معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب دربرگیرندۀ شانزده مقاله و نوشتار دربارۀ زبان و ادبیات فارسی و نویسندگان فارسی‌زبان است.

اولین نوشتار این کتاب یادنامۀ «مولانا خال‌محمد خسته» است. نویسنده در این نوشتار از اولین آشنایی‌اش با این شاعر افغان و دیدارهایش با او تا زمان مرگ نوشته است.

نوشتار دوم این کتاب دربارۀ دیدار عبدالحی حبیبی (نویسنده و مصحح افغان) با صادق هدایت است. عبدالحی حبیبی در زمان جنگ جهانی دوم با صادق هدایت یک ماه تمام را در تاشکند سپری کرده‌اند. این نوشتار تمام آن چیزی است که از این مسافرت و از این دیدار با هدایت در حافظ حبیبی بوده و برای نویسندۀ این کتاب به نگارش درآورده‌اند.

یاد و خاطرات نویسنده از طاهر بدخشی (یکی از سیاست‌مداران نامدار، مؤسس و رهبر سازمان انقلابی زحمتکشان افغانستان) نوشتار سوم این کتاب را شکل داده است.

یادنامۀ سیاوش کسرایی با عنوان «شمعی در شبستانی» که عنوان کتاب نیز از همین نوشتار برگرفته شده، چهارمین نوشتار این کتاب است.

یادبود سیمای روحی در نوشتار پنجم این کتاب آمده است. در این نوشتار می‌خوانیم: «روهی در بسیاری از زمینه‌های فرهنگی، آگاهی گسترده و فراخی داشت؛ اما هرگز دکانی باز نکرد که دانستنی‌های خودش را به فروش گذارد یا هیاهویی به راه اندازد ..... اصلاً او آدم فروتن و خودداری بود. تا جایی که من دریافته‌ام ـ و به ویژه در این سال‌های اخیر ـ گپ‌های دلش را و حاصل اندیشه‌های پخت‌سالی‌اش را با کمتر کسی در میان می‌گذاشت. او دربارۀ هر چیزی و در هر عرصه‌ای عقاید و باورهای خاص خود را داشت و غالباً نمی‌خواست که این عقاید و باورهایش را در هر جایی و با هر کسی در میان گذارد». (ص 52)

یادنامۀ عبدالحی حبیبی از دیگر نوشتارهای این کتاب است. در این نوشتار آمده است: «استاد حبیبی دانشمند مهربان و خوش‌صحبتی بود. همه‌گان با ظرافت‌ها، نکته‌گویی‌ها و خوش‌زبانی‌های استاد، آشنایی داشتند و از مصاحبت او لذت می‌بردند ..... استاد حبیبی که بر زبان‌های پارسی و پشتو کاملاً تسلط داشت، زبان‌های انگریزی و اردو را نیز می‌دانست و با زبان تازی هم خوب آشنا بود. زبان پارسی را به لهجۀ شیرین و با طرز و ادای خودش گپ می‌زد. می‌گفت: «این زبان را از سعدی و حافظ و جامی و بزرگان دیگر آموخته‌ام». و اما نگارش استاد غالباً به نثر پارسی دری پیش از فتنۀ تاتار، همانندی نشان می‌دهد». (ص 93)

یادنامه‌های انور پاشا، استاد علی‌محمد زهما، بزرگ علوی، پهلوان احمدجان پنجشیری، یعقوب لیث صفاری، علی رضوی غزنوی، امیرحسین آریان‌پور، احمد ظاهر، دکتر جلال خالقی مطلق و استاد محمدابراهیم باستانی پاریزی دیگر نوشتارهای این کتاب را شکل می‌دهند.

فهرست مطالب کتاب:

....و خسته هم رفت!

یک ماه با صادق هدایت

خوشۀ انگور و بیت‌های مثنوی

شمعی در شبستانی

ای چرخ فلک!

بهار در قفس

معرفت نیست

گوهرفشان راز

پیر داستان‌سرایان

پرندۀ پهلوان چی می‌گفت؟

فرزند یک روی‌گر و فرزند یک آب‌کش

خیال آن شباویز رفته

از او بسیار چیزها آموختم

این است صدای پای من

دکتر جلال خالقی مطلق

و صاحب سبعۀ ثمانیه هم رفت