۱۴۳۱
۴۲۶
هزارویک‌شب در سینمای قرن 21؛ ساختار، زمان، روایت

هزارویک‌شب در سینمای قرن 21؛ ساختار، زمان، روایت

پدیدآور: اعظم حسن پور با مقدمه احمد الستی ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتتاریخ چاپ: ۱۳۹۷مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۵۰۰شابک: 3ـ138ـ452ـ600ـ978 تعداد صفحات: ۲۱۱

خلاصه

روایت‌های پیچیده، تودرتو و غیرخطی و به قول دیوید بوردول «چنگالی» و «شبکه‌ای»، شیوه‌های داستان‌گویی دوران میکروالکترونیک و مینیاتوری کردن، همگی ابزارهایی دیجیتالی هستند. مقایسۀ داستان‌های هزارویک‌شب با چنین شیوه‌هایی از روایت؛ باورنکردنی، نامحتمل و اساساً تلاشی مذبوح به نظر می‌رسند. ولی نویسندۀ این کتاب که جستجو در احوال روایت‌های زمانی نسبتاً فراموش‌شده را هدف خود قرار داده است، به طرز شگفت و باورناپذیری به چنین نتیجه‌ای رسیده است.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

روایت‌های پیچیده، تودرتو و غیرخطی و به قول دیوید بوردول «چنگالی» و «شبکه‌ای»، شیوه‌های داستان‌گویی دوران میکروالکترونیک و مینیاتوری کردن، همگی ابزارهایی دیجیتالی هستند. مقایسۀ داستان‌های هزارویک‌شب با چنین شیوه‌هایی از روایت؛ باورنکردنی، نامحتمل و اساساً تلاشی مذبوح به نظر می‌رسند. ولی نویسندۀ این کتاب که جستجو در احوال روایت‌های زمانی نسبتاً فراموش‌شده را هدف خود قرار داده است، به طرز شگفت و باورناپذیری به چنین نتیجه‌ای رسیده است.

هزارویک‌شب در سال‌های متمادی از جنبه‌های مختلفی مورد نقد و بررسی بسیاری از پژوهشگران و منتقدان قرار گرفته و هر یک به نوبۀ خود گوشه‌ای از این هزارتوی پر رمز و راز را نشان داده‌اند؛ اما یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این اثر، ساختار روایی آن است که کمتر بدان توجه شده است. این پژوهش استدلال می‌کند که در شکل روایت‌های بسیاری از قصه‌های هزارویک‌شب نوعی از داستان‌گویی دیده می‌شود که شبیه آن چیزی است که دیوید بوردول (نظریه‌پرداز معاصر سینمایی) «ساختار شبکه‌ای» می‌نامد. او استدلال می‌کند که فیلم‌هایی که در خلال یکی دو دهۀ اخیر ساخته شده‌اند که در آنهعا روایت‌ها درهم‌تنیده، به‌هم‌مرتبط و از نظر زمانی عقب‌رونده ـ جلورونده هستند، در این مقوله قرار می‌گیرد. او این استدلال را کتاب «بوطیقای سینما» ارائه می‌دهد و آن را یکی از تحول‌برانگیزترین پدیده‌های روایت‌گری معاصر می‌خواند که تحت عنوان «ساختار شبکه‌ای» نامیده می‌شود. این ساختار متکی است بر داستان‌های کوتاه ولی مرتبط با هم که حوادثی گرچه کوچک ولی تأثیرات بزرگی در روایت تولید می‌کند.

در این کتاب نویسنده اهدافی را مدنظر داشته است: ارائۀ تحلیلی از امکانات «زمانی» در روایت‌های هزارویک‌شب؛ ارائۀ روایت‌های درهم‌تنیده و طرح پیچیدگی‌های اشکال مختلف روایت و پیوستگی‌های درونی آنها؛ مطالعه و پژوهشی در تغییر روایت‌گر در درون متن؛ جابجایی نقطۀ دید روایت‌گر. در واقع هدف نویسنده این بوده که بداند چگونه و با چه شیوه‌هایی هزارویک‌شب داستان‌های مختلف را به هم پیوند می‌زند، زمان این آثار چگونه قابل بازگشت به گذشته و قابل رجعت به آینده است؛ چگونه روایت‌های گسستۀ هزارویک‌شب به متن سینمایی پیوسته‌ای تبدیل می‌شوند و چگونه شگردهای روایتی در هزارویک‌شب قابل انطباق با شگردهای روایتی در سینما هستند؟

در فصل اول کتاب از آنجا که برای بررسی الگوهای روایت در دوره‌های مختلف نیاز به پرداختن به یکسری از اصطلاحات و مفاهیم کلی هستیم، ابتدا برای شناخت هر چه بیشتر این رشته سری به دانش روایت‌شناسی زده شده و در ادامه به تعریف و تبیین اصطلاحاتی چون روایت، روایت خطی و غیرخطی، داستان و پیرنگ پرداخته شده و در نهایت با بررسی عنصر مهمی چون زمان و پیشینه‌های تاریخی آن و کاربرد آن در روایت، به الگوها روایت در دوران کلاسیک، مدرن و پست‌مدرن دست یافته می‌شود.

بررسی زمان و کارکردهای زمانی در هنر، ادبیات و سینما در فصل دوم انجام شده است. این فصل با بررسی کارکردهای زمانی در دوره‌های مختلف سینما، بحث پی گرفته شده و همچنین به مفهومساختار زمانی نو در سینما پرداخته شده و در ادامه به دو نوع کلی این ساختار یعنی روایت شبکه‌ای و روایت پیچیده بررسی شده است. روایت شبکه‌ای خود به دو نوع روایت شبکه‌ای ساده یک داستانی و روایت شبکه‌ای ساده چندداستانی تقسیم می‌شود و روایت پیچیده به گونه‌های بیشتری تقسیم می‌شود.

در فصل سوم ابتدا مختصری دربارۀ هزارویک‌شب و خاستگاه‌ها، ترجمه‌ها و نیز ویژگی‌های داستانی آن عنوان شده و پس از آن بیشتر به عناصر ساختاری هزارویک‌شب که نقش کلیدی در روایت‌های هزارویک‌شب دارند اشاره شده است. عناصر مهمی چون پیرنگ، راوی، روایت‌شنو یا روایت‌گیر، سطوح روایی، کانونی‌گری در هزارویک‌شب و در نهایت با توجه به این موارد، به بررسی شکل روایت‌های هزارویک‌شب با توجه به نظریه تودورف که از اهمیت بالایی در روایت‌گری هزارویک‌شب دارد، پرداخته شده است.

فصل پایانی کتاب به تحلیل داده‌ها و نتیجه‌گیری اختصاص یافته است. این پژوهش سه نتیجۀ مهم داشت که عبارتند از: ارتباطات درونی روایت‌های مجزا از هم در هزارویک‌شب؛ زمان قابل بازیافت در روایت‌های هزارویک‌شب؛ درهم‌تنیدگی روایت‌ها در هزارویک‌شب.

فهرست مطالب کتاب:

سخن ناشر

پیشگفتار

مقدمه

فصل اول: ملاحظات نظری

فصل دوم: ساختارهای زمانی نو در سینمای جهان

فصل سوم: روایت در هزارویک‌شب

فصل چهارم: تحلیل داده‌ها

نتیجه‌گیری

فهرست تصاویر

فهرست منابع

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ایل بختیاری در دورۀ قاجار

ایل بختیاری در دورۀ قاجار

آرش خازنی

موضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب

قفل‌های دست‌ساز آذربایجان

قفل‌های دست‌ساز آذربایجان

رحمان احمدی ملکی

از بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درون‌مایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل

منابع مشابه بیشتر ...

پیکار روایت: پژوهشی در روایت‌شناسی تطبیقی

پیکار روایت: پژوهشی در روایت‌شناسی تطبیقی

شهرام دلشاد

کتاب با توجه به دو مقولۀ زمان و ساختار کوشیده است گونه‌هایی را که از جهت زمانی به دوره‌های مختلفی تع

حکایت های کلیله و دمنه به روایت لافونتن

حکایت های کلیله و دمنه به روایت لافونتن

عظمی عدل‌نفیسی

در این کتاب نویسنده با موشکافی و پژوهش در دیدگاه و نوع نگاه لافونتن به کلیله و دمنه، درحقیقت بازتاب