معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

انسان اگر این توفیق را رهین راه خویش کند و به خالق و معشوق و معبود خویش دل سپارد و دیده در نگاه او داشته باشد و به او اعتماد کند کافی است؛ حتی می‌تواند دیده از همه عالم بربندد و مقیم کعبه کوی دلبر شود؛ حضور در قبلۀ ابروی دلبر مانند نماز به‌پاداشتن است و محرم شدن است.

نهضت حضرت اباعبدالله (ع) در کربلا همین معنی را دارد. پیشوا و امامی که همه هستی خود را تقدیم معشوق و معبود خویش کرد؛ فرزندان، برادران، برادرزادگان، یاران و حتی از دادن سر و جان خویش دریغ نکرد.

ای مجلسیان، سوز دل حافظ مسکین                         از شمع بپرسید که در سوز و گداز است

به نظر می‌آید شعر عاشورایی و سوگوار در دهه‌های اخیر ـ به ویژه آن دسته که به تنبه و هشدار و زنهار مخاطبان چشم داشته‌اند و آنها را به پرهیز از فراهم‌کردن زمینه‌های تکرار ستم فراخوانده‌اند ـ از اقبال و استقبال و اثرمندی افزون‌تری بهره‌مند بوده‌اند. زمینه‌ها و پیرنگ‌های اجتماعی موجود در ادوار اخیر، سبب شده تا شعر سوگوار و عاشورایی، چه از حیث حجم و چه تعدد شاعر، سهم عمده‌تری از شعر روز را به نسبت دوره‌ها و قرون پیشین شامل شود. البته این ترقی تنها در کثرت متوقف نمانده، بلکه هم در فرم و هم در مضمون و پیام شعر عاشورایی را به کسب تجربیاتی ارزنده موفق کرده است.

این تجربیات در حوزه قالب‌های شعر شامل خلق آثاری در همۀ قالب‌های سنتی کمتر آزموده‌شده از دوبیتی و رباعی گرفته تا مثنوی و  چهارپاره و قالب‌های نوین از نیمایی گرفته تا سپید و حجم و ... را دربر می‌گیرد.

در حوزۀ «متن و پیام غرض» نیز شعر عاشورایی جاندار و امروز دیگر نه وظیفه‌ای برای توصیف ماجرای عاشورا دارد و نه بیمی که منجر به کنایی‌سرایی شود. تنها دو گروه از شاعران در سال‌های اخیر به خلق شعر عاشورایی پرداخته‌اند؛ نخست آنها که هنوز به گریاندن مخاطبان خود سرگرم‌اند و گروه کوچک که مخاطبان را به وقوع دوباره عاشورا و فجایع بعد از آن زنهار می‌دهند. این گروه آخر، مخاطبان را به قیاس شاعرانه میان عوامل و مجریان حادثه کربلا دعوت می‌کنند و از آنها می‌خواهند تا سوگی دیگر درنرسیده، به‌هوش شوند و چشم و جان و دلشان را باز کنند.

در این کتاب اشعار عاشورایی 72 تن از شاعران فارسی‌زبان در دو فصل شاعران بزرگ (هزارۀ اول) و شاعران معاصر که به عدد مشهور 72 شهید کربلاست، برگزیده شده است که دارای بلاغت و صناعات لفظی و معنوی، کشف و نوآوری و ایجاز و بدیع هستند. ابتدا زندگی‌نامۀ مختصری از هر شاعر آورده شده و سپس شعر یا اشعاری از او بیان شده است. فصل اول اشعار چهارده شاعر نامدار ایران است که در طی هزار سال گذشته توانسته‌اند حرمت شعر عاشورایی را پاس بدارند؛ فصل دوم نیز اشعار 58 شاعر نام‌آشنای معاصر است که بخش اعظم این مجموعه شعر را به خود اختصاص داده است.

فهرست مطالب کتاب:

حرف اول/ حقیقت مطلق

مقدمه

فصل اول: شاعران بزرگ ـ هزاره اول

فصل دوم: شاعران معاصر