معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

دومین شماره از فصلنامۀ مطالعات نظری و تاریخی هنر «زیباشناخت» همچون شمارۀ قبل شامل بخش‌هاى «هنرآزمایى»، «هنرشناخت»، «تبارشناخت»و «کتاب‌شناخت» است.

بخش هنرآزمایى این شماره به رابطۀ نقد هنری و فلسفه می‌پردازد. «خاص‌بودگى نقد و نیازش به فلسفه» نوشته مایکل نیومن مقالۀ اصلی این بخش است. نویسنده در این مقاله می‌کوشد ثابت کند فلسفه قادر نیست راهی برای حل مسائلی پیش نهد که رویاروی نقد هنر است؛ زیرا پای خودش در آن مسائل گیر است. از آنجا که هم نقد هنر هم نظریۀ هنر به تنهایی نابسنده‌اند، هر یک نیاز دارد به کمک آن دیگری نقص‌های خود را جبران کند. این نیاز دوسره نمی‌تواند از طریق ترکیب این دو حوزه برآورده شود، اما هنگامی که دست به تبارشناسی این نیاز بزنیم، شاید ماهیت مسئله را برایمان روشن کند. مقالۀ دوم این بخش در پاسخ به این مقاله آمده است.

دومین بخش نشریه، هنرشناخت است که پنج مقاله را شامل مى‌شود. در مقالۀ «چهار مفهوم بنیادین علم تصویر» نویسنده بنا دارد تعریفی مختصر از مفاهیم بنیادین چهارگانه در علم تصویر (بیلد ـ ویسنشافت) را ارائه کند: چرخش تصویری، تمایزایماژ/ تصویر، فراتصویر و زیست ـ تصویر. برخی از این مفاهیم ریشه در شمایل‌شناسی دارند، از دل آن بالیده‌اند و جزء مضامین و مسائل همیشگی رشتۀ تاریخ هنر و سایر رشته‌های مرتبط با تصویر و فرهنگ دیداری محسوب می‌شوند.

بخش تبارشناخت شامل مقدمۀ فصل نخست از درس‌گفتارهای زیبایی‌شناسی هگل با عنوان «ایدۀ زیبایی هنری یا ایده‌آل» است که طی آن ضمن بررسی سه حوزۀ هنر، دین و فلسفه در نسبت با یکدیگر، صراحتاً موضع خویش در مورد اهمیت هنر و زیبایی‌شناسی در سیر اندیشۀ بشر را تبیین می‌کند. در نظر هگل هنر، دین و فلسفه سه وجه از شناخت مطلق‌اند. نکتۀ مهم این است که هنر یکی از سه واسطه‌ای است که روح به واسطۀ آنها خودآگاهی خویش را احراز می‌کند. اگرچه نازل‌ترین مرتبه از آن هنر است، اما صرف این معنی که هنر در این سلسله‌مراتب واجد جایگاهی از آن خویش و نخستین واسطه برای خودآگاهی است، قابل تأمل است.

بخش پایانى این شماره به نقد و بررسى پنج کتاب در پنج یادداشت جداگانه مى‌پردازد. «هایدگر در چهارچوبى جدید» نوشته باربارا بولت با یادداشتى از سینا مُمتحنى بررسی شده است؛ «موتسارت: تصویر یک نابغه» اثر نوربرت الیاس با نوشته عرفان خلّاقی. یادداشتی از شهرام زرگر درباره کتاب «شاهنامه شاه طهماسبى» تدوین فرهنگستان هنر و موزه هنرهاى معاصر؛ نقدی بر کتاب «قدرت هنر» نوشته بوریس گرویس توسط رى‌را کیان؛ و در آخر امین حسینیون نگاهی داشته به «سینه‌فیلیا و تاریخ؛ یا وزیدن باد بین درخت‌ها» نوشته کریستین کیثلى.

فهرست مطالب این شماره:

* هنرآزمایی

خاص بودگی نقد و نیازش به فلسفه/ مایکل نیومن

سه چهرۀ مدرنیسم، یا دیالکتیک بدون هم‌نهاد/ مجید اخگر

* هنرشناخت

هنر تزئینی به منزلۀ هنراجتماعی/ ژاک رانسیر

نشانه‌های هویت: شخصیت نمایشی به مثابه نام و بدن/ اریکا فیشر لیخت

چهار مفهوم بنیادین علم تصویر/ دبلیو.جی.تی.میچل

حرکت در موسیقی/ راجراسکروتن

تاریخ سینمای اندیشه/ آندراس بالینت کواچ

* تبارشناخت

جایگاه هنر در نسبت با جهان و همچنین دین و فلسفه/ گئورگ ویلهام فردریش هگل

* کتاب‌شناخت

هایدگر در چهارچوبی جدید نوشته باربارا بولت/ سینا مُمتحنی

موتسارت: تصویر یک نابغه نوشته نوربرت الیاس/ عرفان خلّاقی

شاهنامه شاه‌طهماسبی تدوین فرهنگستان هنر و موزه هنرهای معاصر/ شهرام زرگر

قدرت هنر نوشته بوریس گرویس/ ری‌را کیان

سینه فیلیا و تاریخ؛ یا وزیدن باد بین درخت‌ها نوشته کریستین کیثلی/ امین حسینیون