کتابخانه تخصصی ادبیات

۹۸۷

۳۳۵

انجمن‌نامه (مجموعه مقالاتی در تاریخ و فرهنگ دزفول)

پدیدآور: جمعی از نویسندگان ناشر: دار المؤمنینتاریخ چاپ: ۱۳۹۷مکان چاپ: دزفولتیراژ: ۵۰۰شابک: 8ـ45ـ5161ـ600ـ978 تعداد صفحات: ۲۶۵

مجموعه مقالات سرگذشت‌‌نامه تاریخ و فرهنگ دزفول‌شناسی مزارات دزفول تاریخ اجتماعی نشر دارالمؤمنین

خلاصه

این کتاب در چهار بخش دربرگیرندۀ چهارده مقاله در چهار بخش تاریخ؛ زندگینامه، شرح حال، خاطرات؛ فرهنگ و تاریخ اجتماعی؛ و مزارات دزفول است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

کشور بزرگ و تاریخ‌ساز ایران مهد علم و ادب و فرهنگ در این پهنه بزرگ خاکی بوده است. از گذشته‌های دور تا به امروز ایرانیان مردمانی صلح‌دوست و فرهنگ مدار و تمدن‌ساز بوده‌اند. جای‌جای این کشور بزرگ را می‌توان مشاهده کرد که مملو از فرهنگ و هنر و تمدن است. انجمن‌های دوستی در ایران با نگاهی به درون و برای ارتباط با بیرون از مرزهای کشور بیش از ده سال است که تشکیل شده‌اند تا ارتباط‌دهنده فرهنگ و هنر و مروج صلح و دوستی بین مردم باشند. مطمئناً برای ارتباط بیشتر و بهتر بایستی متخصصان و تاریخ‌پژوهان ایران در اقصی نقاط کشور با روسا و مدیران انجمن‌های دوستی در ارتباط نزدیک باشند تا گذشته پرافتخار سرزمین خود را برای سفرا و هیئت‌های خارجی مقیم در ایران با بهره‌گیری از تجارب انجمن‌های دوستی تشریح و تکیمل نمایند. استان زرخیز و باستانی خوزستان که به عنوان مهد تمدن ایران‌زمین شناخته شده است و با داشتن آثار و ابنیه فراوان و وجود پیشینه علمی در آن همچون دانشگاه جندی‌شاپور که از آن به‌عنوان اولین دانشگاه جهان نام‌ برده می‌شود، ظرفیت عظیمی برای ارتباط با سایر کشورها دارد. خوشبختانه اولین دفتر انجمن‌های دوستی ایران با سایر کشورها در استان خوزستان و در شهر دزفول دی ماه سال 1394 افتتاح و به عنوان یکی از فعال‌ترین مراکز نمایندگی مشغول کار و تلاش هستند که با اجرای بیش از ده‌ها برنامه و همایش یاری‌دهنده مجامع دوستی ایران با سایر کشورها می‌باشند. این مجموعه با عنوان انجمن‌نامه شامل تعدادی مقاله تخصصی از تاریخ و فرهنگ دزفول است.

فصل اول کتاب با عنوان «تاریخ» دربرگیرندۀ سه مقاله است. در چکیدۀ مقالۀ اول می‌خوانیم: «وقایع جنگ جهانی اول که بین سالهای 1918 ـ 1914 اتفاق افتاد نه تنها محدود به کشورهای درگیر در جنگ، بلکه سایر کشورها از جمله ایران را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار داد. این حادثه، تلخ که در ابتدای قرن بیستم با مرگ میلیون‌ها نفر انسان بیگانۀ همراه برود تا سال‌ها اثرات جبران‌ناپذیری به همراه داشت. ایران با توجه به اینکه اعلام بی‌طرفی کرده بود ولی از طرف دو کشور انگلستان و روسیه مورد هجوم قرار گرفت و به دو قسمت تحت سلطه نیروهای روسی و انگلیسی درآمد. حاصل این چهار سال تجاوز به خاک کشورمان مرگ حدود 7 تا 10 میلیون ایرانی بود که در اثر قحطی، بیماری و کشتار توسط نیروهای متجاوز رقم خورد. این مقاله به بررسی واقیع اجتماعی در جنگ جهانی اول براساس منابع شفاهی در دزفول می‌پردازد».

فصل دوم کتاب «زندگینامه، شرح حال، خاطرات» است که در این فصل زندگینامه چهار شخصیت به نام‌های استاد محقق آقا کوچک خضریان، شیخ هادی عاملی، دکتر توقیر احمد و حاجی عبدالوهاب مرشد دزفولی همدانی آمده است. در زندگینامه و شرح حال حاجی عبدالوهاب مرشد دزفولی همدانی چنین آمده است: «یکی از بزرگان و فضلایی که از دزفول به شهرهای دیگر مهاجرت نمود و شهرتی یافت عبدالوهاب مرشد دزفولی است. عبدالوهاب دزفولی متخلص به مرشد بود. وی در اوایل سده سیزدهم هجری قمری در دزفول متولد شد. مرشد در سال 1324 هجری قمری در حالی که 95 سال از عمرش می‌گذشت در همدان بدرود زندگی گفت. میرزا عبدالوهاب در آرامگاه باباطاهر مدفون گشت. از وی آثاری به جای مانده که تاکنون به چاپ نرسیده است. از آثار او می‌توان به دیوان اشعار، معارج السالکین و اشترنامه اشاره نمود».

فصل سوم کتاب به عنوان «فرهنگ و تاریخ اجتماعی» است. در این فصل پنج مقاله آورده شده است. در چکیدۀ مقاله «نگاهی به تاریخ تجارت و دادوستد کالا و آشنایی با شخصیت‌های تجاری در دیار دزفول» آمده است: «بازرگانی و رونق بازارهای تجاری از دیرباز یکی از مؤثرترین عامل در اتصال فرهنگ‌ها بین جوامع بشری بوده است. تجار اولین سفیران صادق در نشر و توسعه یک تمدن چه در شهرودیار خویش و یا سایر ملل به شمار می‌آیند. توجه به این مقوله به عنوان یکی از شاهکارهای بالندگی در جوامع نشری اضافه بر فخر و مباهات ملت‌ها برتری در نوع‌دوستی سایر امت‌ها را به دنبال دارد و بیانگر سطح فکر و توسعۀ دید و اندیشه عقلانی مردم یک سرزمین می‌باشد، از جمله این جوامع، مردم شهر و دیار دزفول می‌باشند که براساس منابع متعدد از دیرباز ایشان را به عنوان صاحبان صنعت، دانش و فضل یاد کرده‌اند».

فصل چهارم با عنوان «مزارات» دربرگیرندۀ دو مقاله در مزارات دزفول است. در چکیدۀ مقالۀ «ابوالعلاء کیست؟» می‌خوانیم: «یکی از بقاع و امازاده‌هایی که در دزفول مدفون و محل رجوع مردم می‌باشد بقعه ابوالعلاء می‌باشد. این بقعه در زمان گذشته یکی از اماکنی بود که مردم اموات خود را در اطراف آن مدفون می‌ساختند و آن منطقه به قبرستان ابوالعلاء شهرت یافته بود. بررسی منابع تاریخی در خصوص ابوالعلاء و شخصیت آن یکی از مواردی است که جهت رفع ابهام‌های تاریخی ضروری می‌نمایند». چکیدۀ تمام مقالات در پایان کتاب آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

موضوع

سخنی با خوانندگان

مقدمه

* تاریخ

دزفول و حوادث جنگ جهانی اول (1918 ـ1914 م)

پژوهشی پیرامون جایگاه اجتماعی نسل‌های اولیه دو خاندان گرجی‌تبار

خوزستانی (آبینۀ گرجی و واخواشتی خان و اولادشان) از منظر خضریان

* زندگینانه، شرح حال، خاطرات

زندگینامه و بررسی سیره علمی و عملی استاد محقق آقا کوچک خضریان

شیخ هادی عاملی (1389 ـ 1290 ق)

مجموعه خاطرات دکترتوقیر احمد از دزفول