مجموعه مقالات نقش و نقشبند؛ شرح احوال و آثار غیاث‌الدین علی نقشبند یزدی
خلاصه
این کتاب دربرگیرندۀ مجموعه مقالاتی است که به معرفی شخصیت خواجه غیاث‌الدین نقشبند یزدی و ویژگی‌های آثار و تکنیک‌های بافت وی پرداخته است.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
شکوه و اوج پارچه‌بافی در ایران به دورۀ صفوی بازمی‌گردد. در این دوره با حمایت شاهان صفوی از فن نساجی و تأسیس مراکز بافندگی در شهرهای مختلف، از جمله اصفهان و یزد، می‌توان شاهد تنوع و تحول در جنس، بافت، رنگ و نقوش منسوجات بود که به همت هنرمندان و صنعتگران توانا میسر شد. حاصل کار پارچه‌هایی نفیس در طرح‌ها و جنس‌های مختلف بود که چشم‌ها را نوازش می‌داد. ارزش کارهای تولیدشده در این دوره منجر به آن شد که نام هنرمندان بافنده چون سایر هنرمندان بر آثارشان نقش بندد. از برجسته‌ترین استادان و هنرمندان این فن ظریف که ثبت نامش بر منسوجات، هنر ایران را بلند آوازه کرد، باید از غیاث‌الدین علی یزدی نام برد که به‌واسطۀ تبحرش در طراحی نقوش به «نقشبند» شهرت یافت.
خواجه غیاث‌الدین نقشبند، شاعر، عارف و هنرمند پرآوازۀ دورۀ صفوی از بزرگان و نوادر هنری ایران‌زمین است که نامش در تاریخ هنر منسوجات این کشور جاودان است. استادی او در بافندگی و دانش تابیدن الیاف و درهم‌نمودن تاروپود زر چنان بود که اکنون، رمز و راز کار وی و پیدایش آثار همانند آنچه او بافته ممکن نیست. ظرافت خیال‌گونه و رسم دقیق نقوش تحسین‌‌برانگیز از کجاوه‌های لیلی، مرغان، شیران و گل‌های پر پیچ و تاب بر پارچه‌های غیاث نقشبند نمود توان شایسته این هنرمند است. نبوغ او در پدیدآوردن الیاف با تابیدگی خاص و ایجاد پارچه‌های چندلایه و سایه‌دار، بافتن اطلسی و زربفت و مخمل باعث شگفت همگان است. شهرت و آوازه او و پارچه‌هایش مرزها را درنوردیده و به دیگر کشورها رسیده بود، آن‌چنان که گفته‌اند شاهان هدیه‌ها برای شاه عباس می‌فرستادند تا قطعه‌ای از کار غیاث را از آن خود کنند. امروزه آثاز او در موزه‌های مختلف جهان نمونه‌هایی از دنیای پرمایه پارچه‌های صفوی و پدیداری نابغه‌ای چون غیاث‌الدین یزدی را می‌نماید. ظرافت، مرغوبیت، سبک و روش آثار باقی مانده از غیاث و یا کارگاه‌های او حکایت از مدیری توانا و هنرمندی برجسته و صاحب سبک می‌کند که تحت نظارت و آموزش دقیق وی چنین آثار نفیسی خلق شده است.
این کتاب دربرگیرندۀ مجموعه مقالاتی است که به معرفی شخصیت خواجه غیاث‌الدین نقشبند یزدی و ویژگی‌های آثار و تکنیک‌های بافت وی پرداخته است.
در چکیدۀ مقالۀ «جستاری در صور خیال و عواطف شعری دیوان غیاث‌الدین نقشبند یزدی» چنین آمده است: «در دورۀ صفوی از سویی با گسترش و فراگیر شدن شعر فارسی در سرزمین هند و از سوی دیگر با روی آوردن بسیاری از اهل حرفت و صناعت به آن، دستخوش تغییراتی شد که از آن تعبیر به سبک هندی یا اصفهانی کرده‌‌اند. در این دوره مهم‌ترین دگرگونی در دو ساحت شعر، یعنی زبان و صورخیال رخ داد که این دو خود تنوع و نوآوری‌های بسیاری را در خلق مضامین شعری به همراه داشت. البته این رویکرد در میان همۀ شاعران این دوره، به یک اندازه فراگیر نیست و برخی از آنان، همچنان دلبستۀ شیوه و طرز شاعران نامبردار سده‌های گذشته‌اند. غیاث‌الدین علی نقشبند یزدی، بافنده و نقشبند و طراح بنام دورۀ صفوی، در کنار صناعت و حرفت خود، به شعر نیز روی آورده بود که پاره‌ای از سروده‌های او اکنون در دست است. غیاث در سروده‌های خود بیشتر به شاعران پیشین به‌ویژه سعدی و حافظ و گاه به فردوسی نظر دارد و سبک هندی در اشعار او جلوه و بروز اندکی دارد. در این مقاله شعر غیاث از دو منظر عواطف و مضامین شعری و صورخیال بررسی و تحلیل می‌شود».
در مقالۀ «نقش در آثار غیاث نقشبند» چنین آمده است: «غیاث‌الدین نقشبند هنرمندی بزرگ و پرآوازه در دوران صفوی است. پیچیدگی و پرمضمون بودن نوع کار غیاث نقشبند، به عوامل بسیاری وابسته است و گفت‌وگو در مورد آثار او بدون در نظر گرفتن این عوامل ممکن نیست. او از سویی علاوه بر کارگاه شخصی در یزد، مسئولیت کارگاه‌های تولد پارچه‌های درباری شاه عباس در اصفهان را به عهده داشته، که تصور آن با دورۀ درخشان و فراوانی پارچه‌های مرغوب در اصفهان اهمیت موضوع را روشن می‌سازد؛ از سویی دیگر نبوغ خاص او در ایجاد سبکی ویژه در تابیدن الیاف، بافت و طراحی، باعث ایجاد مکتبی شد که پس از او نیز تأثیرات فراوانی به‌جای گذاشت. در کل غیاث و پارچه‌هایش چون مجموعه‌ای مدرن دربرگیرندۀ علائمی خاص با هویت مشخص و دقت بالا می‌باشند. ایران و شیوه طراحی ایرانی، اصفهان و یزد بهعنوان شهرهای مهم ایران در هنر دورۀ صفوی و هنر دورۀ شاه عباس از مهم‌ترین عوامل گرد آمده در پدیداری پارچه‌های منحصر به فرد به وسیله غیاث نقشبند بوده‌اند. یکی از آثار گرانقدر غیاث پارچه‌ای است که در موزۀ ملی نگهداری می‌شود. این کار به عنوان پوشش قبر معرفی شده است. نگاهی به طراحی ویژه غیاث در این اثر و نقوش و جزئیات به کار رفته در آن که ریشه در مبانی قدیم هنر ایران دارد، می‌تواند روزنی به فهم بهتر آثار نقشبند باشد».
فهرست مطالب کتاب:
آغازه
پیشگفتار
خواجه غیاث نقشبند، هنرمندی توانا و شاعری دانا/ حسین مسرّت
جستاری در صور خیال و عواطف شعری دیوان غیاث‌الدین نقشبند یزدی/ علی تقوی
عوامل تأثیرگذار بر ظهور هنرمندی به نام غیاث‌الدین نقشبند یزدی/ نسرین کیهان
شیوۀ سایه‌نما در آثار غیاث‌الدین علی نقشبند یزدی/ زهره روح‌فر
بررسی طرح و نقش پارچه‌های مکتب یزد در دوره صفوی (مطالعه موردی: پارچه‌های خواجه غیاث‌الدین علی نقشبند یزدی)/ محمدحسین جعفری نعیمی
نقش در آثار غیاث نقشبند/ مژگان جهان‌آرا
بررسی تخصصی تکنیک بافت پارچه زربفت طرح محرابی اثر خواجه غیاث‌الدین نقشبند موجود در موزۀ دوران اسلامی موزه ملی ایران/ روح‌الله دهقانی
هنر زرگری سنتی شهر یزد میراث مکتب پارچه‌بافی غیاث‌الدین نقشبند یزدی/ محمدحسین صالحی
بررسی ارتباط غیاث‌الدین نقشبند و آثارش با قالی‌های دورۀ صفوی/ مجید نیکویی
فرازی از هم‌نشینی نقشبند و نقاش/ منیژه کنگرانی
آثار غیاث‌الدین علی نقشبند یزدی
پربازدید ها بیشتر ...
مطالعات ادبی هرمنوتیک متن‌شناختی
مهیار علویمقدمتأویل و رویکرد هرمنوتیکی، باعث افزایش بهره‌گیری هر چه بیشتر خواننده از ارزش‌های شناخته‌نشدۀ متن می‌ش
پابرهنه در برادوی: زندگی و آثار نیل سایمون
مجید مصطفوینیل سایمون (1927 ـ 2018) یکی از پرکارترین، موفق‌ترین و محبوب‌ترین نمایشنامه‌نویسان جهان و یکی از بهت
منابع مشابه بیشتر ...
مروارید ادب ایران
سمانه سنگچولیشهابالدین عبدالله مروارید ملقب به بیانی کرمانی، تنها شاعری است که در قرن نهم هجری به سرودن رباعی شه
السیرة الفلسفیة و پاره‌ایی از دو اثر دیگر (به همراه مدخل ابوبکر رازی از دانشنامه فلسفۀ استنفورد به قلم پیتر آدامسون)
ابوبکر محمد بن زکریای رازیترجمۀ «السیرة الفلسفیة» نخستین بار در سال 1315 منتشر شد و پس از آن تا کنون چند نوبت انتشار یافته است
نظری یافت نشد.