معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

سیمین دانشور در 8 اردیبهشت 1300 در شیراز به دنیا آمد. پدرش دکتر محمدعلی دانشور (احیاءالسلطنه) همان کسی است که دانشور در رمان «سووشون» از او به نام دکتر عبدالله‌خان یاد می‌کند؛ احیاءالسلطنه مردی با فرهنگ و ادب بود و عضو گروه حافظیون که شب‌های جمعه بر سر مزار حافظ جمع می‌شدند و یاد حافظ را زنده می‌داشتند. مادر سیمین دانشور قمرالسلطنه حکمت نام داشت. بانوی شاعر و هنرمند که نقاشی را به فرزندانش می‌آموخت و مدتی هم مدیر هنرستان دخترانه هنرهای شیراز بود. این بانوی داستان‌سرا از کودکی با ادبیات و هنر توسط مادر و پدرش آشنا شد و دوران ابتدایی و متوسط را در مدرسه انگلیسی «مهرآئین» به تحصیل پرداخت و در امتحانات نهایی شاگرد اول سراسر کشور شد. سپس به تهران آمد و در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تحصیل مشغول شد و در مدرسه‌ای آمریکایی در تهران اقامت گزید. در سال 1327 توانست اولین مجموعه داستان‌های کوتاهش را با عنوان «آتش خاموش» منتشر کند که برخی از داستان‌های این مجموعه 16 قسمتی، قبلا در روزنامه کیهان، مجله بانو و امید چاپ شده بود. دانشور در واقع اولین زنی است که داستان‌نویس بودن را به صورت حرفه‌ای پیش گرفت. او در دوره‌ای داستان‌نویسی را آغاز می‌کند که حضور زن به عنوان نویسنده خرق عادت بود؛ کاری را که فروغ فرخزاد در شعر انجام می‌دهد، دانشور در داستان ترسیم می‌کند. اولین اثرش «آتش خاموش» را در 22 سالگی نوشت و در 27 سالگی چاپ کرد؛ البته این داستان مشق اول او بود. در آخر بهار همان سال یعنی 1327 پس از انتشار «آتش خاموش» سیمین دانشور در مسیر بازگشت از شیراز به تهران با جلال‌ آل‌احمد آشنا شد. این تاریخ نقطه عطفی در زندگی سیمین محسوب می‌شود؛ زیرا جلال ‌آل‌احمد نیز از نویسندگان بنام دوره است که اولاً با بزرگان این عرصه آمد و شد دارد، ثانیاً ذاتاً نویسنده‌پرور است. سیمین دانشور در سال 1328 موفق به اخذ مدرک دکتری ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد و رساله زیبایی‌شناسی «علم الجمال و جمال» را که در رابطه با ادبیات قرن هفتم است، به رشته تحریر درآورد. به مدت پنج سال با منتقدان بزرگی چون فاطمه سیاح، بهمینار، ملکی و فروزانفر کار کرد. در سال 1329 جلال آل‌احمد و سیمین دانشور با یکدیگر ازدواج کردند. سیمین دانشور تا سال 1348 که جلال به طور ناگهانی در اسالم گیلان نقاب خاک بر چهره پوشید، با وی همراه بود. در سال 1331 (1951 میلادی) دکتر سیمین دانشور با استفاده از بورس تحصیلی فولبریت به ایالات متحده آمریکا رفت و به مدت دو سال در رشته زیباشناسی در دانشگاه استنفورد مشغول به تحصیل شد و نزد والاس استنگر داستان‌نویسی و نزد فیل پریک نمایشنامه‌نویسی آموخت. در این مدت داستان‌های کوتاه او به انگلیسی در مجله ادبی پاسیفیک اسیکتاتور و کتاب داستان‌های استنفورد به چاپ رسید. وقتی از آمریکا برگشت، «شهری چون بهشت» را نوشت که ده‌ها قدم از آثار قبلی‌اش جلوتر بود.

برخی از جمله تألیف‌ها و ترجمه‌های دانشور عبارتند از: «آتش خاموش» 1327، «سرباز شکلاتی» اثر برنارد شاو 1328، «دشمنان» اثر آنتوان چخوف، مجموعه داستان‌های کوتاه 1328، «بتاتریس» اثر شنیتسلر 1332، «رمز موفق زیستن » اثر دیل کارنگی 1332، «کمدی انسانی» اثر ویلیام سارویان 1334، «داغ ننگ» اثر ناتانیل هارثون 1334، «همراه آفتاب» اثر هارول کور لندر، مجموعه داستانهای ملل مختلف برای کودکان 1337، «شهری چون بهشت» 1340، «باغ آلبالو» اثر انتوان چخوف 1347، «سووشون» 1348، «چهل طوطی با جلال آل‌احمد»1351، «بنال وطن» اثر آلن پیتون 1351، «مسائل هنر ایران» ده شب، شب‌های شاعران و نویسندگان ایران 1356، «مجموعه داستان کوتاه» 1358، «بی کی سلام کنم؟» 1359، «غروب جلال» 1360، « ماه عسل آفتابی» ترجمه‌ای از آثار نویسندگان مختلف 1362، «جزیره سرگردانی» رمان جلد اول ،1372، «شناخت و تحسین هنر» مجموعه مقالات 1357، «از پرنده‌های مهاجر بپرس» 1376، «ساربان سرگردان» 1380، «کوه سرگردان» و مجموعه داستان «انتخاب».

این کتاب دربرگیرندۀ مجموعۀ مقالات و یادداشت‌هایی است که از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، به مناسبت گرامی‌داشت سیمین دانشور از سوی دوست‌داران او نگارش شده است. موضوع این مقالات و نوشتارها خاطرات، آثار، رابطۀ او با جلال، کتاب‌شناسی آثار او و .... است.

در نوشتار رضا نجفی دربارۀ رمان سووشون می‌خوانیم: «در طول زمان، رمان سووشون از جهت ارزشمند شناخته شده بود. نخست به سبب فضل تقدم این رمان میان نویسندگان زن در ایران؛ دوم به سبب درون‌مایۀ اثر و پیام آن مبنی بر ظلم‌ستیزی، استعمارستیزی و تعهد اجتماعی و سیاسی اثر و سرانجام به سبب برجستگی رمان از جنبه‌های زیبایی‌شناسی و شگردها و صناعت‌های ادبی به‌کاررفته در آن». (ص 67)

فهرست مطالب کتاب:

در باب علم الجمال و الادب سیمین دانشور/ حسن بلخاری قهی

زنی با عطری از گل‌های نارنج/ منصور اوجی

قلم، رسانۀ سیمین در فضای حقیقی/ علیرضا طباطبایی

سیمین دانشور، همزاد داستان فارسی/ روح‌الله مهدی‌پور عمرانی

رسالۀ دکتری سیمین دانشور/ احمد تمیم‌داری

نگاهی به سووشون؛ از درون‌مایه تا فرم/ رضا نجفی

«سووشون» و «فرهنگ عامه»/ عبدالنبی سلامی «پور دوان»

عاطفه در ذهنیت سیمین دانشور: نگاهی کوتاه به رمان سووشون/ سیده زیبا بهروز

نقد و تحلیل رئالیسم در سووشون دانشور/ علی تقوی

واپسین دیدار و آخرین گفتگوی تلفنی/ صادق همایونی

نگاهی از درون به خلوت سیمین و جلال به روایت نامه‌های آنها به یکدیگر/ نادره جلالی

تحلیل مستند یک رابطه، مروری بر واپسین گفت و شنود این زن و آن شوهر/ محمدرضا کایینی

«سیمین دانشور در قامت همسر جلال آل احمد» در گفت و شنود با سیدمهدی طالقانی

کارنامۀ هنری سیمین دانشور در آیینۀ داوری یک آشنای دیرین، در گفتگو با عبدالعلی دستغیب

کتاب‌شناسی سیمین دانشور/ افسانه شفاعتی

سال‌شمار

تصاویر

تاریخ بزرگداشت‌ها و فهرست زندگی‌نامه‌ها