معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

خوزستان نامی است که پس از چند هزار سال شهرسانی (تمدن) مردم آن سرزمین، بر آن استان گذاشته شده است. نام گذشته و باستانی آن سرزمین «ایرام» است که بنادرست «ایلام» یا «عیلام» نامیده شده است. شوربختانه، پس از کذشت زمان، این نام (ایلام)، بر استانی دیگر گذاشته شد و مردم ایران، آن سرزمین را (عیلام) و سپس ایلام نامیده‌اند.

پیش از هر سخن، شایسته است که نام درست آن سرزمین گزارش شود، زیرا کشور پهناور «ایرام» که سرزمین‌های فراوان از ایران کنونی جزو آن کشور بوده است، گزارش‌کنندۀ نزدیک به 4000 سال فرهنگ و شهرسانی مردم ایران، پیش از دودمان هخامنشیان است که در این کتاب به چگونگی آن پرداخته می‌شود.

در این کتاب در دو بخش به نام‌های باستانی استان خوزستان پرداخته شده است. بخش اول در هشت فرگرد به زبان، زبان پارسی، زبان در سرزمین کهن ایرام، آیین مهر، دگرگونی زبان پارسی، شهرها و روستاهای ویران، برخ نام‌های کلیدی و راهگشا پرداخته شده است. در بخش دوم کتاب نیز نام‌های باستانی شهرهای مختلف استان خوزستان تبیین شده است. گفتنی است این کتاب با تکیه بر دانش‌های زیر نگاشته شده است: دانش باستان‌شناسی، دانش زبان‌شناسی که دست‌آورد آن تکواژهای هسته‌ای و ریشه‌ای زبان پارسی و انگارش زبان پارسی (ریاضی و زبان) است.

در بخشی از کتاب دربارۀ پهناوری این منطقه در دوران باستان می‌خوانیم: «آنچه مسلم است دشت خوزستان با سوابق دامنه‌داری که در دوران‌های پیش از تاریخ داشته است، مرکز کشور ایلام بوده و مرزهای این کشور بر اساس حفاری‌های اخیر باستان‌شناسی در دوران اعتلای امپراتوری ایلام از بین‌النهرین در مغرب تا درۀ رود سند در مشرق بوده و در جنوب منطقه خلیج فارس و در شمال تا کویر مرکزی فلات تا نواحی اصفهان در مشرق تا نواحی زابلستان و در مغرب تا قسمت‌های شمالی کوه‌های زاگرس بوده است به‌خصوص حفاری‌های تپه یحیی و شهداد در نزدیک کرمان و شهر سوخته در نزدیک بابل». (ص 49)

فهرست مطالب کتاب:

آغازه

کتاب نخست: نام‌های کهن و باستانی استان خوزستان

فرگرد یکم: خوزستان

فرگرد دوم: زبان

فرگرد سوم: زبان پارسی از آغاز تاکنون

فرگرد چهارم: زبان در سرزمین کهن ایرام از هزارۀ پنجم تا نیمۀ هزارۀ یکم (پ.م)

فرگرد پنجم: آیین مهر و زبان پارسی در کشور ایرام

فرگرد ششم: دگرگونی در زبان پارسی و نام‌های باستانی در درازای زمان

فرگرد هفتم: شهرها و روستاهای ویران در گذر زمان

فرگرد هشتم: برخ نام‌های کلیدی و راهگشا

کتاب دوم: نام‌های کهن و باستانی استان خوزستان

بخش یکم: شهرستان آساک (مسجد سلیمان)

بخش دوم: شهرستان اهواز

بخش سوم: شهرستان ایذه

بخش چهارم: شهرستان باغ‌ملک

بخش پنجم: شهرستان بهبهان

بخش ششم: شهرستان خرمشهر

بخش هفتم: شهرستان دژپل (دزفول)

بخش هشتم: شهرستان رامهرمز

بخش نهم: شهرستان سوسنگرد

بخش دهم: شهرستان شادگان

بخش یازدهم: شهرستان شوش

بخش دوازدهم: شهرستان شوشتر

بخش سیزدهم: شهرستان گتوند

بخش چهاردهم: شهرستان لادری

بخش پانزدهم: شهرستان ماهشهر (بندر ماهشهر)

بخش شانزدهم: شهرستان هندیگان (هندیجان)