معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

سهراب سپهری (1307 ـ 1359 خورشیدی) شاعر، نقاش، گرافیست و روزنامه‌نگار معاصر این خوش‌شانسی را داشت که در اواسط و اواخر عمرش مورد توجه مردم قرار گرفته و قبول عام یابد، تا جایی که ده‌ها کنگره و همایش و سمپوزیوم به نام و یاد او برگزار شود. سپهری را می‌توان هم‌طراز بسیاری چون فروغ، شاملو و اخوان دانست. او چونان همان بزرگان، شعر را به نرمی سروده و از پیچ و خم تشبیهات و تلفیق ایماژ‌های شگفت‌آور تودرتو و اظهار فضل‌ها و مجال‌ها و فرصت‌ها و تحصیلات و شاگردی چهرگانی صاحب دفتر و دستک هیچ نگفت. خودش بود و خودش و خودش.

سهراب سپهری صاحب مجموعه اشعار مرگ رنگ، آواز آفتاب، صدای پای آب، شرق‌اندوه، مسافر، ما هیچ ـ ما نگاه، حجم سبز. او پس از نیمایوشیج و احمد شاملو، بیشترین سهم شعر معاصر را به نام خود ثبت کرد. سپهری شاعر لحظه‌هاست. شاعری که به قول منتقدان، «آن» شاعری را دریافت و درک کرده است. شعرهای سهراب نه‌تنها در ایران که در بسیاری از کشورهای دنیا مورد استقبال واقع شده و شاعران و فرهیختگان و زبان‌دان‌ها و مترجمان و ادیبان، آنها را به زبان‌های مردم کشورشان برگردانده و شرح کرده‌اند. سهراب، وابسته به هیچ گروه و باند و مکتب و سازمانی و دسته‌ای است.

سروده‌های سهراب از درون و همۀ وجود و نهادش برمی‌خواست؛ چنین بود که لاجرم بر دل نشست و می‌نشیند. علاوه بر استقبال باشکوه مردم کشور، رؤسا و مدیران گروه زبان‌ها ـ به ویژه زبان و ادبیات فارسی ـ در دپارتمان‌های مختلف از رویکرد جوان‌ها به شعرها و زبان نرم و ساده و شکل ریخت‌شناسی و فرم و بیان لطیف و عاطفی این شاعر مردمی و امروزی، سخن گفته و به آن ابراز علاقه کرده‌‌اند.

سهراب و سروده‌هایش را خیلی آسان می‌توان شناخت. آسان‌تر از آنچه که بتوان فکر کرد. اشعارش در واقع تلفیقی از رئالیسم و سورئالیسم است. آنچه در پیرامون زندگی این شاعر وجود داشت، در شعر او نیز متجلی بود. باید این کتاب را بخوانید و به اصطلاح مو به مو مزه مزه کنید، زیرا هر آنچه که در سروده‌هایش آمده، در زندگی و احوال او یاد شده و با ارجاع دادن به ادبیات و سروده‌هایش، پیچیدگی‌ها حل شده و مکشوف و شکافته و شکفته می‌شود. اینجاست که می‌گویند، «شعر او «سهل و ممتنع» است.

سپهری ـ شعر محض و غوغاهای «آراگون»وار پُر از مفاهیم اجتماعی ماست. سپهری، فریادهای سرشار اما گریزان از احساسات و زبان همۀ ماست. او صدا و فروغ بینایی هویت عارفانۀ ماست و شاید صدایی از حافظ و سعدی و فردوسی و بیدل و طالب و صائب یا مانیفست آوازهای تی.اس.الیوت، مک نیس و والت ویتمن و حرف‌هایی که برایمان ترجمه نشده‌اند. سهراب تحصیلات عالی نداشت، اما تمام ادبیات و دانشگاه‌های کشور و دنیا را تسخیر کرد. او باعث شد که اوقات فراوانی از زمان دانشگاهیان به تحلیل آثارش در کنار آثار نیما و شاملو و فروغ و دیگران به خود اختصاص یابد و ذهن و فکر و اندیشه و وقت صاحبان پایان‌نامه‌های فوق لیسانس و رساله‌های دکتری را تحت‌الشعاع انرژی و پویایی خود قرار دهد.

در این کتاب ابتدا دیدگاه‌های مختلف دربارۀ سهراب سپهری آورده شده است. در این بخش سخنانی افرادی چون داریوش آشوری، احمدرضا احمدی، مهدی اخوان ثالث، صدرالدین الهی و .... . سال‌شمار زندگی سهراب از کودکی تا دوران فوت بخش بعدی مطالب کتاب را به خود اختصاص داده است. دیدگاه‌های سهراب نسبت به ایران و وطن، قرآن، نیمایوشیج و واژه‌های خاص در بخش بعدی این کتاب آورده شده است. اشعار سهراب به زبان‌های دیگری نیز ترجمه شده که در بخش چهارم کتاب به این ترجمه‌های مختلف پرداخته شده است. تحلیل شخصیت سهراب و بسامدهای مختلف و طنز در کارنامه و اشعار او  در ادامه بررسی شده‌اند. بخش پایانی کتاب نیز اختصاص به بررسی جهان‌بینی‌های سهراب در سروده‌هایش دارد.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌درآمد

پیشکش

دیدگاه‌ها دربارۀ سهراب سپهری

سال‌شمار زندگی سهراب سپهری

بخش نخست زندگی‌نامۀ سهراب سپهری

کودکی‌های سهراب

اخلاق سپهری

سهراب سپهری و انقلاب اسلامی

مرگ سهراب سپهری

دیدگاه‌ سهراب سپهری نسبت به مسایل و چهره‌ها

برگردان اشعار سهراب سپهری به زبان‌های زنده دنیا

تحلیل شخصیت سهراب سپهری

بسامد «کودک» در شعر و نگاه سهراب

تأثیر و نفوذ شعر سهراب سپهری بر آثار و افکار دیگران

سهراب سپهری در ستایش‌نامه‌های شعر دیگران

طنز در کارنامۀ سهراب سپهری

عرفان در زندگی و آثار سهراب سپهری

عروض و قافیه در شعر سهراب سپهری

سروده‌های سهراب سپهری و جهان‌بینی‌های

واژه‌نامک

نمایۀ برگزیده سرچشمه‌ها دربارۀ سهراب سپهری