نامههایی به ناصرالدین شاه؛ مجموعهای از عرایض متضمن اوامر شاه به امینالسلطان (میان سالهای 1300 ـ 1303 ق)
خلاصه
این کتاب حاصل بازخوانی یکی از آلبومهای محفوظ در گنجینۀ نسخههای خطی کتابخانه و موزۀ ملی ملک است که تحت عنوان: «اسناد و مکاتبات و یادداشتها: مجموعهای از عرایض و نامههای اشخاص به ناصرالدینشاه، با یادداشتها و اوامر او خطاب به اتابک در سالهای 1300 تا 1303 ق.» و به شمارۀ اموالی 1393.04.05666 ثبت گردیده است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
تاریخنویسی یکی از علومی است که از دیرباز مورد توجه بشر بوده است. از زمانهای بسیار قدیم که مورخان، تراوشات ذهنی، تخیلات، افکار و گاه تمایلات و تعلقات خاطر خود را در کتابهای قطور جمع آورده و بر آن نام تاریخ مینهادند، دیرزمانی نمیگذرد؛ اما امروزه اوضاع چنین نیست و هیچ تاریخی مورد قبول اهل فن و پژوهشگران و کوششگران عرصۀ تحقیق قرار نمیگیرد، مگر آنکه بر پایۀ اسناد و مدارک معتبر قرار گرفته باشد.
نامهها و مکاتبات تاریخی، از جمله منابع و مدارک قابل اعتماد و استناد هستند که در نمایش وضع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر دوره، کمک شایانی به مورخان و پژوهندگان عرصۀ تاریخ میکند. از مطالعۀ اسناد مربوط به مکاتبات و نامهنگاریهای افراد به شاه و مقامات عالیۀ کشور در دورههای مختلف تاریخی، هم به وضع اجتماعی و هم به امور اداری و حکومتی دولت و سلطنت، میتوان آشنا و واقف شد. از خلال سطور این نامهها، طرز نامهنگاری و ترتیب ثبت و ضبط نامهها و احکام و دستورات، اصطلاحات اداری و دیوانی، سیاسی، اجتماعی و مالی و تحول و تطور آنها، در بازۀ زمانی مورد بررسی روشن و آشکار میگردد.
وضع طبقات اجتماع و اصناف، نکات جغرافیایی، تطور و تکامل خط و فن نویسندگی و انشاء نامهها از دیگر مواردی است که با بررسی و تدقیق در این اسناد معلوم و مشخص میگردد؛ به طوری که این اطلاعات میتواند برای پژوهشگرانی که در این عرصهها گام برمیدارند، بسیار مفید بوده و به عنوان یکی از مطمئنترین منابع جهت تحقیقات تاریخی ایشان مورد استفاده واقع گردد.
دربارۀ ارزش وجودی این دسته از سرچشمههای تاریخی و در مقام مقایسۀ انها با اقسام دیگر منابع، باید گفت که اینگونه اسناد و مدارک، نهتنها وسیلۀ مقتضی برای درک تاریخ و شناخت تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اداری، فرهنگی و نظامی یک جامعه هستند، بلکه چون حاصل فعالیتهای اداری و دربارۀ اعمال روزمرۀ زندگی افراد اجتماع بوده و برای حفظ روابط جامعه با دستگاههای اداری و حاکمه تهیه و تنظیم شده است، خالی از شایعۀ دروغ، تظاهر، اعراض خصوصی و ملاحظهکاریها است و به سبب همین نقش اساسی و قابل اعتماد که این منابع، در اصالت ضبط وقایع ایفا مینمایند، از قدیمیترین ایام در جوامع باستانی شناخته و اهمیت آن آشکار بوده است. بنابراین با استفاده از این نوع مدارک، به اشتباهات، پردهپوشیها، مجعولات، گزافهگوییها و بالاخره ملاحظهکاریهای برخی از تاریخنویسان گذشته میتوان پیبرد و حقایق امور را درک و کشف کرد.
این کتاب حاصل بازخوانی یکی از آلبومهای محفوظ در گنجینۀ نسخههای خطی کتابخانه و موزۀ ملی ملک است که تحت عنوان: «اسناد و مکاتبات و یادداشتها: مجموعهای از عرایض و نامههای اشخاص به ناصرالدینشاه، با یادداشتها و اوامر او خطاب به اتابک در سالهای 1300 تا 1303 ق.» و به شمارۀ اموالی 1393.04.05666 ثبت گردیده است. این آلبوم که به صورت مرقع صحافی شده، مشتمل است بر 548 صفحه که از این تعداد 329 صفحه آن اختصاص دارد به مجموعهای از عرایض، گزارشها، تلگرافها، التزام نامهها، صورت حسابهای جمع و خرج، بروات، صورتهای جمع و خرج بنایی و غیره که توسط طیف گستردهای از اعضای خانوادۀ سلطنتی از جمله همسران و دختران، پسران، عمهها و عموهای شاه و همچنین تعدادی وزراء و صاحبمنصبان لشکری و کشوری، به جهات مختلفه همچون تقاضای مساعدت مالی، تقاضای خلعت، رسیدگی به دعواهای ملکی، به ناصرالدینشاه نوشته شده است. بخش اعظم این عرایض، توسط میرزاعلی اصغرخان امینالسلطان به عرض شاه رسیده و تعدادی نیز توسط اشخاص دیگر و بخشی نیز مستقیماً به شخص شاه نوشته شده است. ناصرالدین شاه بر روی هر نامه و در حاشیه، دستوری به جهت رسیدگی به آن عریضه صادر کرده است.
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
منابع مشابه بیشتر ...
سفرنامۀ کلودیوس جیمز ریچ (از نینوا تا تخت جمشید)
کلودیوس جیمز ریچدقت در ثبت یادداشتها مشخصۀ اصلی سفرنامۀ کلودیوس جیمز ریچ است. در پارهای موارد، گزارشهایش دربارۀ ا
تحفۀ فاطمیه: جنگنامۀ سردار فاتح در یزد
میرزا مهدی جلالی یزدی«تحفۀ فاطمیه» اثر شادروان میرزا مهدی جلالی یزدی است که در ستایش و گزارش جنگ محمدرضا خان سردار فاتح ب
دیگر آثار نویسنده
روزنامۀ خاطرات ناصرالدین شاه قاجار (از ربیعالاول 1308 تا ربیعالثانی 1309ق، به انضمام سفرنامۀ لار، شهرستانک و کلاردشت)
ناصرالدین شاه قاجار به کوشش مجید عبدامین و نسرین خلیلیاین کتاب حاصل استنساخ یکی از چندین آلبوم موجود در مرکز اسناد تاریخی کاخ گلستان است که در آن، ناصرالد
روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه (ربیع الثانی 1282 تا ربیع الاول 1283) به انضمام سفرنامه مازندران
به کوشش مجید عبدامیناین کتاب حاصل استنساخ بخشی (از صفحه 150 الی 312) از آلبوم شمارۀ 97 از مجموعه آلبومهای بیوتات است که
نظری یافت نشد.