خیام و پساخیامیان
خلاصه
محور اصلی این کتاب اندیشۀ خیام و شاعران پساخیامی است، به ویژه در سه شاعری که در عصر حاضر به صورت برجسته و خاص به این قالب عنایتی داشتهاند: نیمایوشیج به این دلیل که تقریبا در همۀ مضامین خیامی رباییهایی سروده و ایرج زبردست و ایرج صفشکن از این جهت که میتوان گفت پس از خیام شاعرانی بودهاند که این قالب را (ربایی) به تحول و دگرگونی نزدیک کردهاند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
از نظر تاریخی، درونمایۀ شعر خیام، به پیش از او میرسد. «اصطلاح غنیمت دم» نخستین بار در غزلی از هوراس، شاعر نامدار رومی، آمده و هم او به پرداخت ژرفتر این بنمایۀ ادبی، همت گمارده است. این مضمون، در ادبیات یونان باستان و در آثار ادبی سایر ملل نیز به کرات رخ نموده و بر کوتاهی عمر و ناگزیری مرگ، تأکید داشته است. چه بسا این درونمایۀ مکرر را بتوان پژواک اندیشههای فلسفی اپیکور دانست. در شعر اروپایی، قالبی چهار مصراعی وجود دارد که یک گونۀ ان مصراعهای اول و دوم و چهارمش قافیهدار است و به قالب «عمر خیامی» شهره است.
«ربایی» از جمله قالبهایی است که تا به امروز، اصالت خود را از دست نداده، و به دلیل دارابودن خصوصیات ساختاری و ویژگی ایجاز، که از مهمترین قابلیتهای این قالب به شمار میرود، همچنان قابل توجه است. ایجاز از ویژگیهایی است، که ادبیات معاصر در پی دستیابی به تکنیکهای نوین در آن، ابتکار و خلاقیت فراوانی را به کار گرفته است.
از سوی دیگر درونمایۀ اندیشۀ خیام و قالب ربایی، دو عنصر تفکیک ناپذیرند. تعامل این دو فرم و محتوا در طول تاریخ ادبیات، گویای این مطلب است که ربایی در این مضامین، بهتر پرورده شده؛ چنانکه این نوع اندیشه نیز در این قالب بیش از هر قالب دیگری، شکوفا و ناب جلوه کرده است.
محور اصلی این کتاب اندیشۀ خیام و شاعران پساخیامی است، به ویژه در سه شاعری که در عصر حاضر به صورت برجسته و خاص به این قالب عنایتی داشتهاند: نیمایوشیج به این دلیل که تقریبا در همۀ مضامین خیامی رباییهایی سروده و ایرج زبردست و ایرج صفشکن از این جهت که میتوان گفت پس از خیام شاعرانی بودهاند که این قالب را (ربایی) به تحول و دگرگونی نزدیک کردهاند.
اما در این مسیر اندیشگانی و خطی ـ زمانی به صادق هدایت و نصرت رحمانی میرسیم که خارج از حیطۀ رباییاند؛ اما ملهم از خیاماند و اشارۀ ضمنی به آنها ـ به دلیل تأثیر هدایت در سطح وسیع ادبیات معاصر و اینکه رمان بوف کور او مانیفست ادبیات مدرن ایرانیست و دوم نقش نصرت رحمانی در شعر معاصر ایران است که جهان خیامی را در خود میگوارد ـ ضروری به نظر میرسد.
در این کتاب آنچه مورد نظر بوده، نه تکنیک شعر شاعران که بهکارگیری و کاربرد درونمایهها و کرشمهسازیهای فکری خیام است؛ بنابراین روشن است که اشعار و مطالب بهگزینشده ارزش ادبی یکسانی ندارند، اما به دلیل مقایسهای که خود به خود با کنار هم قرار گرفتن ابیات مختلف اتفاق میافتد، شناخت بیشتر از شاعران مورد نظر، در زمینۀ ربایی، حاصل میشود.
فهرست مطالب کتاب:
واژه نهان
خیام و حافظ
خیام و نیما
خیام و زبردست
خیام و ایرج صفشکن
پینوشتها
فهرست بعضی از منابع و مؤاخذ
نمایه شاعران و نویسندگان و ...
پربازدید ها بیشتر ...
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
قفلهای دستساز آذربایجان
رحمان احمدی ملکیاز بین آثار فلزی، قفل به دلیل دارابودن نوعی رمز عملکرد و درونمایۀ رازگون، از اهمیت زیادی در حیطۀ تل
منابع مشابه بیشتر ...
مرگ اندیشی در ادیان ابراهیمی
عبدالله غلامرضاکاشیاین کتاب در پی بررسی آن است که اولاً در کتب مقدس و دیگر منابع و متون سه دین یهود، مسیحیت و اسلام چه
آخرالزمان در رمان های آپوکالیپتیک
صغری صالحیدر رمانهای آپوکالیپتیک غرب نیز مضمون پایان جهان از منظرهای مختلف به تصویر کشیده شده است. در برخی از
دیگر آثار نویسنده
شعر زمان ما (18): فریدون توللی
فیض شریفیدر ادامه مجموعه کتابهای معرفی شاعران ایران، فیض شریفی که تاکنون شعرای بسیاری را در قالب اثری نوشتار
نظری یافت نشد.