۱۸۴۶
۵۸۰
گزارش سفر کاوش‌های باستان‌شناسی در فارس باستان 1934ـ1933

گزارش سفر کاوش‌های باستان‌شناسی در فارس باستان 1934ـ1933

پدیدآور: سرمارک اورل اشتین ناشر: طهوریتاریخ چاپ: ۱۳۹۷مترجم: فریدون مؤمنی ازندریانی مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۳۳۰شابک: 8ـ55ـ5911ـ600ـ978تعداد صفحات: ۳۰۳

خلاصه

این کتاب ترجمۀ گزارش کاوش‌های باستان‌شناسی در فارس باستان اثر سر مارک اورل اشتین محقق و باستان‌شناس معروف مجاری‌تبار انگلیسی می‌باشد که در 26 ماه نوامبر 1862 م، در بوداپست متولد و دوران جوانی خویش را در کمپانی هند شرقی وابسته به دولت انگلستان گذرانده بود.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

این کتاب ترجمۀ گزارش کاوش‌های باستان‌شناسی در فارس باستان اثر سر مارک اورل اشتین محقق و باستان‌شناس معروف مجاری‌تبار انگلیسی می‌باشد که در 26 ماه نوامبر 1862 م، در بوداپست متولد و دوران جوانی خویش را در کمپانی هند شرقی وابسته به دولت انگلستان گذرانده بود. وی در طی سال‌های 1910ـ1900 موفق گردید اولین سفر تحقیقاتی خود را در حوضۀ رودخانۀ تاریم در ترکستان چین واقع در آسیای مرکزی را با موفقیت به انجام رسانده و دستاوردهای مهمی را به ارمغان بیاورد. وی که به همراه تحقیقات گسترده باستان‌شناسی خویش، به‌کار تدریس نیز در دانشگاه‌های معتبر هند اشتغال داشت توانست همانند ویلیام آدام جکسون تحقیقات گسترده‌ای را در دیگر مناطق آسیا نظیر مکران بلوچستان، افغانستان و مناطق گسترده از ایران و همین‌طور منطقه دندان اویلیک و قارا خوتو در ترکمنستان را انجام دهد، وی هنگامی در ایران شروع به مطالعات باستان‌شناسی و تحقیقات علمی پرداخت که مدت‌ها از حضور شرق‌شناسان و ایران‌شناسان معروفی همچون، سر ویلیام اوزلی، خانیکف، ژاک دو مورگان موسیو دو فیلیپ و غیره در ایران گذشته بود و تقریباً هم‌زمان با وی محققان مشهوری همچون ژنرال شیندلر، ژنرال سرپرسی سایکس، کرزن، پرفسور ارنست هرتسفلد، آندره گدار، سون هدین، دکتر آلفونسو گابریل، هاریسون، ویلسون و ده‌ها محقق دیگر در نیمۀ اول قرن بیستم مشغول مطالعه و تحقیق در ایران بودند با این وجود وی اولین کسی به‌شمار می‌رفت که موفق به کشف ویرانه‌های کوه خواجه در سیستان و آثار بجا مانده از تمدن هیل‌رود موسوم به دقیانوس و معرفی تمدن کهن آنجا به جهانیان شد وی دراین رابطه توانست به نقش ارتباطی مهم تمدن جیرفت با تمدن‌های موهانجودارو در اطراف رودخانه سند و همین‌طور تمدن بین‌النهرین در عراق پی ببرد، به طوری که درخصوص تمدن هلیل‌رود نیز بر این باور بود که تمدن پیش از تاریخ ایران با توجه به ویژگی‌های خود تمدنی نبوده که متأثر از تمدن سرزمین‌های مجاور خود بوده باشد بلکه خود دارای جایگاه خاصی در این راستا بوده است، کما اینکه پرفسور ارنست هرتسفلد نیز در اثر مشهور و بی‌بدیل خود موسوم به تاریخ هنر ایران، حتی ایران را از زادگاه تمدن جهانی نامیده بود که این امر می‌تواند خود گواهی بر درستی نظریات ایشان بوده باشد.

از سویی وی در جریان ادامۀ تحقیقات و مطالعات گسترده خود موفق می‌گردد تا مناطقی همچون بلوچستان، تخت سلیمان، آذربایجان، لرستان، کردستان را نیز مورد بازدید و کاوش قرار بدهد، همان‌گونه که در جریان سفر 2100 کیلومتری خود در فارس نیز توانست، به اطلاعات بسیار باارزشی در زمینۀ سکونتگاه‌های بشری در دوران پیش از تاریخ و یا بعد از تاریخ موجود در آن منطقه دسترسی بیابد.

اما این ترجمه که گزارش سفر تحقیقاتی ایشان به فارس به شمار می‌رود، در واقع ترجمۀ بخشی از جلد سوم کتاب موسوم به عراق می‌باشد که در مدرسۀ باستان‌شناسی بغداد آن‌هم در طی سال‌های اشغال آن کشور توسط دولت انگلستان به چاپ رسیده بود و سفر وی نیز که در واقع یک فرصتی مطالعاتی از سوی مدرسه باستان‌شناسی عراق در بغداد به‌شمار می‌رفت با در اختیار گذاشتن مبلغ پانصد پاوند به وی، عملاً آن مدرسه هزینه‌های مربوط به سفر ایشان در فارس را تأمین نموده بود، اما ورود وی برای بار دوم به ایران از طریق بندر بوشهر و در هشتم ماه نوامبر 1933 م در حالی صورت گرفت که به دلیل وقوع جنگ‌های داخلی و سرکوب عشایر توسط حکومت مرکزی وقت در فارس، وی نتوانست در مطنقۀ لارستان فارس و همین‌طور دیگر مناطق همجوار این استان به کاوش بپردازد با این وجود وی در طول سفر تقریباً هفت‌ماهه خویش علیرغم وجود تمامی کمبودها و مشکلات متعدد با پشتکاری بی‌نظیر به همراه دوست و همکار پرتلاش و خستگی‌ناپذیر خود، محمد ایوب‌خان که مسؤلیت نقشه‌برداری از مناطق مورد نظر وی را بر عهده داشت توانست ضمن تهیۀ نقشه‌های توپوگرافی آن هم با دقت بالا از کلیۀ مناطق مورد نظر خویش در فارس آن هم با وسایل ابتدائی نظیر تختۀ سه‌پایه، ارتفاع‌سنج و شیب‌سنج در حداقل زمان ممکن و همین‌طور بازنگری نقشۀ استان فارسی که قبل از وی توسط ساطمان نقشه‌برداری هند در طول دوران استعمار آن کشور توسط انگلستان تهیه شده بود همراه با تصاویر تهیه شده از ظروف سفالی، خرده‌سفال‌ها و مجموعه ابزارهای گردآوری شده و معرفی محل کشف دقیق آنها در ترانشه‌های ایجاد شده و ثبت آنها در تابلوهای متعدد و ارائۀ توضیحات جامع توانست به کار خود ارزش والایی بخشیده و از این راه کمک شایانی نیز به علاقه‌مندان علم باستان‌شناسی و نهایتاً شیفتگان تاریخ و تمدن باعظمت این سرزمین الهی ارائه نماید. صحت کار و رفتار صادقانۀ ایشان در خصوص معرفی تمامی اشیاء به‌دست آمده توسط وی و انتقال برخی از آنها به موزۀ انگلستان که با کسب اجازۀ رسمی از سوی دولت وقت صورت گرفته بود را می‌توان در زمرۀ معدود باستان‌شناسانی برشمرد که قبل از اینکه به فکر تخریب و غارت آثار باشند به فکر رمزگشایی از برخی از زوایای پنهان تاریخ این سرزمین بوده‌اند نه آنکه همانند زوج باستان‌شناس فرانسوی یعنی خانم و آقای دیولافوآ در زمان مظفر‌الدین شاه قاجار آنچه که توانست بردند و آنچه که نتوانستند معدوم کردند نظیر گاو سنگی به دست آمدۀ دوزاده تنی از منطقۀ شوش که به دلیل سنگینی و عدم توانایی در جابجایی آن به دست ناپاک خانم ژان دیولافوآ و کارگرانش تخریب شد. گرچه متأسفانه این عمل ناپسند نه اولین و نه آخرین آنها در ایران بوده و نظایر آن متأسفانه به کرات در ایران اتفاق افتاده بود در هر حال این محقق ارزشمند پس از گذراندن عمری پرثمر سرانجام در اکتبر 1943 م و در حالی که در پشت دیوارهای شهر کابل مشغول بررسی‌های باستان‌شناسانه بود دیده از جهان فروبست و در گورستان مسیحیان آن شهر به خاک سپرده شد.

از سویی در این اثر از برخی از جغرافی‌دانان معروف ایرانی همچون اصطخری، ابن خردادبه، حمدالله مستوفی، قزوینی، ابن‌بلخی که خود از ساکنین فارس به شمار می‌رفت متأسفانه تحت عنوان جغرفی‌دانان عرب نام برده شده بود که این مطلب تصحیح و از آنان در این ترجمه تحت عنوان جغرافی‌دانان مسلمان ایرانی نام برده شده است، همچنین در این اثر، مترجم سعی نموده تا با ضمیمه نمودن تصاویر رنگی تهیه‌شده از برخی آثار بجامانده، ترجمۀ زیرنویس تابلوها، تهیۀ تصاویر هوایی تفسیر شده از بسیاری از نقاطی که مورد بازدید و بررسی آقای اشتین قرار گرفته بودند، ترجمۀ نقشۀ بازنگری شدۀ ضمیمۀ کتاب، توانسته باشد هر چند جزیی، قدمی کوچک در جهت معرفی و شناخت هر چه بهتر گذشتۀ پرافتخار این بخش از سرزمین ایران عزیز را برداشته باشد.

فهرست مطالب کتاب:

پیشگفتار مترجم

فصل یکم: از شیراز به سمت جهرم و خفر

فصل دوم: از فسا به سمت ایج

فصل سوم: سروستان و داراب

فصل چهارم: از داراب به سمت بوانات و پلوار

فصل پنجم: آلبوم تصاویر

نمایه‌ها

کتابنامه

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ایران در آینۀ شعر روس

ایران در آینۀ شعر روس

میخاییل سینلنیکوف

این کتاب برگرفته از کتاب «ایران و درون‌مایه‌های ایرانی در شعر شاعران روس» اثر میخاییل سینلنیکوف شاعر

منابع مشابه بیشتر ...

نیایش مهر در ایران (بر پایۀ کاوش‌های باستان‌شناسی در مهرکده‌های دشتستان ـ برازجان)

نیایش مهر در ایران (بر پایۀ کاوش‌های باستان‌شناسی در مهرکده‌های دشتستان ـ برازجان)

اسماعیل یغمایی

کاوش‌های باستان‌شناسی مهرکده‌ها در ایران نیز به اندازه‌ای ناچیز است که اشاره به آن جز حقارت سازمان ب

سازه های ویران دشتستان: کاوش‌های باستان‌شناسی در آتشکدۀ محمدآباد و کوشک گوسعیدی

سازه های ویران دشتستان: کاوش‌های باستان‌شناسی در آتشکدۀ محمدآباد و کوشک گوسعیدی

اسماعیل یغمایی

در این کتاب در بخش نخست گزارش باستان‌شناسی آتشکدۀ محمدآباد در سال‌های 1373، 1383 و 1388 پرداخته شده