معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

لرها از نظر قومی شاخۀ عظیمی از عشایر ایران را شکل می‌دهند؛ ولی خود به دو دستۀ بزرگ لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شوند. لر بزرگ در پهنۀ شرقی لر کوچک سکونت دارند؛ ولی قلمرو آنها خود به چهار پهنۀ مستقل بختیاری، کهگیلویه، ممسنی و حیات داوودی تقسیم می‌شوند و به همین دلیل این کتاب به دو بخش لر بزرگ و لر کوچک تقسیم شده است.

لران حیات داوودی کمترین پهنۀ جغرافیایی قلمرو لر بزرگ را در اختیار دارند. اینان دارای سوابق وطن‌پرستی و دفاع از مرزهای جنوبی قلمرو خود را همیشه بر عهده داشته و در اتحاد با لران و عشایر دیگر منطقه هم‌فکر و هم‌بسته و با دستجات گروه‌های ضداستعماری متحد بوده‌‌اند. حاکم‌نشین حیات داودی‌ها در گذشته بندر ریگ بوده و مرکز تجاری منطقه نیز محسوب می‌شد؛ زیرا کشتی‌های تجارتی که قادر به پهلوگرفتن در بندر ریگ نبودند، مال‌التجارۀ خود را در جزیره خارک که جزء قلمرو آبی آنها بوده تحلیه نموده، سپس کشتی‌های کوچک‌تر کالاها را به بندر مذکور می‌رسانیدند. امروزه بندر گناوه را مرکز حیات داودی‌ها می‌دانند.

لرهای ممسنی که در مجموع ایل ممسنی را شکل می‌دهند، خود شاخه‌ای از لر بزرگ هستند که درونشان چهار طایفۀ بزرگ است. جایگاه سکونتی این جمعیت نیز به ممسنی شهرت دارد. ممسنی‌ها از نظر حضور در تاریخ بس کهن‌اند و منابع اولیۀ قرن هشتم هـ.ق از آنها با نام مماسنی یاد کرده و همین منابع قدمت تاریخی آنها را تا قرون اولیه اسلامی بالا می‌برند و اظهار می‌دارند اینان رده‌های مستقل و متفرقه‌ای در قلمرو لران بوده‌اند که به مناسبت‌های ضرورت‌های تاریخی از پهنۀ سکونت خود جابجا شده‌اند.

کهگیلویه منطقۀ وسیعی است که در پهنۀ آن شش ایل با قلمروهای مستقل سکونت دارند. در غرب منطقه آثار مکتوب تاریخی کهنی بر دل کوه‌ها نقر شده است که تا امروز نیز به یادگار مانده‌اند.

اما بخش اعظم این کتاب پرداختن به شناخت جغرافیایی، تاریخ، اوضاع اجتماعی و اقتصادی لرهای بختیاری است. از ویژگی‌های قابل توجه در این قسمت، جمع‌آوری نکات تاریخی ناشناخته از منابع مختلف به‌ویژه کارهای عملی و رساله‌های دانشجویی است.

همچنین در این پژوهش نویسنده تا حد امکان اطلاعات لازم را دربارۀ «آ»ها، «کی»ها و «کا»ها جمع‌آوری نموده است؛ زیرا یکی از مستندات تاریخی و کهن‌بودن قوم لر وجود همین واژه‌های پیشوندی در جلوی نام کوچک افراد مذکر آنهاست.

جمع‌آوری اطلاعات این کتاب بر اساس کمی و کیفی از منابع ذیل صورت گرفته است: کارهای عملی دانشجویان، رساله‌های دانشجویان، اطلاعات کتابخانه‌ای، پژوهش‌های میدانی شخصی، عکس‌ها و نقشه‌ها.

فصل‌بندی‌هایی که در کتاب انجام شده بر اساس حجم یافته‌ها تنظیم شده است و این یافته‌ها در مجموع هماهنگی کمّی لازم را ندارند، ولی نمی‌توان آنها را هم نادیده گرفت؛ هنگامی که یافته‌های فصلی زیاد و در فصل دیگر اندک است، ارزنده بودن مطالب آن مطرح است نه کمیت نوشته‌ها.

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: کوچی‌های ایران

فصل دوم: ترکان

فصل سوم: لرهای بختیاری

فصل چهارم: فرمانروایان بختیاری هفت‌لنگ

فصل پنجم: گوشه‌ای از تاریخ چهارلنگ‌های بختیاری

فصل ششم: تقسیثمات سنتی ایلی (رده‌بندی اجتماعی)

فصل هفتم: جمعیت بختیاری‌ها

فصل هشتم: کوچ

فصل نهم: عبور از رودخانه‌های ایل‌راه

فصل دهم: گرمسیر بختیاری؛ کوچندگان به ایذه

فصل یازدهم: کوچندگان به باغ‌ملک (جانکی گرمسیری)

فصل دوازدهم: کوچندگان به رامهرمز

فصل سیزدهم: دامداری سنتی

فصل چهاردهم: زندگی خانوارها

فصل پانزدهم: نظام مالیاتی

فصل شانزدهم: شناخت جغرافیایی

فصل هفدهم: تاریخ لر کوچک

فصل هجدهم: خانوار و رده‌های ساختی کوچنده

فصل نوزدهم: مالیات

فصل بیستم: مختصری از ایلات ملکشاهی، کاکاوند و خزل

فصل بیست‌ویکم: آئینه‌وندهای لرستان

فصل بیست‌ودوم: ایل بیرانوند