس»، «دانشگاه پیام‌نور»، «دانشگاه آزاد اسلامی»، «دانشگاه صنعتی»، «دانشگاه علوم‌پزشکی»، «دانشگاه مفید» و نظایر آن در شهرهای مختلفی همچون: قم، تهران، اراک و ساوه کلاس‌ها و کارگاه‌های داستان‌نویسی برگزار کرده است. او که متولد سال 1338 در قم است، از سال 1359 کار داستان‌نویسی را به صورت جدی شروع کرده و طی سال‌های 1372 و 1373، مجموعه‌های داستانی‌اش را منتشر کرده است. اضافه بر آن چند مقالۀ تخصصی در حوزه ادبیات داستانی و انتشار چند شماره «کتاب شهرزاد» را در کارنامۀ خود دارد.

کلاس‌های آموزش داستان‌نویسی ورجانی طی این سال‌ها به طور معمول در چهار ترم آموزشی برگزار می‌شده است: «داستان‌نویسی مقدماتی»، «داستان‌نویسی متوسطه»، «داستان‌نویسی پیشرفته» و «داستان‌نویسی حرفه‌ای»، آنچه اکنون با عنوان «داستان‌نویسی مقدماتی» در این کتاب آورده شده، «درس‌گفتارهای ترم نخست» از ترم‌های آموزشی یاد شده است که به شکل تدوین شده در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.

یادآوری این نکته ضروری است که «درس‌گفتارهای» این کتاب، مطالب ارائه شده در کلاس‌های آموزشی طی این سال‌هاست که هم‌زمان با پیاده‌سازی و تدوین آنها به‌روزرسانی شده است و در برخی موارد برای راهنمایی بیشتر هنرجویان و رعایت امانتداری علمی مستند گشته است.

فهرست مطالب کتاب:

درآمد

اصول کلی داستان‌نویسی

عناصر داستان

الگوی هندسی در داستان

باورپذیری داستان

نام‌گذاری داستان

چگونه داستان بویسیم؟

ضمیمه

داستان ابسورد

داستان شاعرانه

داستان موقعیت

رئالیسم جادویی

فراداستان

رمان نو

جریان سیال ذهن و داستان روانشناسانه

سوررئالیسم

ناتورالیسم

منابع و مأخذ