معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

صد سالِ پیش، گریۀ به جهان آمدن نوزادی، نوید زاده‌شدنِ هنرمندی گردید که در دورانِ برومندی نمونه‌ای بود از انسان پویا، جویا و در طنز و سخن‌پردازی توانا. این هنرمندِ زنده‌یاد محمدعلی افراشته، سخنور و طنزپرداز نامداری است که از میان مردم برخاست، با غم و درد و رنج آنان از نارسائی‌ها و تنگناهای زندگانی آشنا بود و هر آنچه را می‌دید و می‌فهمید به زبان ساده با هدف نشان دادن راه و چاه به رشتۀ سخن می‌کشید. زندگانی پربار و برِ این سرایندۀ شیرین‌کلام نمونۀ زیستن برای بهبود و بهروزی زندگی توده‌های وسیع مردم زحمت‌کشِ کشور می‌باشد. مردمی که آفرینندۀ فرآورده‌ها و همۀ نعمت‌های لازمه برای ادامه و بقای زندگی می‌باشند، در حالی که خودِ آنان از آنچه آفریده و ساخته و پرداخته‌اند سهم و بهرۀ اندکی دارند. افراشته با پشت سرگذاشتن دوران پرفراز و نشیب نوجوانی از جمله برای تلاش معاش و جستجوی راه آینده، به چنان مرحلۀ پرارجی پا نهاد که تمامی استعداد طبیعی و جوشان خود را همچون چشمۀ آب زلال و گوارا نثار تشنگان سخنان ساده و نو و گویای حقایق زندگانی روز می‌کرد. او به آزادی، برابری و عدالت اجتماعی عشق می‌ورزید و در راه خدمت به محرومان و دست‌یابی به استقلال سیاسی اقتصادیِ کشور از هرگونه تلاش و کوشش تا مرز از خودگذشتگی و قبول حرمان فروگذاری نکرد. او شاعر و طنزنویسی بود که آثارش گویای حقیقت‌های ساده و روزانه مردم و رهنمود برون‌رفت از تنگناهای موجود در جامعه و کشور بود. بدین‌روی شخصیت و آثار گران‌بهایش به‌حق تعلق به مردم و ملت ما دارد.

افراشته بعد از کودتا به سبب شرایطی، مورد پیگرد سازمان‌های «امنیتی» رژیم کودتا قرار گرفت. بدین‌روی پس از مدتی پنهان زیستن به توصیه و کوشش یارانش به مهاجرت نادلخواه فرستاده شد. مهاجرتی که چندوچون آن در این کتاب آمده است.

با صرف‌نظر کردن از پیشه‌های گوناگون افراشته، بجاست که گفته شود شهرت و سرشناسی کم‌نظیر او در سراسر کشور از اسفندماه 1329 (چند روز پیش از ملی‌شدن صنعت نفت) با انتشار روزنامۀ «چلنگر» به اوج خود می‌رسد. آثار افراشته مانند هر پدیدۀ دیگر زندگی مورد پذیرش یا رد، خوش‌آمد یا ناخرسندی قرار می‌گرفت. جوانان، دانشجویان، کارگران، شهروندان عادی و نیز پیشرو از سرود‌ه‌های او استقبال می‌کردند. در حالی که گروهی از واپس‌گرایان چه در زمینۀ ادبی و چه اجتماعی و طبقاتی از وی ناخشنود می‌شدند. افراشته این واقعیت را می‌‌دانست و خود در سرودۀ «ناصح الشعرا» به آن اشاره می‌کند.

این کتاب که به مناسبت صدمین سالروز محمدعلی افراشته بنیان‌گذار و مدیر هفته‌نامۀ «چلنگر» منتشر شده، اثری است از دکتر ماشاءالله ورقا. این کتاب به قلم رئیس سابق دایره اطلاعات و مراقبت شهربانی کل کشور در زمینه چندوچون اتفاقات و ماجراهای رخ داده برای محمدعلی افراشته، شاعر، نویسنده و طنزپرداز پرآوازۀ ایران در جریان حوادث مربوط به کودتای بیست‌وهشت مرداد سال 1332 نگارش شده است. ورقا در بخش اول کتاب به شرح دوره‌ای کوتاه از تاریخ کشورمان، یعنی کودتای 28 مرداد 1332 می‌پردازد. در بخش دوم کتاب دربارۀ چگونگی پیگرد و رهایی محمدعلی افراشته این مرد فرزانه مطالبی بیان می‌کند و گزیده‌ای از سروده‌های این شاعر مردمی را در بخش سوم در اختیار خواننده قرار می‌دهد.

فهرست مطالب کتاب:

پیگرد و رهایی افراشته

چندوچون پیگرد افراشته

گزیدۀ اشعار محمدعلی افراشته