معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

بی‌گمان شناخت گذشتۀ فرهنگی محصول دانش و درک همه‌جانبه از تجربه‌های پیشینیان است، تا انسان امروزی برداشتی درست از جریان تاریخ و فرهنگ خود داشته باشد و آینده را بر اساس شناخت پی‌ریزی کند و بتواند بحران‌های سیاسی و اجتماعی را از سر بگذراند. در بازنگری پیشینۀ شکوهمند فرهنگی ـ تاریخی این بخش از سرزمین ایران هدفی جز روشنگری نبوده است تا خواننده از زوایای مختلف موضوع را بررسی کند و ارزیابی واقع‌بینانه‌ای از سرزمینی که در آن زیست می‌کند داشته باشد و با دیدگاهی از سر شناخت و آگاهی بستر تاریخ و فرهنگ سرزمین خود را بشناسد، اما خود را در خاطرۀ گذشته محدود نکند؛ زیرا آینده، گذشته و حال را توأمان در خود دارد.

فیروزآباد با جاذبه های تاریخی ارزشمندی چون کاخ، طاق، آتشکده، قلعۀ دختر، منار، چهارطاق‌ها، شهر دایره‌ای دورۀ ساسانی و قدیمی‌ترین رصدخانۀ دورۀ اسلامی و جاذبه‌های طبیعی می‌تواند به عنوان قطب گردشگری تاریخی، طبیعت‌گردی، ورزشی، روستایی و عشایری و حتی گردشگری دریایی به سبب نزدیکی با خلیج فارس سهم عمده‌ای در بهبود صنعت گردشگری جنوب کشور داشته باشد.

فیروزآباد در جنوب غربی استان فارس با مساحتی حدود 3575 کیلومتر مربع، 9/2 درصد کل مساحت خاکی استان فارس را به خود اختصاص داده است. این شهر در فاصلۀ 95 کیلومتری شیراز مرکز استان قرار دارد. فیروزآباد از نظر توپوگرافی کوهستانی، دارای تپه‌ماهور و دشت دامنه‌ای است که ارتفاعات عمدۀ آن به دنبال رشته کوه‌های زاگرس به صورت دو رشته در جهت شمال غربی تا جنوب شرقی کشیده شده است.

نژاد مردم فیروزآباد همچون دیگر اقوام ساکن در فلات ایران از یک ریشه است و به سبب ویژگی جغرافیایی منطقه که در گوشۀ جنوب غربی فارس است و در مسیر راه قرار نداشته، آمیختگی قومی و نژادی احتمالاً اندک است.

گویش «فیروزآبادی» که در این شهرستان به کار می‌رود، لهجه‌ای از فارسی معیار است که با آن فقط تفاوت‌های آوایی و واژگانی دارد و تفاوت‌های دستوری در آن کمتر به چشم می‌خورد.

این کتاب در یازده بخش به تاریخ، فرهنگ، آداب و رسوم و جغرافیای فیروزآباد پرداخته است. نخست به بررسی جغرافیای طبیعی اختصاص یافته که لازم بود تا ویژگی‌های اقلیمی آن برای خواننده مشخص شود. فصل دوم جغرافیای تاریخی و پیشینۀ شهر و رویدادهایی که بر این ناحیه و مردمان آن رفته است. بخش سوم به بررسی آثار تاریخی باقی‌مانده از سده‌های پیشین و ارزش‌های باستان‌شناسی این آثار پرداخته شده است. بخش چهارم جغرافیای اقتصادی با ذخایر گاز و بی‌بهره بودن این منطقه از مزایای اقتصادی آن تبیین شده است. بخش پنجم جغرافیای انسانی و فرهنگ عامۀ غنی آن است. بخش ششم در بررسی زبان و گونۀ فیروزآبادی است با واژه‌های فراوانی از زبان پهلوی. بخش هفتم فرهنگ و ادبیات است با دانشمندانی چون ابن مقفع، مجدالدین فیروزآبادی و .... . بخش هشتم به ساختار کنونی شهر پرداخته و در بخش نهم ایل قشقایی فیروزآباد بررسی شده است. فیروزآباد در تاریخ و گزیدۀ نوشته‌هایی از گذشته تا کنون در بخش دهم و بخش یازدهم در خاطره‌هاست.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

بخش نخست: جغرافیای طبیعی

بخش دوم: جغرافیای تاریخی و پیشینۀ شهر

بخش سوم: باستان شناسی

بخش چهارم: جغرافیای اقتصادی

بخش پنجم: جغرافیای انسانی

بخش ششم: زبان‌شناسی

بخش هفتم: فرهنگ و ادبیات

بخش هشتم: ساختار شهرستان

بخش نهم: ایل قشقایی

بخش دهم: از روزگاران گذشته

بخش یازدهم: در خاطره‌ها