معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب یک مقدمه و نه فصل دارد که در هر فصل، پیش از مصاحبه با یکی از مورخان مشهور و تأثیرگذار تاریخ نو در حوزه‌های مختلف، شرحی بر زندگی و آثار او آمده است. مؤلف و مصاحبه‌گر این کتاب، ماریا لوسیا جی.پالارس ـ برک، خود مورخ توان‌مندی است که با هشیاری گفتگو با این نه تاریخ‌نگار متفاوت را در مسیر نسبتاَ مشابهی پیش می‌برد و قالبی برای مقایسۀ حرفه‌ای و روش‌شناسی این مورخان فراهم می‌کند. پالارس ـ برک اهل برزیل است، پیش‌تر استاد دانشگاه سائوپانولو بوده و در حال حاضر در مرکز مطالعات آمریکای لاتین کمبریج به پژوهش می‌پردازد.

از دید استنفورد دو گونه تاریخ وجود دارد: اول رویدادهای عینی مشخص در زمان و مکان معین و دوم چرخۀ حفظ، یادآوری و بازآفرینی آن رویدادها و تأثیر آنها در مواجهه با رویدادهای کنونی. «تاریخ نو: اعترافات و مکالمات» خوانشی از تاریخ اول در مواجهه با خوانش جیرگرایانه از تاریخ است. در این تاریخ به‌جای تمرکز بر حوادث سیاسی، فعالیت‌های بشری در زمینۀ اجتماعی و اقتصادی کنکاش شده است و بیش‌تر به مردم می‌پردازد تا به شاهان. محوریت در آن بر رفتارهای انسانی، فارغ از تمرکزگرایی تاریخ سیاسی، است. بازآفرینی وقایع تاریخی نه صرفاً به‌صورت یک شرح واقعه که در واقع تحلیل از ساختارهایی تاریخی است که به‌وقوع آن وقایع منجر شده و نظام وقایع نه یک چرخۀ محکوم به باززایی، بلکه سیری از یک تجربه است که در زمینۀ اجتماعی و اقتصادی خود قابل بازآفرینی خواهد بود.

با نگاهی به سخن پیتر برک که «تاریخ بی‌طرف وجود ندارد و تاریخ تنها تاریخ زمان حال است». درخواهیم یافت که این کتاب گویاترین سند در تعریف تاریخ نو است؛ تحلیل مورخ. چشمی که تاریخ را دیده، ذهنی که آن را شناسایی کرده و زبانی که آن را بازگفته در بستر ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و انسانی خویش به اعتراف نشسته است. در این کتاب برترین مورخان تاریخ نو با ترسیم تاریخ شخصیت، اندیشه و علایق خویش به‌تشریح شخصیت تاریخی خود و آنچه از تاریخ دریافته‌اند می‌پردازند. بی‌شک خواندن این کتاب دورنمایی نو در برابر چشم علاقه‌مندان به مفهوم تاریخ نو خواهد گشود.

محققانی که در این کتاب هستند بدین علت انتخاب شده‌اند که از نظر همتایان‌شان در تخصص خود صاحب‌نظرند و جایگاهی والا را در آنچه تاریخ نو خوانده می‌شود از آن خود کرده‌اند. همۀ این افراد مورخانی برجسته، مبتکر و تأثیرگذارند که در زمینه تاریخ فرهنگی و اجتماعی ـ که اغلب نوآوری‌های تاریخ نو در آن مشخص‌تر است ـ مقام ویژه‌ای دارند. می‌توان این افراد را با آنچه بوردیو «گفتمان غالب» می‌نامد خطاب قرار داد؛ افرادی که در زمینه‌های تخصصی متنوع خود استانداردی را وضع کرده‌اند. حتی جک گودی، که بیش‌تر به عنوان مردم‌شناسی شهرت دارد، یکی از چهره‌های اصلی تاریخ نو و ستایش‌شده به خاطر استعداد و تهورش است. خلاصۀ کلام آن که تمام نه مورخ مصاحبه‌شده نه تنها حقیقتاً مبدع‌اند ـ هر مورخ خوبی بنا به تعریف مبدع است ـ بلکه خصوصاً در روش‌ها و نگرش‌های عقلانی خویش نیز مبتکرند. با وجود این، نمی‌توان منکر شد که براساس معیارهای در نظر گرفته‌شده می‌شد مورخان بسیار دیگری نیز انتخاب شوند.

سؤالاتی که از این افراد پرسیده شد مشابه هم نبود، زیرا قصد از این کار برملاکردن شخصیت پنهان در پس هر مورخ و فراهم‌آوردن فرصتی برای ایشان بود تا اندیشه‌ها و احساساتی را که معمولاً زیر فشار دقت افراطی اغلب متون دانشگاهی منکوب می‌شود ادا کنند. سؤالات برای هر فرد جداگانه و در کل به‌گونه‌ای طراحی شده است که پاسخ‌دهندگان را وادار به سخن گفتن در مورد مسیرهای طی‌شده در زندگی‌شان، نظرات فکری‌شان و معانی کارهایشان در درون و بیرون دانشگاه و واکنش‌ آنها در مقابل گرایشات عقلانی و جنبش‌های امروزی کند. روش کار به این صورت است که سؤالات تا پیش از اعلام تمایل مصاحبه‌شوندگان برای آنها ارشال نشده و تنها در یک مورد این قاعده نقض شده است. باید اذعان شود استراتژی نویسنده طرح پرسش‌هایی مشابه از همۀ آنها است تا موافقت‌ها و مخالفت‌های ایشان با موضوعات و نگرش‌های تاریخی بیش‌تر مشخص شود، هر چند این رویکرد با اهداف بداهه‌پردازی، انعطاف‌پذیری و احترام به شخصیت‌های ایشان سازگار شده است. اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که در تمام موارد، در نظرات مخالف و موافق مصاحبه‌شوندگان، نام‌های مشهور خاصی به کرات آمده و اذعان شده است که این افراد در پیشرفت حرفه‌ای خود آنها یا تمام مورخان تأثیرگذار بوده‌اند؛ در عین حال نام‌هایی هم غایب‌اند. در حالی که اغلب مصاحبه‌شوندگان بی‌اختیار به مارک بلوخ و یاکوب بور کهارت اشاره کرده‌اند، کوئنتین اسکیتر تنها کسی بود که به تامس کوهن اشاره کرد؛ فقط کارلو گینزبورگ از نقدهای ادبی و زبان‌شناختی آورباخ و یاکوبسن یاد کرد و تنها اسکینر بود که فوکو را چهره‌ای مهم در تربیت یک مورخ دانست.

مصاحبه‌های انجام شده براساس سن گویندگان مرتب شده است که جک گودی مسن‌ترین و کوئنتین اسکینر جوان‌ترین آنها هستند. به نظر می‌رسد در میان تمام گزینه‌های موجود این ملاک دسته‌بندی برای نشان‌دادن شاغلان این حرفه که اساساً با گذشت زمان سروکار دارند، مناسب‌ترین حالت باشد، همچنین می‌تواند پیشرفت مقالات تاریخی را در چند دهۀ گذشته آشکار کند. هدف از مقدمه‌ای که در ابتدای هر مصاحبه آمده تنها فراهم کردن اطلاعات پیش‌زمینه‌ای در مورد مورخان برای خوانندگان است، به امید این که در درک مصاحبۀ متعاقب مفید واقع شود. پس از هر مصاحبه فهرستی منتخب از تألیفات مصاحبه‌شوندگان وجود دارد.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ مترجمان

مقدمه

فصل یکم: جک گودی

فصل دوم: ایسا بریگز

فصل سوم: ناتالی زیمون دیویس

فصل چهارم: کیث تامس

فصل پنجم: دنیل روشه

فصل ششم: پیتر برک

فصل هفتم: رابرت دارنتون

فصل هشتم: کارلو گینزبورگ

فصل نهم: کوئنتین اسکینر

نمایۀ نام‌ها