معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب درصدد است که برای معلمان و مربیان نمایی منسجم و کامل از ماهیت مهارت شنیداری در زبان دوم فراهم کند، کاربردهای عملی پژوهش‌های انجام‌شده در این حوزه را بررسی کند و راهکارها و فعالیت‌های آموزشی متنوع را برای استفادۀ کلاسی در اختیارشان قرار دهد. نیاز روزافزون به اطلاعات و منابع آموزشی مهارت‌های شنیداری زبان دوم و نیز پیدایش رویکردهای جدید به ماهیت این مهارت که ریشه در پژوهش‌های رشته‌ی زبانشناسی کاربردی دارند، بر اهمیت چنین کتابی می‌افزاید.

در دیدگاه‌های سنتی، مهارت شنیداری عمدتاً نوعی تسلط به مهارت‌های مجزا، همانند تشخیص اشکال کوتاه‌یافتۀ کلمات و عناصر انسجام متنی قلمداد می‌شد و باور براین بود که این مهارت‌ها باید در رأس توجه آموزش کلاسی قرار گیرند. اما رویکردهای اخیر آموزش مهارت شنیداری مبتنی بر رشتۀ روانشناسی شناختی هستند و بر مفاهیم پردازش جز به کل و کل به جز و نقش طرح‌واره‌ها و دانش قبلی در درک مطلب تأکید فراوانی دارند.

توانایی شنیداری از جمله مهارت‌های مهم اکتساب زبان، در هر دو زبان اول و دوم محسوب می‌شود. در حقیقت، می‌توان اذعان کرد که توانایی شنیداری پیش‌زمینۀ طبیعی یادگیری زبان و دیگر مهارت‌های آن است. بنابراین توانایی خوب شنیدن و شناخت مهارت‌های لازم آن برای همۀ زبان‌آموزان ضروری است. غالباً معلمان تمایل فراوانی به بهبود مهارت‌های شنیداری شاگردان خود دارند، اما مطمئن نیستند چگونه این کار را به بهترین نحو انجام دهند. این کتاب نظرات و دیدگاه‌های مختلفی را هم در مورد فرایندها و هم فرآورده‌های شنیداری ارائه می‌دهد. فرایند شنیداری به تفکر در مورد ماهیت توانایی شنیداری و مهارت‌ها و راهکارهای مورد استفاده در رشد آن اطلاق می‌شود. فرآورده‌های شنیداری نیز شامل انواع تعاملات و متون شنیداری هستند که زبان‌آموزان غالباً در درون و بیرون محیط کلاس با آنها سروکار دارند.

در فصل دوم برخی از مهارت‌های لازم برای پیشرفت توانایی شنیداری مورد توجه قرار گرفته است. به طور کلی فعالیت‌های شنیداری باید فراتر از مهارت‌های مقدماتی درک پیام باشند تا آگاهی زبان‌آموزان را از نحوۀ پیشرفت مهارت‌های شنیداری خود بالا ببرند.

معرفی راهکار به یادگیرندگان موضوعی است که در کلاس‌های شنیداری اغلب مورد توجه کافی قرار نمی‌گیرد. اغلب اوقات تمرین مهارت‌های درک مطلب و واکنش به معنای متن، بخش عمدۀ زمان کلاس را به خود اختصاص می‌دهند. راهکارهای شنیداری در فصل سوم مطرح شده‌اند.

در فصل چهارم توجه خواننده به پیشرفت‌ها و تحولات اخیر در تدریس گفتاری معطوف شده که اهمیت گونه‌های متنی در کلام را مؤکد نموده‌اند. درک کلام و انتقال آن از محیط کلاس زبان انگلیسی به بافت‌های آکادمیک تجربه‌ای تنش‌زا برای یادگیرندگان زبان دوم می‌باشد. رهنمودهای فصل پنجم مهارت‌هایی را بررسی می‌کنند که برای پردازش ویژگی‌های خاص متون آکادمیک مورد نیازند. همچنین مهارت‌های مورد نیاز برای یادداشت‌برداری حین گوش‌دادن به سخنرانی‌ها و دیگر اشکال موقعیت‌های آکادمیک در این فصل بحث و بررسی شده‌اند.

اختصاص زمان کافی به مرحلۀ پیش‌شنیداری در کمک به زبان‌آموزان برای اتمام موفقیت‌آمیز فعالیت‌های شنیداری نقش بزرگی را ایفا می‌کند. این مرحله در فصل ششم تبیین شده است. مرحلۀ حین‌شنیداری هستۀ مرکزی درس شنیداری است. این مرحله باید ارتباطی منطقی با مرحلۀ آمادگی که در فصل هفتم بررسی شد داشته باشد. همچنین باید نقطه‌ای در فرایند یادگیری باشد که در آن یادگیرندگان بتوانند به جای تکیۀ محض بر معلم، فعالانه راهکارهای شنیداری را خودشان تنظیم و گسترش دهند. فعالیت‌های پس‌شنیداری اهداف مختلفی را دنبال می‌کنند؛ زیرا می‌توانند یادگیری زبان‌آموزان را بازبینی کرده و از طریق پاسخ‌دهی زبان‌آموزان به محتوای تکلیف شنیداری، مهارت‌های زبان دیگر را نیز فعال می‌سازند. در فصل هشتم دربارۀ مرحلۀ حین‌شنیداری و در فصل نهم دربارۀ مرحلۀ پس‌شنیداری مطالبی بیان شده است.

فصل نهم اختصاص به برنامه‌ریزی برای دوره‌های آموزش شنیداری می‌باشد. برنامه‌ریزی برای دورۀ آموزشی شامل ترتیبی از این فعالیت‌های مرتبط با هم است: تحلیل نیازها، برنامه‌ریزی برای مقاصد دوره، برنامه‌ریزی برای اهداف دوره، انتخاب و ترتیب‌گذاری محتوای دوره و انتخاب مواد و منابع آموزشی. در فصل پایانی نیز ارزیابی مهارت‌های شنیداری صورت گرفته است.

در پیوست اول کتاب فرم‌هایی برای ارزیابی مهارت‌های شنیداری آورده شده و در پیوست دوم فرهنگ‌واژۀ این درس آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: فرآیندهای شنیداری زبان دوم

فصل دوم: مهارت‌های شنیداری

فصل سوم: راهکارهای شنیداری

فصل چهارم: گونه‌های متنی شنیداری

فصل پنجم: مهارت شنیداری آکادمیک

فصل ششم: مرحلۀ پیش‌شنیداری

فصل هفتم: مرحلۀ حین‌شنیداری

فصل هشتم: مرحلۀ پس‌شنیداری

فصل نهم: برنامه‌ریزی برای دوره‌های آموزش شنیداری

فصل دهم: ارزیابی مهارت‌های شنیداری

پیوست‌ها:

پیوست اول (فرم‌ها)

فرهنگ‌واژه