زمان و حکایت: کتاب سوم؛ زمان نقلشده
خلاصه
تلاش نویسنده در این کتاب اثبات این نکته است که پدیدهشناسی، پس از طی راهی دراز از قدیس آگوستینیوس تا هایدگر، بر خلاف جامعهشناسی، ناگزیر به معضلآمیزی زمان منتهی میشود.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
پل ریکور (1913ـ2005) یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان فرانسوی است، هم به لحاظ وسعت و عمق ملاحظات فلسفیاش و هم به لحاظ ماهیت نو و ابتکاری اندیشهاش. هر یک از نوشتهها و کتابهای ریکور مملو از حضورهای دیگر و اندیشههای دیگر است: ارسطو، افلاطون، آوگوستینوس، لویناس، هگل، هایدگر، هوسرل، برگسون و ... ریکور تأملات آنها را به دقت بررسی و دنبال میکند و تداوم میبخشد یا نقد میکند. به این صورت با فیلسوفان یونانی و آلمانی و آنگلوساکسون یا فرانسوی مکالمه میکند و برایش هیچ مرزی در اعصار و دورهها وجود ندارد. برخی از این فیلسوفان همیشه با او بودهاند، با برخی اتفاقی برخورد کرده و برخی را دوباره یافته است. و هر یک از آنها جای خاص خود را در آثار ریکور دارد؛ زیرا او هیچگاه فلسفهاش را به یک سرزمین و یک فضای بسته محدود نکرده است.
تلاش نویسنده در این کتاب اثبات این نکته است که پدیدهشناسی، پس از طی راهی دراز از قدیس آگوستینیوس تا هایدگر، بر خلاف جامعهشناسی، ناگزیر به معضلآمیزی زمان منتهی میشود. قسمت دوم نشان میدهد که بوطیقای حکایت چگونه با استفاده از امکانات متقاطع تاریخ و داستان تخیلی، از راه خوانش به بنبستهای اندیشه پاسخ میدهد.
این بخش متشکل از دو قسمت است. هدف قسمت نخست آن است که معضلآمیزی زمانمندی را در مقابل قدرت بازتصویرسازی قرار دهد. این معضلآمیزی حکمی را که در رهگذر خوانش متن آگوستینیوس ارائه شده، تعمیم میدهد و بر مبنای هیچ پدیدهشناسی زمانمندیای نبوده که از هرگونه معضلی رها باشد؛ یعنی اصولاً هیچ پدیدهشناسی زمانمندی رها از هرگونه معضل ایجاد نمیشود. این ورود به مسئلۀ بازتصویرسازی از راه معضلآمیزی زمانمندی مستلزم توجیه است.
پنج فصل قسمت دوم بر مشکل اصلی ناشی از معضلآمیزی متمرکز است؛ یعنی تبدیلناپذیری دو چشمانداز به یکدیگر و حتی پنهانداشتن یکی دیگری را: چشمانداز صرفاً پدیدهشناختی بر زمان و چشمانداز مخالف که به طور خلاصه کیهانشناختی نامیده شده است. مسئله این است که بدانیم بوطیقای حکایت چه امکاناتی دارد تا، نه اینکه معضل را حل کند، دستکم آن را به تکاپو درآورد.
هدف مجموعۀ پنج فصل متوالی این است که فاصلۀ میان مقاصد هستیشناختی مربوط به تاریخ و داستان تخیلی را بهتدریج کم کند؛ بهطوری که بتوانیم باز هم از چیزی سخن بگویی که در زمان و حکایت 1 ارجاع متقاطع تاریخ و داستان تخیلی نامیده شد؛ کاری که هدف اصلی بازتصویرسازی زمان به مدد حکایت است. در این مقطع به این نکته اکتفا شده که نشان داده شود راه حل موسوم به ارجاع متقاطع (فصل پنج) را به واقع پلهپله با تلاقیدادن فصلهایی ساخته شده که به تاریخ (فصلهای یک و سه) و به داستان تخیلی (فصلهای دو و چهار) اختصاص یافتهاند.
دو فصل آخر به بسط مسئله اختصاص مییابند که ناشی از معضلی حلناشدنیتر از معضل ناهماهنگی میان چشمانداز پدیدهشناختی و چشمانداز کیهانشناختی بر زمان است؛ یعنی معضل یگانگی زمان. در واقع همۀ پدیدهشناسها در پی کانت قبول دارند که زمان یک مفرد جمعی است، شاید بیآنکه موفق شوند تعبیری پدیدهشناختی از این اصل بدیهی به دست دهند. در این صورت نکته است که بدانیم آیا مسئلۀ کلیتبخشی تاریخ که از هگل پذیرفتهایم با معضل یگانگی زمان در سمت حکایت منطبق است یا نه.
بازخوانی مجموع تحلیلهای مطرحشده در سراسر سه کتاب «زمان و حکایت» راه را بر بیان دغدغهای غایی میگشاید: آیا معضلآمیزی زمان با بررسی کشمکش میان چشمانداز پدیدهشناختی و چشمانداز کیهانشناختی بر زمان و با بررسی تکمیلی تعبیرهای پدیدهشناختی اصل بدیهی یگانگی زمان تمام میشود؟ مگر نه اینکه معضل دیگری از زمان که از دو معضل قبلی دوردستتر بود بارها مطرح شد بیآنکه به گونهای متمایز بدان بپردازند؟ و مگر نه اینکه این معضل به سوی حدود داخلی و بیرونی راویانگی معطوف است، حدودی که بدون رویارویی مطرحشده میان معضلآمیزی زمان و بوطیقای حکایت پذیرفته نمیشود؟ بررسی این دغدغه بر عهدۀ نتیجهگیری پایان کتاب است.
فهرست مطالب کتاب:
بخش چهار: زمان نقلشده
مقدمه
قسمت اول: معضلآمیزی زمانمندی
1. زمان روح و زمان جهان؛ مباحثه میان آگوستینیوس و ارسطو
2. زمان شهودی یا زمان مرئی؟ هوسرل در برابر کانت
3. زمانبودگی، تاریخبودگی، درونزمانبودگی؛ هایدگر و مفهوم «عوامانۀ» زمان
قسمت دوم: بوطیقای حکایت: تاریخ، داستان تخیلی، زمان
1. بین زمان زیسته و زمان کلی، زمان تاریخی
2. داستان تخیلی و دگرگشتهای خیالپرورانه، دربارۀ زمان
3. واقعیت گذشتۀ تاریخی
4. دنیای متن و دنیای خواننده
5. تلاقی تاریخ و داستان تخیلی
6. دستکشیدن از هگل
7. به سوی تأویل آگاهی تاریخی
نتیجهگیریها
واژهنامه
منابع
نمایۀ نامها
نمایۀ موضوعی
پربازدید ها بیشتر ...
ایران در آینۀ شعر روس
میخاییل سینلنیکوفاین کتاب برگرفته از کتاب «ایران و درونمایههای ایرانی در شعر شاعران روس» اثر میخاییل سینلنیکوف شاعر
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
منابع مشابه
زمان و حکایت: کتاب دوم؛ پیکربندی زمان در حکایت داستانی
پل ریکوردر این بخش الگوی روایی ارائه شده در چارچوب محاکات 2 در قلمرو تازهای از عرصۀ روایی بررسی شده است که
زمان و حکایت: کتاب اول؛ پیرنگ و حکایت تاریخی
پل ریکورریکور در این کتاب با ارائۀ دو مقدمۀ مستقل، یکی نظریۀ زمان قدیس آوگوستینوس و دیگری نظریۀ پیرنگ ارسطو،
دیگر آثار نویسنده بیشتر ...
زمان و حکایت: کتاب دوم؛ پیکربندی زمان در حکایت داستانی
پل ریکوردر این بخش الگوی روایی ارائه شده در چارچوب محاکات 2 در قلمرو تازهای از عرصۀ روایی بررسی شده است که
زمان و حکایت: کتاب اول؛ پیرنگ و حکایت تاریخی
پل ریکورریکور در این کتاب با ارائۀ دو مقدمۀ مستقل، یکی نظریۀ زمان قدیس آوگوستینوس و دیگری نظریۀ پیرنگ ارسطو،