معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

آیا ایرانیان براساس تقویم و تقسیم زمان، زندگی می‌کردند؟ تقویم ایام، چگونه صورت‌بندی می‌شد؟ و آیا این تقسیم و تقویم، مبتنی بر اسامی با بارِ معنیِ عمیقِ فرهنگ‌ساز و عقل محور بود؟ چگونه می‌توان از مفاهیم متعالی این عناصر، درس گرفت و در زندگی خود به کار بست؟ محققان داخلی و خارجی، هر یک از زاویه و از منظر ویژه، به سؤالات مذکور پاسخ داده‌اند. اکثر ایشان بر حسب ضرورت و در لابلای تألیفات خود؛ به بیان مفاهیم این عناوین و شکافتن ریشه‌های آنها، مبادرت ورزیده‌اند.

نهایت و غایت این کتاب، نه صرفاً گردآوری شواهد زبان شناختی و تبویب معانی لغوی و اصطلاحی واژگان ماه‌های شمسی، بلکه اتصاف به صفات پاک انسانی و تخلق به اخلاق اهورایی از طریق عمل به آن معانی متعالی در گسترۀ زندگی است. باید به آن ماه‌ها، چون آیات و نشانه‌های روشن بنگریم و تعالیم متعالی را که از مطالعۀ آن آیات تحصیل می‌کنیم در مدرسۀ زندگی خود به کار ببندیم. به تعبیر کریستوفر پارتریج، فروزه‌های اهورامزدا «نه تنها موجودات آسمانی‌اند، بلکه آرمان‌هایی نیز هستند که باید غایت مطلوب درستکاران باشند. با سهیم شدن در پندار نیک و با گذرانی سرشار از اخلاص و درستکاری، مردم در حاکیمت خداوند شریک می‌شوند و به کمال و نامیرایی دست می‌یابند».

در این نوشته، ماه‌های شمسی به لحاظ ریشه‌شناسی و مفاهیم، شکافته و کاویده شده‌اند. ماه‌هایی که با آن زندگی می‌کنیم و عملاً تقویم حیات خویش را براساس آن استوار می‌سازیم. روشن است که ایرانیان از دیرباز و براساس تقویم شمسی، سال را در قالب دوازده ماه در نظر گرفته و هر ماه را به نام یکی از امشاسپندان می‌خواندند. اسامی دوازده ماه ایرانیان را چنین ذکر کرده‌اند: اورمزد ماه، بهمن ماه، اردیبهشت ماه، شهریور ماه، اسپندارمذ ماه، آذر ماه، خرداد ماه، مرداد ماه، آبان ماه، خور ماه، قمر ماه، تیشتر ماه. دوازده ماه سال شمسی ایران دارای مبانی و معانی عمیق هستند. هر یک از این دوازده ماه، نمایانگر یکی از فرشتگان، نگهبانان و امشاسپندان می‌باشند. رویکرد به حقیقت مطلق و توجه به معنای معناها، از تعالیم و آموزه‌های اساسی مربوط به این ماه‌ها محسوب می‌شود. با مطالعۀ این اسامی، در می‌یابیم که عقلانیت و مدنیت، هم‌ذات‌پنداری با طبیعت و شادی و شکوفای، از خصایص بارز هر ایرانی پاک سرشت می‌باشد. با درک عمیق هر یک از ماه‌های سال شمسی ایران، می‌توان به کردار ستوده، گفتار سنجیده و اندیشۀ پسندیدۀ ایرانیان پی برد.

با توجه به اینکه، تاریخ و زندگی مردم ایران با ماه‌های شمسی در آمیخته است، شناخت ریشه و معانی آن واژگان، اهمیت خاصی پیدا می‌کند و آن نه تنها برای ایرانیان و فارسی زبانان، بلکه برای آنهایی که می‌خواهند به زوایای فکری ملت ایران در پهنۀ تاریخ و در بستر زمان دست بیابند یک امر ضروری به نظر می‌رسد. در آیین زرتشت، شکوفایی، به عنوان یک قاعدۀ زندگی محسوب می‌شود. تأکید بر بالندگی و شادی، می‌تواند نوعی الهام از طبیعت و خود زرتشت باشد. «خندیدن زرتشت در هنگامی که چشم به جهان گشود و در بسیاری از نوشته‌های پهلوی و فارسی یاد شده است».

این کتاب، ماه‌های سال شمسی ایران را به لحاظ ریشه‌شناسی، گزارش دستوری، معنازایی و مفاهیم، با استناد به منابع معتبر، بررسی می‌کند و به سؤالات اساسی ما در آن زمینه پاسخ می‌دهد. معانی عمیق و مفاهیم ژرف این عناوین، کدامند؟ هدف نهایی این کتاب، تبیین ساختمان فکری و تشریح هماهنگی نوع نگاه ملت ایران با نظام هستی در گسترۀ تاریخ می‌باشد. در کنار هم بودن واژه شناختی و توضیح مرتب معانی ماه‌های شمسی بر پایۀ آثار زرتشت‌شناسان بزرگ و شارحان برجستۀ اوستا، وجه امتیاز این تحقیق در قیاس با تحقیقات دیگر به شمار می‌رود. با دقت در معانی این واژگان، با حجم عظیمی از اشکال زیبای روحی و ابعاد عمیق خردگرایی ملت ایران مواجه می‌شویم. تلاش، آبادی، تعالی معنوی، کمال، رویش، نیایش، روشنایی، نیرومندی، جاودانگی و دادخواهی، نتیجۀ غایی و وجوه مشترک مفاهیم ماه‌های شمسی را شکل می‌بخشد که در این کتاب به آنها پرداخته شده است.

فهرست مطالب کتاب:

چکیده

مقدمه

فروردین‌ماه

اردیبهشت‌ماه

خردادماه

تیرماه

امردادماه

شهریورماه

مهرماه

آبان‌ماه

آذرماه

آتش در متن تورات و در نزد بنی‌ اسرائیل

آتش نزد هندوان

آتش نزد چینیان

آتش نزد یونانیان

آتش نزد رومیان

آتش در ادبیات فارسی

دی‌ماه

بهمن‌ماه

اسفندماه

نتیجه‌گیری

منابع فارسی

منابع انگلیسی