معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمارۀ شصت‌وهفتم از فصلنامۀ «زنده‌رود» با بخش ویژۀ ادبیات دورۀ پهلوی اول منتشر شده است. بخش ویژه در شماره‌های 56 و 41 و 45ـ43 زنده‌رود به ترتیب اختصاص به بررسی ادبیات دوره پهلوی اول و دهه 40 قرن اخیر داشت. ادبیات و هنر دهه 30 با توجه به رویدادهای سیاسی و اجتماعی متعاقب 28 مرداد 1332 تاثیرها و پیامدهای سیاسی و فرهنگی گوناگون بر نویسندگان و شاعران و هنرمندان داشت که بررسی آن پیچیدگی‌های خاص خود را داشته و دارد. در بخش ویژه این شماره تلاش شده است در حد امکان ادبیات و هنر این دوره در بعضی زمینه‌ها بررسی شود.

نخستین مقاله تحلیلی است درباره فراز و نشیب‌های ادبیات دهه 30 به قلم محمدحسین خسروپناه. انوش صالحی در مقاله‌ای تحت عنوان «عصر سکوت، عصر امید» دوگانگی نگرش و رویکرد نویسندگان و شاعران این دوره را در آثارشان بررسی کرده است. محمدعلی موسوی فریدونی و شاپور بهیان به تحلیل شخصیت و آثار دو تن از نامبرداران آن دوره، اخوان ثالث و جلال آل‌احمد پرداخته‌اند.

«غمگین کلاغ پیر» مروری است محتوایی بر شعر و شاعری دهه 30 به قلم حسام‌الدین نبوی‌نژاد. در پی آن سه مقاله است که احمد اخوت بر محور سخنرانی آیزاک بابل در اولین کنگره نویسندگان اتحاد جماهیر شوروی ترجمه و تالیف کرده است. این مقاله‌ها به دلیل مشابهت موضوع با بخش ویژه که به درک و دریافت شرایط حاکم بر آن دوره ایران نزدیک بوده آورده شده است. در مقاله «دو مجله»، مریم رضایی با بررسی دو مجله پرتیراژ دهه 30؛ روشنفکر و سپید و سیاه، تاثیر سانسور در مطبوعات عامه‌پسند پس از کودتا تا 1339 را بررسی کرده است. به منظور آشنایی خوانندگان با نمونه‌ای از مقاله‌های انتقادی آن دروه و بازتاب‌های آن در سایر مطبوعات که همچنین نموداری از آثار قلمی جلال آل‌احمد نیز هست به چاپ رسیده است. مقاله آخر این بخش نگاهی است به سینمای ایران در سال‌های 30 تا 39 که آرش فیروزفر نوشته است.

به روال همیشه بخش داستان با 6 اثر از 5 نویسنده ایرانی و خارجی و شعرهایی از 8 شاعر آورده شده است. حضور علی نصیر نقاش ایرانی مقیم آلمان و برگزاری نمایشگاه آثارش در گالری امروز اصفهان فرصتی شد برای انجام مصاحبه با او با حضور چند تن از نقاشان اصفهانی.

بخش کتابخوانی که از شماره قبل آغاز شده، مقاله‌ای است از جوزف برودسکی شاعر روس بر محور کتاب و کتاب‌خوانی.

در بخش مقاله‌ها اصغر رستگار به روال چند شماره اخیر که بحث در زمینه‌های شکل‌گیری عرفان و بعضی مفاهیم فلسفی در ایران باستان و همزمان با ظهور اسلام پرداخته، در این شماره نیز نقش سرایانیان در شکل‌گیری فلسفه اسلامی را مورد توجه قرار داده است.

دو مقاله دیگر خوانشی است بر شعرهای ریحانه واعظ‌شهرستانی (پنجره از شب بیرون زده است) به قلم حسام‌الدین نبوی‌نژاد و «سنگی در فلاخن، آتشی در آذر گشسب» سروده حسام‌الدین نبوی‌نژاد به قلم زهره روحی.

فهرست مطالب این شماره:

از باب اشاره .../ مدیر مسئول

* بخش ویژه:

از فراز و نشیب‌های ادبیات دهۀ سی/ محمدحسین خسروپناه

عصر سکوت، صبح امید ـ شرحی بر دستان و داستان‌نویسی در سال‌های پس از کوتادی 28 مرداد 1332/ انوش صالحی

مزدشت علی اخوان/ محمدعلی موسوی فریدونی

داستان‌های بلند تمثیلی جلال آل احمد در دهه 1330/ شاپور بهیان

غمگین کلاغ پیر(مروری بر شعر و شاعری در دهه 30)/ حسام‌الدین نبوی‌نژاد

عالی جناب سکوت/ احمد اخوت

دشمن بزرگ ما: کلیشۀ عامیانه و مبتذل/ آیزاک بابل/ احمد اخوت

سانسور و مطبوعات عامه‌پسند پس از کودتا؛ حکایت دو مجله در سال‌های 1332 تا 1339/ مریم رضایی

واکنش به مطبوعات عامه پسند دهه 30/ تدوین حسام‌الدین نبوی نژاد

سینمای ایران در سال‌های 1330 ـ 1339/ آرش فیروزفر

* داستان

ببر سیمین/ لو یانگ/ منوچهر دُرزاد

گفتگویی دبورا تریزمان دبیر داستان نیویور کر با لو یانگ دربارۀ ببر سیمین/ منوچهر دُرزاد

افق دور/ عباس عبدی

تکدرخت کنار/ عباس عبدی

خانه داستایفسکی/ شاپور بهیان

دالان/ آرزو مختاریان

آن دیگری/ غلامرضا منجزی

* شعر

اندوهیاد دکتر بهاره بقایی/ حسام‌الدین نبوی نژاد

چهار شعر/ منصور ململی

گل پختۀ بابل/ شاپور احمدی

چهار شعر/ آرش اخوت

چهار شعر/ غلامرضا نصراللهی

دو شعر/ سحر مهندسی نمین

شش هایکو/ مژگان سقراطی

سه شعر/ سریا داودی

* مصاحبه و کتابخوانی

گفتگو با علی نصیر نقاش مقیم آلمان/ حامد قصری

چگونه کتاب بخوانیم/ جزوف برادسکی/ محمدمحسن شیرازی

* مقاله

نقش سریانیان در شکل‌گیری فلسفۀ اسلامی/ اصغر رستگار

نگاهی به «شب از پنجره بیرون زده است» مجموعه شعر ریحانه واعظ شهرستانی/ حسام‌الدین نبوی نژاد

خوانشی از «سنگی در فلاخن، آتشی در آذر گشسب»/ زهره روحی

یادباد مرتضی تیموری/ محمدعلی موسوی فریدونی

معرفی کتاب و کتاب‌های رسیده