معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

ماتیکان کتابگزاری شامل گزینه گفتارهای نویسندۀ این کتاب و مجموعۀ «چهل مقاله در بررسی و نقد کتاب» است که به طور عمده گزارش‌های کتاب‌شناسی، دست‌نوشته‌های علمی، کتاب‌های تاریخی و فرهنگی، انساب و خطب، شاهنامه‌ها و خدای‌نامه‌ها، قرابادین‌ها و پزشکی‌نامه‌ها، رده‌بندی در نسخه‌شناسی و .... اینها را دربر می‌گیرد که طی پنجاه سال فرادست آمده است.

یکی از نوشتارهای این کتاب، بررسی و نقد کتاب جلد اول «مقدمه بر تاریخ علم» جرج سارتون است. در بخشی از این نوشتار می‌خوانیم: «اگرچه مؤلف بسیار دانشمند در بیان توقف رشد فکری و علمی مسلمانان و پایان عمر تحقیق مستقل در نزد آنان، گاهی به حوادث سیاسی ـ یا به تعبیر او «اختلاط نژادها» ـ اشارت کرده است، از آنجا که خود را ملزم به بررسی زمینه‌های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی در جریان تاریخ علم ملل نساخته، که به گمان من این امر امروز بزرگ‌ترین نقص چنین آثاری محسوب می‌شود، تا تصویر روشن‌تری از جریان سقوط فرهنگی و علمی ـ فکری آن ملت‌ها به دست دهد؛ ناگزیر از اشارتی کوتاه به برخی رویدادها در اواخر سدۀ پنج به بعد خواهیم بود و آن اینکه: هجوم پیاپی اقوام ترک آسیای میانه به ایران (به ترتیب: غزنویان، سلجوقیان، غزان، ترکان خوارزمی، مغولان) به سبب حرکت‌های داخلی ناشی از نیازهای اقتصادی‌شان و فشارهای خارجی حاصل از حرکت‌های مشابه و تقهر نظامی و تسلط سیاسی پردامنۀ آنان در سرزمین‌های خلافت شرقی و پدیدآوردن مناسبات ارضی جدید و رسوم اقطاع و ایجاد امپراتوری وسیعی چون دولت اسلامی سلجوقی، باالجمله عوامل انحطاط فرهنگی و علمی را فراهم آورد». (ص 43)

بررسی کتاب «فرهنگ و شبه فرهنگ» محمدعلی اسلامی ندوشن از دیگر نوشتارهای این کتاب است. گفتار «حقیقت یا روایت» نقدی است بر عین‌القضات و راوی او در کتابی با همین عنوان نوشته حمید دباشی.

یکی دیگر از نوشتارهای این کتاب، اختصاص به ذکر نکاتی دربارۀ تفسیر شهرستانی با عنوان «مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار» دارد. شهرستانی این کتاب را در سال 538 آغاز به تصنیف نموده است.

فهرست مطالب کتاب:

1. کتابشناسی فردوسی

2. شاهنامۀ بُنداری

3. کلیات تاریخ (ولز)

4. مقدمه بر تاریخ علم

5. کتاب القصاص و المذکرین

6. الخلیج الفارسی

7. فرهنگ و شبه فرهنگ

8. کتب الصید و القنص

9. سه کتاب در باب انساب

10. خطب (1): خطبه‌ها

11. خطب (2): کتاب‌ها

12. سه کتاب تاریخی

13. کتاب‌های علمی مطبوع (حیدرآباد)

14. نهایة الارب // تجارب الامم (اصمعی)

15. تجارب الامم (مسکویه)

16. نسخۀ «الآثار الباقیه» ربع رشیدی

17. فرهنگ شاهنامه (ولف)

18. شاهنامه‌ها و خداینامگ‌ها

19. کتاب‌های «الامامة»

20. کتاب الانساب (سمعانی)

21. نکاتی از تفسیر شهرستانی

22. دست‌نوشته‌های علمی

23. قرابادین فیض‌آبادی

24. قرابادین شیرازی

25. رافعی قزوینی و کتاب التدوین

26. ترکستان‌نامه بارتولد

27. تاریخ در ترازو (زرین‌کوب)

28. ره‌آوردی دلپذیر

29. تاریخ گاهشماری در ایران

30. ترک‌زبان یا ترک‌نژاد؟

31. عرب‌های ایران و روم

32. طبقات اعلام الشیعة

33. ویرایش هشتم

34. تاریخ نگارش‌های عربی (سزگین)

35. حقیقت یا روایت؟

36. خاطرات عین‌السلطنه

37. اسناد جنگ تحمیلی

38. دفاع‌نامه‌های ایرانی

39. ماتیکان فرهنگ جبهه

40. رده‌بندی علمی در نسخه‌شناسی

نمایگان