معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب دربرگیرندۀ گفتگویی بلند با ایران درّودی نقاش و هنرمند معاصر ایرانی است و در پایان نیز سال‌شمار زندگی و آثار او به اختصار آورده شده است. گفتگو با ایران درّودی از کتاب «در فاصلۀ دو نقطه ... » آغاز شده و در خلال گفتگو، درّودی از زندگی، آثار، شعر و موضوعات دیگر سخن گفته است.

ایران درّودی نامی آشنا در عرصۀ نقاشی امروز ایران است که بیشتر با رنگ‌ها و فضاهای خاص و منحصربه‌فردش که ملهم از نورهای درونی اویند، شناخته می‌شود؛ نورهایی که هر بار به شکلی در قلم‌موی نقاش، خود را یافته و بر زمینه‌ای از بی‌تابی‌ها و رؤیاهای او یأس‌ها و امیدهای ما را نمایانده‌اند. به این دلیل است که شکل‌ها و حجم‌ها از خود بیرون زده‌اند و در هیچ قالب و قالبی نمی‌گنجند. همچنان‌که پرند را شاید، اما پرواز را نمی‌توان در هیچ قفسی حبس کرد.

رنگ و فضا در نقاشی‌های درّودی بیش از همه با حس و حال نقاش و مخاطبانش سروکار دارد. این حس‌وحال‌ها در نقاشی‌های او ساکن و یکسان نیستند و مدام جا عوض می‌کنند و به شکلی دیگر درمی‌آیند. از غم‌ها به شادی می‌گریزند و از مرهم به درد. به همین دلیل در نقاشی‌های او هیچ رنگی فارغ از حس‌وحال نیست.

زردها بی‌خود قرمز نشده‌اند              قرمزی رنگ نینداخته است              بی‌خودی بر دیوار

اینکه نقاشی‌های درّودی بی‌هیچ نام و نشانی از سبز، جان می‌گیرند و گاهی حتی آدم را به بهار می‌رسانند کم از اعجاز نیست. درّودی غبار عادت را از رنگ‌ها و شکل‌ها کنار می‌زند و دریچه‌ای با چشم‌اندازهای بکر و دل‌انگیز پیش روی انسان می‌گشاید..... نقاش فقط گردوغبار شیشه‌ها را پاک می‌کند و نورهای تازه‌ای به درون اتاق می‌تاباند تا اشیا را از خون‌مردگی و ماتی درآورد.

این‌چنین است که در آثار درّودی رنگ‌ها از منشور واقعیت خودیافته در رؤیا می‌گذرند و طیف‌های حقیقی خود را بروز می‌دهند. در چنین فضایی، انتزاعی پیش‌بینی‌نشده، بیننده را به خود جلب می‌کند و طیف‌نگار او را برای ثبت  ضبط طیف نوری نقاش (که در حالت‌ها و فضاهای مختلف به منصۀ ظهور رسیده است) به کار می‌اندازد.

نقاشی‌های درّودی بیش از آنکه از آدم‌ها و اشیا منتزع شده باشند، نمایانگر حالت‌های ذاتی و درونی رنگ‌های قرمز و زرد و آبی و سفید و سیاهند. در واقع نقاش به جای آنکه رنگ‌ها را وارد نقاشی کند، نقاشی را وارد رنگ‌ها کرده است. در نقاشی‌های او هر رنگ می‌تواند یک مابه‌ازای بیرونی داشته باشد، هرچند نقاش سبز را دوس نداشته باشد. در یک کلام نقاشی‌های او آینه‌هایی هستند برابر هم، که به تنهایی و در نهایت، مخاطب را به ابدیتی رهنمون می‌شوند که مرکز ثقل و صیقلی آن انسان و ابعاد لایتناهی اوست.

در بخشی از این گفتگو ایران درّودی در پاسخ به سؤالی دربارۀ اینکه از کدام شاعر تأثیر گرفته است و به اصطلاح به او در کشف و خلق آثارش ایده داده، می‌گوید: «مولانا زمینه‌ساز طرز تفکر و نوع نگاهم بوده و هست، به این خاطر سهم تأثیرگذاری او از همه بیشتر است؛ ولی از آنجا که فضای کار من به فضای شعر شاملو خیلی نزدیک است، از فضاسازی او تأثیر زیادی گرفته‌ام. ولی اگر بخواهم به شاعرانی اشاره کنم که دوستشان دارم تعدادشان زیاد است. بعد از احمد شاملو، حتماً فروغ، شفیعی کدکنی، اخوان ثالث، سپهری. بعد سایه و شعر عقاب پرویز ناتل خانلری. غزل‌های سیمین بهبهانی و بسیاری دیگر که هم‌اکنون نام همه را به خاطر نمی‌آورم». (ص 62)

او دربارۀ تعریف نقاشی می‌گوید: «نقاشی را نمی‌توان با کلام، بیان و تفسیر کرد. هر هنری در قلمرو خود با ساختار و مؤلفه‌های همان هنر قابل بیان و تفسیر است». در ادامه دربارۀ نزدیکی نقاشی‌هایش به شعر می‌گوید: «این نظر شماست و شما به عنوان بیننده کاملاً حق دارید هر تعبیر و برداشتی که می‌خواهید از نقاشی‌های من داشته باشید. اما من تلاش می‌کنم نقاشی‌های من به جوهر نقاشی نزدیک شود تا به شعر. گرچه تعبیر بسیار زیبایی است که نقاشی، شاعرانه باشد. من بیش از هر صفت یا تفسیری که به آثارم اطلاق می‌شود، ترجیح می‌دهم که آثارم در وهلۀ نخست، نقاشی باشد». (ص 69)

ایران درّودی دربارۀ مفهوم وطن می‌گوید: وطن برای برمی‌گردد به تاریخ پرشکوه ایران باستان. هر کجای دنیا که باشم فقط شرایط جغرافیایی‌ام فرق می‌کندو من ایرانی هستم و ایرانی باقی می‌مانم با فرهنگ و سنت‌های ایرانی. حتی یک لحظه ایرانی‌بودنم را به عنوان کسی که هم‌وطن مولاناست نمی‌خواهم به پای هیچ جهانی بریزم. هویتم را نمی‌دهد تا چیزی بگویم که برایم کمترین ارزشی ندارد. جهان‌وطنی کدام است؟ واژۀ جهان‌وطنی یک نوع اداست. جهان‌وطنی یعنی چه؟ اتفاقا مهم‌ترین خصوصیان یک هنرمند آن است که بتواند با صداقت بگوید که چه کسی است و از هویتش فرار نکند. از آنچه او را ساخته و ریشه‌های فرهنگی اوست، نگریزد. از همین‌جاست که می‌تواند بگوید کجای جهان ایستاده». (ص 104)

در پایان گفتگو درّودی آرزوش در این مرحله از زندگی را افتتاح موزه‌اش می‌داند و حفظ جایگاهی که مردم ایران با عشق به او داده‌اند. همچنین خاطرنشان می‌کند که این آخرین گفتگوی مفصل اوست و تمام توان خود را صرف ساخت موزۀ خود خواهد کرد.

فهرست مطالب کتاب:

زردها بی‌خود قرمز نشده‌اند

سالشمار زندگی و آثار

نمایه