معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

فقدان استاد داریوش شایگان چه برای آنها که از نزدیک با او نشست و برخاست داشتند و چه خوانندگان آثارش بسیار تلخ و ناگوار بود و هست. مردی با آن انضباط و انتظام در تمامی امور زندگی و سرزنده‌تر و پرکارتر از آنهایی که حداقل دو دهه از او جوان‌تر بودند.

شماره 124 مجله بخارا ویژه خرداد و تیر 1397، به عنوان یادنامه داریوش شایگان منتشر شد. در این شماره حسین خندق‌آبادی به شرح کتابشناسی داریوش شایگان پرداخته است. در بخش خاطرات بخشی از خاطرات منتشرنشده داریوش شایگان آورده شده است. بخش بعدی با عنوان «در سوگ دکتر داریوش شایگان» اختصاص دارد به پیام‌هایی که از سوی بزرگان علم و دانش و سیاست به مناسبت درگذشت این استاد فرزانه صادر شده است.

جایگاه اندیشه در تفکر داریوش شایگان بخش بعدی این شماره را به خود اختصاص داده است. در  این بخش یادداشت‌هایی دربارۀ اندیشه و تفکر داریوش شایگان آورده شده است. در یادداشت استاد رضا داوری اردکانی می‌خوانیم: «شایگان که بود و چه کرد؟ او مردی نجیب، محجوب، منیع الطبع، کم‌حرف، و اهل دوستی و وفا و دور از تظاهر و تکلف بود. زندگی و مرگ را آسان می‌گرفت و کمتر غم دنیا می‌خورد. شایگان از بسیاری از ما بیشتر کتاب می‌خواند و بهتر می‌فهمید و به همه چیز و همه جا و حتی به فلسفه شاعرانه نگاه می‌کرد». (ص 185)

«تفکر شایگان، یک دور تمام» بخش مفصل این شماره است. این بخش با نوشتارها و یادداشت‌هایی تفکر شایگان در کتاب‌ها و نوشته‌ها و یادداشت‌هایش را بررسی و تبیین کرده است. در نوشتار احمدرضا خادمی با عنوان «داریوش شایگان، چهرۀ جهانی فرهنگ ایران‌زمین» آمده است: «گذشته از جایگاه اندیشه‌گی و فکری، جذابیت و شخصیت انسانی داریوش شایگان فراموش‌نشدنی است. او ترکیبی دلپذیر بود از صفات پسندیده: غنای طبع و صفای روح، بزرگ‌منشی و آنچه در فرهنگ ما آقایی نامیده می‌شود، ظرافت و زیبایی ناخودآگاه و اشرافیت در رفتار در عین تواضع، وقار پایدار در هر حال، خوش‌محضری و شیک‌پوشی، طنز و کلام شیرین و نوعی از سرخوشی که گاه به وجد عارفانه می‌ماند، ادب بسیار و مراعات بزرگوارانۀ مخاطب، برداشت‌ها و شهودهای ناگهانی مخصوصاً در سخن‌گفتن از هر آنچه که دوست می‌داشت که گاه از تعریف و توصیف می‌گذشت و به رویدادی زیبایی‌شناختی بدل می‌شد، و مهم‌تر از اینها، دل بی‌کینه و صاف، گشوده بر باغ‌های خرم مهر». (ص 256)

در بخش بررسی آثار داریوش شایگان، برخی از آثار شایگان نقد و بررسی شده‌اند؛ از جمله «هانری کربن: آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی»، «انقلاب دینی چیست؟»، «پنج اقلیم حضور: بحثی در شاعرانگی ایرانیان»، «فانوس جادویی زمان» و .... .

مراثی، گزارش مجلس یادبود و تشییع، شب دکتر داریوش شایگان در بخارا، یادداشت‌ها و پیام‌های همدردی و گفتگویی با بهمن فرمان‌آرا دربارۀ مرگ از منظر دکتر داریوش شایگان بخش‌های دیگر این شماره را شکل می‌دهند.

فهرست مطالب این شماره:

* یادداشت

دریغ و درد!/ علی دهباشی 

* کتابشناسی

کتابشناسی آثار دکتر داریوش شایگان/ حسین خندق‌آبادی 

* خاطرات

قصۀ یک گسست (بخشی از خاطرات منتشرنشده)/ داریوش شایگان 

* در سوگ دکتر داریوش شایگان

متن پیام دکتر سید مصطفی محقق داماد 

اطلاعیه فرزندان: رکسان، ترانه و محمدرحیم شایگان 

از مفاخر عصر ما بود/ محمدعلی موحد 

متن پیام سیدکاظم موسوی بجنوردی 

متن پیام سیدمحمد خاتمی 

متن پیام سیدعطاءالله مهاجرانی 

به یاد شایگان، ایرانی گشوده‌دامن/ عباس آخوندی 

داریوش شایگان از شایستگان بود/ عبدالکریم سروش 

ملاک حال افراد است/ صادق خرازی  

روی‌دادی بسیار تلخ و جانگداز/ ره‌نورد زریاب 

پیام دکتر سیدحسن نصر به مجلس پرسه دکتر داریوش شایگان 

متفکری در تراز جهانی/ بهرام قاسمی 

* جایگاه اندیشه در تفکر داریوش شایگان

دریغا که دیگر نیست/ رضا داوری اردکانی 

دفاع از شایگان/ نصرالله پورجوادی 

بهره از گنج شایگان داشت/ محمدجواد فریدزاده 

عکسی در قاب/ عمادالدین باقی 

من و داریوش شایگان/ تورج اتحادیه 

مرگ می‌آید، مرگ محتوم!/ محمدرضا تقی دخت 

یکی از معدود روشنفکران لیبرال/ محمد قوچانی 

به یاد دکتر داریوش شایگان/ میلاد عظیمی 

گفتند فسانه‌ای و در خواب شدند/ محمد منصور هاشمی 

مرگ پایان زندگی نیست!/ مسعود کیمیایی 

شایگان باشکوه زیست/ مهدی یزدانی خرم 

تو همانی/ تورج دریایی 

نوروز، مرگ و زندگی/ بابک زمانی 

* تفکر شایگان، یک دور تمام

حدیث دوست/ کامران فانی 

مثل اینکه راه رستگاری (یا شاید هم جاودانگی) از فضاهای گمشده در زیر آسمان‌های جهان می‌گذرد/ حورا یاوری 

شایگان و شاعران/ فاطمه مینایی 

داریوش شایگان، چهره جهانی فرهنگ ایران‌زمین/ احمدرضا خادمی 

گنج شایگان/ بهاءالدین خرمشاهی 

برای مردی بزرگ با کار و کارنامه‌ای سترگ/ بهاءالدین خرمشاهی 

زیر همان سایه عظیم و باشکوه مانده‌ام… که مانده‌ام… که مانده‌ام/آیدین آغداشلو 

به استاد داریوش شایگان/ حامد فولادوند 

سهروردی در اندیشه شایگان/ حسن سیدعرب 

دشمن تاریک‌اندیشی جدید/ محمد قوچانی 

روشنفکری به مثابه مشکل‌‌آگاهی/ حسین کاجی 

غرق شرق و غریب غرب/ سرگه بارسقیان 

یاد و خاطره‌ای از دکتر داریوش شایگان/ احمد مهدوی دامغانی 

داریوش شایگان: آبروی ایران/ ایرج پارسی‌نژاد 

شایگان دردمند ایران بود (مصاحبه با سروش دباغ)

افسون‌زدگی جدید به چند روایت/ بیژن عبدالکریمی 

نجیب بود و نجیب‌زاده بود/ مهدی جامی 

تو بمان!/ حسین خندق آبادی 

داریوش شایگان، خیام روزگار ما/ محسن آزموده 

در جلسه دفاع/ نیر طهوری 

هیچ سالی چنین نوبهار نداشت/ محمدعلی سلطانی 

او چهره ماندگار خواهد ماند/ منوچهر دین‌پرست 

نزدیک‌ترین بینش به فیلسوف معاصر ما/ فرزانه قوجلو 

دیداری که انجام نشد/ مصطفی صالحی 

حضور پررنگ و موثر و دلگرم‌کننده/ ناصر فکوهی 

داریوش شایگان، وقتی که رفت/ صدیق قطبی 

فرانسه زبانی سترگ/ برونو فوشه 

داریوش شایگان و راه شیرین آزادی/ تیعری وی ال 

دکتر شایگان در ترکیه/ تورقای شفق 

سه نگاه داریوش/ ژان کلود کریر 

طعم ایران/ نهال تجدد 

آن‌که گند زد، آن‌که گند نزد/ بابک زمانی 

بهتر همان که اهل معنویت آسیایی شویم/ مرتضی مردیها 

باغ نورانی خاطره من از دکتر شایگان/ جون ایچی اونو 

یادی از استاد داریوش شایگان/ شین ناگایی/ بهمن ذکی پور 

داریوش شایگان و فهم فلسفی ما از شرق/ بهمن ذکی پور 

کاریزمای شایگانی/ افسانه گشتر ـ جلیل‌زاده 

متن پیام بنیاد مطالعات ایرانی 

متفکر ایرانی/ روشنفکر جهانی/ حامد زارع 

روز عجیبی بود/ یلدا ابتهاج 

مرگ چنین خواجه نه کاریست خرد!/ هادی صدیقی 

فیلسوف جهان‌بین آواره در وطن/ امیر سلطان‌زاده 

نماینده روشنفکران دهه چهل/ محمد صنعتی 

پیرمرد تخت شماره چهار/ شکیبا عابدزاده 

آنچه از شایگان به یاد دارم/ سمیه غلامی 

و شایگان هنوز خواب است…/ هادی فر دانش 

ترسم چو بازگردی از دست رفته باشم…/ مینو فرشچی 

تجارب ناب روحانی/ سیدعلی میرفتاح 

داریوش شایگان مرد، زنده باد داریوش شایگان/ حسین گنجی 

یکی از نادر اندیشمندان و متفکرین جهانی/ مصطفی مختاباد 

در درونم چیزی می‌گفت…/ پریسا فرد 

مرگ تجربه کمال آگاهی است/ علی حمیدی مقدم 

یکی از اندیشمندان و فیلسوفان تراز اول ایران معاصر(مصاحبه با دکتر محمدمنصور هاشمی)

فیلسوف گفتگو/ محمدرضا ارشاد 

سالک فضاهای بینابین/ حسن اسدی 

شایگان، یک میراث جهانی/ محمد افسری‌راد 

داریوش شایگان، اندیشمند افقهای تودرتو/ حسن انصاری 

ژنو، شهری که شایگان در آن دوباره متولد شد/ داریوش بوربور 

دکتر داریوش شایگان در دانشگاه تهران/ محمدرضا تقی‌دخت 

دکتر شایگان، اندیشمندی فراتر از زمان/ احسان تاجیک 

رقصان میگذرم از آستانه اجبار/ سروش دباغ 

خوراکش فلسفه بود، شرابش هنر/ هومان دوراندیش

دکتر شایگان، فراتر از همه نوشته‌ها و گفته‌هایش/ جواد رنجبر

در رثای یک روشنفکر اصیل/ سیدحسن اخلاق

یادی از مرحوم شایگان/ رسول جعفریان

شایگان و ریاست مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ‌ها/ علیرضا ملائی توانی

دشواری‌های داریوش شایگان بودن/ نیما قاسمی

مرگ چنین خواجه نه کاریست خرد/ محمدرضا حایری

معرفت پنهان‌شده/ اسماعیل یوردشاهیان

داریوش شایگان، راز ایرانی بودن و ایرانی نبودن/ علی جیحون

* بررسی آثار

رموزی که هیچ کلامی قادر به بیان آن نیست/ هانری کربن/ گلنار گلناریان

افسون‌زدگی جدید به چند روایت/ بیژن عبدالکریمی

نگاهی به کتاب هانری کربن، آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی/ یوآن کولن/ سحر کریمی مهر

پیش‌گفتار ترجمۀ عربی کتاب «انقلاب دینی چیست؟»/ محمد الرحمونی/ علی زائری

«دانش» و «بینش» در پنج اقلیم حضور/ میلاد عظیمی

نیاز به قطب‌نما/ محمد قاسم‌زاده

خصلت شاعرانگی ایرانیان/ مهشید میرمعزی

جز شایگان کس دیگری نمی‌توانست «فانوس جادویی زمان» را بنویسد/ عبدالحسین نیک‌گهر

تعلق خاطر دیرینه/ حمیدرضا امیدی سرور

نگاه خیره گذشته/ مهدی یزدانی خرم

سه‌گانه واپسین شایگان/ حبیب‌الله عباسی

دمی با پروست/ احمد پرهیزی

زمان ادبی فیلسوف/ مصطفی توفیقی

دمی با دکتر داریوش شایگان و «فانوس جادویی زمان»/ مسعود قربانی

* مراثی

با تو ای استاد/ جواد مجابی

هان ای گنج شایگان/ جواد مجابی

فانوس جادویی اندیشه/ ایرج زبردست

روانه شد به دیار خاطره ازلی/ نیّر طهوری

در سوگ متفکر انسان، داریوش شایگان/ هادی دهقانیان نصرآبادی

* گزارش

دکتر داریوش شایگان تشییع و خاکسپاری شد/ آیدین پورخامنه

گزارش مجلس یادبود دکتر داریوش شایگان/ آیدین پورخامنه

* شب دکتر داریوش شایگان

گزارش شب دکتر داریوش شایگان/ آیدین پورخامنه

همیشه مغتنم بودم از رهنمودهای ایشان/ سیدکاظم موسوی بجنوردی

متواضع در برابر حق و حقانیت/ سیدمصطفی محقق داماد

جایشان را که خواهد گرفت؟/ فتح الله مجتبایی

عاشق ایران بود/ غلامحسین ابراهیمی دینانی

نماینده یک شخصیت ظریف در قرن بیست و یکم/ نصرالله پورجوادی

روشنفکری را به معنای واقعی درک کرده بود/ ژاله آموزگار

فرهنگ‌پژوهی تمام عیار/ کامران فانی

همیشه بزرگ‌تر من بود/ آیدین آغداشلو

هنر زیستن را آموخته بود/ حامد فولادوند

نامیدن امور بی‌نام/ محمدمنصور هاشمی

تقلایی دائم در میان افسون‌زدگی و افسون‌زدایی/ محمدعلی موحد

* یادداشت‌ها و پیام‌های همدردی

یادداشت‌ها و پیام‌های همدردی در سوگ دکتر داریوش شایگان

* مرگ از منظر دکتر داریوش شایگان

مرگ از منظر داریوش شایگان (با بهمن فرمان‌آرا)/ در مصاحبه با مجله اندیشه پویا