معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این كتاب يكي از مهم‌ترين منابع كلاسيك در حوزۀ مطالعۀ معني و نشانه‌شناسي است. از زمان انتشار نخستين چاپ اين نوشته نزديك به يك قرن مي‌گذرد و با وجود اين مطالبي كه نويسندگان كتاب در اختيار خواننده قرار مي‌دهند، حاوي نكاتي است كه هنوز قابل تأمل مي‌نمايند. كانون توجه مؤلفان كتاب نشانه در زبان است. اينان نشانه‌هاي زبان را به دليل ماهيت قراردادي بودن‌شان نماد مي‌نامند و در قالب نظريه‌اي ارجاعي و مبتني بر بافت دانش تازه‌اي را معرفي مي‌كنند كه نمادگرايي مي‌نامند. اين اصطلاح را بايد هم‌معني و مترادف اصطلاح نماد‌شناسي فرض كرد. مجموعۀ وسيعي از آراي مطرح شده در این كتاب به تدريج به بديهات مطالعۀ معني در زبان مبدل شده‌اند؛ به گونه‌اي كه محال بتوان درسنامه‌اي را در حوزۀ معني‌شناسي امروز يافت كه با ناديده‌گرفتن اين انديشه‌ها به رشتۀ تحرير درآمده باشد.

آماده‌سازی بخشی از این نوشته به سال 1910 میلادی باز می‌گردد و بخش عمدۀ بقیۀ مطالب میان سال‌های 1920 تا 1922 به رشتۀ تحریر درآمده است. سعی نویسندگان بر این بوده تا از این طریق، مستقیماً به سراغ بحث و بررسی مشکلات ناشی از تأثیر زبان بر تفکر بروند. ادعای عام بر این است که دانش نمادگرایی، به مثابۀ حوزۀ مطالعۀ تأثیر زبان بر تفکر، راه و رهیافت تازه‌ای را برای حل و فصل مسائل سنتی این حوزه در اختیارمان قرار می‌دهد؛ مسائلی که همواره فیلسوفان و اندیشمندان ماوراءالطبیعه را درگیر خود کرده است. افزون بر این فرض بر این است که روش بررسی مسائل، منطبق بر شیوه‌های به‌کاررفته در علوم ویژه‌ای است و دست‌آوردهای چنین علومی می‌توانند به مطالعات تازه‌ای بینجامد که از حدس و گمانه‌زنی‌های مبهم و احتمالاً مرتبط با این مسائل به دورند.

تأثیر زبان بر اندیشه از اهمیتی حیاتی برخوردار است. نمادگرایی مطالعۀ همین تأثیر است که در پیوند با زندگی روزمرۀ انسان‌ها، پیچیده‌ترین گمانه‌زنی‌ها را می‌طلبد. سا عامل اصلی به هنگام تولید یا تعبیر یک گفته دخیل‌اند: الف) فرایندهای ذهنی، ب) نماد، پ) مصداقی که درباره‌اش می‌اندیشیم. در فصل اول دربارۀ این مطالب سخن گفته شده است.

وقتی ما گونه‌های متنوع شرایط نشانه‌ها را بر حسب نمونه‌های خودشان مورد توجه قرار دهیم، درمی‌یابیم که نشانه‌های مورد استفاده در ایجاد ارتباط و نشانه‌های مورد استفاده برای تفکر، از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. بنابراین بهتر است این مجموعه از نشانه‌ها را به گونه‌ای نام‌گذاری کنیم که تحت عنوان «نشانه» از واژه‌ها، زنجیرۀ واژه‌ها، تصورها، ایما و اشاره‌ها و سایر بازنمودهایی نظیر نقاشی یا صداهای تقلیدی متمایز شوند. تأثیر نمادها بر حیات و تفکر انسان از طرق بی‌نهایت مختلفی صورت می‌پذیرد که هیچ‌گاه به دقت و شکل جامه مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. فصل دوم به پیشینۀ این پژوهش‌ها اختصاص یافته است.

تعبیر ما از هر نشانه، واکنش روانی ما نسبت به آن نشانه است که بر حسب تجربیات گذشتۀ ما در شرایط مشابه و تجربۀ کنونی ما امکان تعیین می‌یابد. شرایط نشانه که در فصل سوم مورد بررسی قرار گرفته، همواره به شکل زنجیره‌ای به‌هم‌بافته تحقق می‌یابد و ساده‌ترین مورد این زنجیرۀ نشانه‌ها در مطالعۀ «درک» پیش‌رویمان قرار می‌گیرد.

هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که «فلسفه» نامیده شود و بتواند به فیزیک افزوده شود یا آن را تصحیح کند؛ هر چند دانش مطالعۀ نمادها یا آنچه نمادگرایی می‌نامیم، می‌تواند به نوعی نظام‌مندسازی سطوحی از گفتمان منتج شود که میز و نظام مولکول‌ها نمادهای مقبول این گفتمان‌‌اند. در این حوزه و به‌ویژه وقتی فلسفه خود را در این گفتمان دخالت دهد، روشی مورد نیاز است که بتواند ما را از سردرگمی‌های ناشی از این دخالت برهاند. بخشی از این روش مبتنی بر نظریۀ نشانه‌هاست و بخش دیگرش برقواعد نمادپردازی اتکا دارد که در فصل چهار و پنج به این دو پرداخته شده است.

نظریۀ تعریف، معنی زیبایی، معنی نزد فیلسوفان، معنای معنی  و شرایط نمادها فصول بعدی کتاب را شکل می‌دهند.

در بخش پیوست‌ها، پنج پیوست در باب دستور، بافت‌ها، نشانه‌ها، دیدگاه‌های جدید در این حوزه‌ها و در باب واقعیت‌های سلبی آورده شده است. در بخش ضمایم نیز دو مقاله دربارۀ مسئلۀ معنی در زبان‌های بدوی و اهمیت نظریه‌ای در باب نشانه‌ها بر زبان در مطالعۀ طب آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار مترجم

پیش‌گفتار ویراست نخست

پیش‌گفتار ویراست دوم

پیش‌گفتار ویراست سوم

پیش‌گفتار ویراست چهارم

پیش‌گفتار ویراست هشتم

فصل اول: اندیشه‌ها، واژه‌ها، و چیزها

فصل دوم: قدرت واژ‌ه‌ها

فصل سوم: شرایط نشانه

فصل چهارم: نشانه‌ها در درک

فصل پنجم: معیارهای نمادگرایی

فصل ششم: نظریۀ تعریف

فصل هفتم: معنی زیبایی

فصل هشتم: معنی نزد فیلسوفان

فصل نهم: معنای معنی

فصل دهم: شرایط نمادها

خلاصۀ مطالب

پیوست‌ها:

الف) در باب دستور

ب) در باب بافت‌ها

پ) نظریۀ انسیدموس دربارۀ نشانه‌ها

ت) چند دیدگاه جدید

ث) در باب واقعیت‌های سلبی

ضمایم:

1. مسئلۀ معنی در زبان‌های بدوی/ ب. مالینفسکی

2. اهمیت نظریه‌ای در باب نشانه‌ها بر زبان در مطالعۀ طب/ ف.گ. کروکس هانک

نمایۀ موضوعا

نمایۀ اشخاص

یادداشت‌های مترجم