معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمارۀ یکصدوپنجاه‌ویکم از دوماهنامۀ تخصصی فرهنگی، هنری و پژوهشی ـ گیلان‌شناسی «گیله‌وا» با مطالبی در خصوص نهضت جنگل و تصویری از زنده‌یاد استاد ابراهیم پورداوود منتشر شده است.

بعد از سرمقالۀ سردبیر، در نوشتاری به مناسبت سالگرد سر به دارشدن دکتر حشمت جنگلی، نویسنده پاسخ به این سؤال را تبیین کرده است که آیا بین تسلیم‌شدن دکتر حشمت و حاج احمد کسمایی تفاوتی وجود دارد؟ دکتر ابراهیم حشمت و حاج احمد کسمایی از رهبران اصلی جنبش جنگل تقریبا در «زمانی واحد» خود را تسلیم دولت وثوق‌الدوله کردند و از تشکیلات جنگلیان کنار کشیدند. اما داوری واحدی در خصوص تسلیم‌شدن این دو شخصیت برجستۀ جنگلیان وجود ندارد. از همان آغاز گفتمان دیسکورسی شکل گرفت که در آن تسلیم‌شدن حاج احمد خیانتی نابخشودنی برداشت شد؛ اما در مقابل تسلیم‌شدن دکتر حشمت نه‌تنها خیانت محسوب نشد، بلکه به اتفاق اعدام او را شهادت نامیدند و او را یکی از شهیدان برجستۀ جنبش جنگل به حساب آوردند و بعدها روایت رسمی نیز همین گفتمان را زنده نگه داشت و مراسم‌های آیینی متعددی برای او برگزار کرد و می‌کند. نویسنده در این مقالۀ کوتاه این مسائل را بررسی می‌کند: به طور کلی تسلیم‌شدن حاج احمد و دکتر حشمت در چه شرایط سیاسی اتفاق افتاده است؟ آیا تفاوتی بین اقدام دو شخصیت وجود داشته است؟ اگر وجود نداشته، چرا تا این حد بین دو شخصیت تاریخی این همه تفاوت وجود دارد؟

نوشتار بعدی این شماره اختصاص به چهارمین بخش از یادداشت‌های شادروان جهانگیر سرتیپ‌پور دارد که در آن به ادامۀ نهضت جنگل؛ کودتای سرخ، ورود قزاق‌ها، بازگشت بلشویک‌ها، مهاجرت مردم رشت و .... پرداخته است.

اشعاری به زبان گیلکی از شاعرانی چون احمد جهان‌بین شالکوهی، محمدرضا سدهیان، سروش گیلانی و .... و داستان کوتاهی به زبان گیلکی بخش بعدی این شماره را شکل می‌دهد. همچنین قسمت آخر از داستان طنز «قج‌قجی» در این شماره آورده شده است.

بحثی دربارۀ اینکه گفته شود تاتی رودباری یا گیلکی رودباری؟ نیز در این شماره آورده شده که نویسنده در آن باور دارد اطلاق تاتی به گویش رودباری، جدید و وارداتی است و در این‌باره نمونه‌هایی را آورده که نشان می‌دهد تاتی در رودبار وجود نداشته است.

بخش نقد کتاب این شماره اختصاص دارد به کتاب «هالونه» اثر فریده صفرنژاد. این کتاب مجموعه ترانه‌ای به زبان گیلکی است که با ترجمۀ آقای فرزاد منفرد منتشر شده است. در این کتاب 34 ترانه تنظیم شده که برخی ترانه‌ها در قالب چهارپاره است؛ ولی اغلب ترانه‌ها از ابیاتی مستقل و یک بیت ترجیعی شکل گرفته‌اند.

آیین تولد نوزاد در دیلمان از آداب و رسوم محلی و منطقه‌ای مردمان دیلمان است که در این شماره بحثی به آن اختصاص داده شده و این آیین از زمان تولد و شب شش تا سنت‌سری پیگیری شده و مراسم آن توضیح داده شده است.

مطالبی دربارۀ تپه مارلیک و آثار هنری موجود در آن هم دیگر مطالب این شماره را شکل می‌دهند.

فهرست مطالب این شماره:

اندر روایت شوربختی ما/ مقاله

دکتر حشمت جنگلی/ ناصر عظیمی

تاریخ معاصر گیلان: ادامه نهضت جنگل؛ کودتای سرخ، ورود قزاق‌ها، بازگشت بلشویک‌ها، مهاجرت مردم رشت و .../ یادداشت‌های شادروان جهانگیر سرتیپ‌پور (قسمت چهار)

تاتی رودباری یا گیلکی رودباری/ م.پ. جکتاجی

نقد کتاب: ترانه آواز لحظه‌هاست/ زهرا سیاوش آبکنار

آثار هنری مارلیک، نماد ظرافت و زیبایی در تمدن بشری/ محمدتقی مرتاض هجری

آیین تولد نوزاد در دیلمان/ حسین کیهان‌پور

تازه کتاب

مروری بر کارکرد گروه داستان گیلکی خانه فرهنگ گیلان

بخش گیلکی:

* شعر:

لیلا پورکریمی/ مهرداد پیله‌ور خمامی/ احمد جهان‌بین شالکوهی، محمدرسول ساکن نویری/ محمدرضا سدهیان/ سروش گیلانی و ....

* زاکان و تر «جوانان» ره: دانا و ایتا ریفق/ علی مطلبی

* طنز: قج‌قجی ـ اورشین دورشین آباد (قسمت آخر) میرزا مراد معما/ گلعلی

مارلیک پوشته