معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

آشنایی با تاریخ و فرهنگ‌های محلی و بررسی و شناخت آداب و سنن گروه‌های قومی می‌تواند درک صحیح‌تری از تاریخ و فرهنگ عمومی یک جامعه فراهم کند و راه را برای مشارکت عمومی در تدوین تاریخ عمومی هموار می‌کند. انجام طرح‌هایی در معرفی تاریخ و فرهنگ محلی متشکل از روایات، عکس‌ها و اسناد، حوادث و رفتارهای اجتماعی می‌توانند در بازشناسی هویت ملی تأثیر بسزایی داشته باشند و این کتاب با انتخاب چنین رویکردی به معرفی منطقۀ نایین می‌‌پردازد.

نایین در منتهی الیه کویر مرکزی ایران و آخرین حد مداخلۀ حکومت‌های قدیم بین‌النهرین (بابل و آشور) در سرزمین ایران در قرن‌های نخستین هزارۀ اول قبل از میلاد بود. مهاجمین بابلی و بعدها آشوری مخالفین خود را تا این حدود تعقیب می‌کردند و اقوام تحت پیگرد و تهاجم، ناگزیر به ماندن در این منطقه می‌شدند.

افزون بر بکرماندن نسبی این شهر، نایین شهری است که پیوند وثیق و ناگسستنی اسلام و ایران و خدمات متقابل این دو در آثار به‌جای‌مانده و نحوۀ شکل‌گیری این شهر، به‌خصوص در بافت قدیمی آن به‌خوبی قابل مطالعه است. برای نمونه درون‌گرایی در محله‌های هفت‌گانۀ این شهر و جدایی آنها از مراکز مهم شهری قابل ملاحظه است. به طوری که معابر محلی نیمه‌خصوصی بوده و استفادۀ محلی داشته‌اند. این امر گویای تأثیرپذیری فرهنگ این شهر از اهمیتی است که اسلام به خانواده و تأکید بر حفظ حرمت آن می‌دهد.

رجال بزرگ و میهن‌دوست و مقید به اسلام و ایمان چون مشیرالدوله‌ها و بسیاری از مردان تاریخ‌ساز مانند شهید وطن و قهرمان مبارزه با استعمار و استبداد، شهید دکتر سیدحسین فاطمی نایینی و فقیه اصولی، مجدد علم اصول، مرحوم آیت‌الله نایینی در این کتاب معرفی شده‌اند که شناخت شخصیت و افکار آنان برای همۀ ایرانیان ضروری به نظر می‌رسد. همچنین به معرفی سایر بزرگان این شهر از سلطان الحکما تا پروفسور معصومی در طب، از دکتر غلامحسین مصاحب تا پروفسور تقی فاطمی در ریاضیات و پدر معماری سنتی ایران استاد کریم پیرنیا و مترجمان‌چیره‌دست و حقوقدان چون دکتر مصطفی رحیمی، دکتر محمدرضا جلالی و علی‌محمد عامری پرداخته شده که شایستۀ معرفی هستند.

یکی از نشانه‌های قدمت نایین و اهمیت این خطه، زبان محلی نایین است. این زبان از ریشه‌های اصیل و پیوستۀ زبان اوستا یا پهلوی میانه محسوب می‌شود و جزء آن دسته از زبان‌هاست که اصالت ادبی و پیوند ثابت با زبان مادر (پهلوی ساسانی( دارد. پرداختن به این زبان قدیمی و در معرض فراموشی و فرهنگ شفاهی منتج از آن یکی دیگر از وجوهی است که در این کتاب به آن پرداخته شده است. همچنین در مستندسازی تمثیل‌ها و لغات در حال فراموشی در کنار ثبت گزارش‌های مردمان عادی و پیران ساکن این خطه نیز اهتمام شده است.

در فصل چهارم کتاب به ادبیات نایین پرداخته شده، ابتدا کتاب‌شناسی نایین آورده شده است. در این بخش به معرفی آثاری پرداخته شده که دربارۀ نایین به نگارش درآمده‌اند. در ادامۀ این بخش یادکردی از شعرای نایین آورده شده که به ترتیب عبارتند از: ملا مصاحب، ابوالحسن یغما جندقی، محمدعلی مصاحبی نایینی، عترت (میرزا سیدمحمدخان مجتبوی)، زلیخای نایین (محزونه) و ... . در ادامۀ این بخش دربارۀ مثل‌ها و واژگان نایینی نیز مطالبی آورده شده است.

در فصل پایانی کتاب نیز به حومۀ نایین پرداخته است.

فهرست مطالب کتاب:

سخن ناشر

مقدمه

فصل اول: پیشینه و تاریخ نایین

فصل دوم: مردم‌شناسی نایین

فصل سوم: مشاهیر نایین

فصل چهارم: ادبیات نایین

فصل پنجم: حومه نایین

منابع