نگاهی انتقادی به رمانهای ترک (سه جلد)
خلاصه
رمان در ترکیه به عنوان نوع روائی، همانند کشورهای غربی با ظهور طبقۀ بورژوازی در پروسۀ گذار از فئودالیسم به سرمایهداری و تحت تأثیر شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در بستر روند تکامل اجتماعی، بهطور طبیعی رشد و تکامل پیدا نکرد، بلکه با ترجمه و تقلیدهایی از رمانهای غرب و بهعنوان بخشی از روند غربگرائی در ترکیه ظاهر شد.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
رمان در ترکیه به عنوان نوع روائی، همانند کشورهای غربی با ظهور طبقۀ بورژوازی در پروسۀ گذار از فئودالیسم به سرمایهداری و تحت تأثیر شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در بستر روند تکامل اجتماعی، بهطور طبیعی رشد و تکامل پیدا نکرد، بلکه با ترجمه و تقلیدهایی از رمانهای غرب و بهعنوان بخشی از روند غربگرائی در ترکیه ظاهر شد. اگر آثار مربوط به ادبیات و رمان نویسندگانی چون شمسالدین سامی، نامق کمال و احمد مدحت را که برای نخستینبار نوشتن رمان را تجربه نمودند، مطالعه کرده باشیم، متوجه خواهیم شد که این نویسندگان، ادبیات و رمان اروپا را بهعنوان نشانۀ تمدنی نوخاسته دانسته و ادبیات جامعۀ خود را و مخصوصاً آثار روائی آن را نشانهای از عقبماندگی ارزیابی نمودهاند. آنها به تمدن غرب تنها به عنوان پیشرفتی در صنایع و تکنیک ننگریسته، بلکه آن را همراه با فرهنگ و ادبیات آن، پدیدهای منحصربهفرد ارزیابی میکردند.
رمان در ترکیه همانند اروپا، بهعنوان ژانر روائی، نتیجه و زائیدۀ شرایط اجتماعی نمیباشد، از اینرو برای داشتن درکی صحیح از شکل و نوع عملکرد رمانهای وارده از غرب در ترکیه لازم است، هم به بررسی انواع داستانهای سنتی و هم به تحلیل شرایط تاریخی ـ اجتماعی ترکیه پرداخت.
آغازگران رماننویسی در جامعۀ ترکیه از دو طریق در خدمت «پیشرفت و ترقی» جامعه قرار گرفتند. اولین آن، واردنمودن و شناساندن نوع روائی در ترکیه بود که توسط اروپائیان پیشرفته در عرصۀ ادبیات، تکامل یافته و در شأن انسانهای متمدن بود، یعنی با کمک به غربیشدن جامعۀ ترکیه در عرصۀ ادبیات. راه دوم، استفاده از رمان همانند روزنامه با هدف ارائه آگاهی و در راستای کمکی برای «ترقی و پیشرفت».
در جلد اول، ضمن ارزیابی نویسندگانی که آثارشان مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند، سمت و سوی نقششان در عرصۀ رمان تُرک و تکنیکی را که مورد بسط و توسعه قراردادهاند و همچنین چگونگی موفقیتشان در استفاده از نوع رمان در رویکرد به مسئلۀ غرب و شرق که عرصۀ مشترک فعالیت اغلب آنها میباشد، مورد بررسی قرارداده و لزوم تأملی طولانی و همه جانبه در یکی دو مورد از آثار این نویسندگان مدنظر قرار گرفته است. در چنین شرایطی ضرورت انتخاب و ارائۀ نمونههائی از این نویسندگان در این دورۀ زمانی احساس گردید. از اینرو تعداد هشت نویسنده که متعلق به این دورۀ تاریخی بودند، برگزیده شدند. این به این معنی نیست که نویسندگانی که خارج از محدودۀ انتخابشدگان قرار دارند ارزش بررسی را نداشتهاند.
جلد دوم تقریباً حدود پانزده رمان که بین سالهای 1950ـ1975 نوشته شدهاند، جای دارند. اغلب اینها آثاری هستند که با عنوان «رمانهای آنادولو» شناخته میشوند. به دلیل اینکه در همۀ این رمانها صحبت از مسائل روستا به میان نیامده است؛ از اینرو عنوان «رمان روستا» در مورد آنها به کار نرفته است. دلیل گردآوری این آثار در جلد دوم کتاب توضیح نحوۀ زندگی در بخش و روستاهای آنادولو و انسانهای موجود در آن نبوده، بلکه داشتن مسئلۀ کم و بیش مشترک ناشی از نظام ظالمانهای است که ریشه در ساختار اجتماعی دارد. همان گونه که در جلد اول کتاب سعی شده تا نشان داده شود «مشکل غربگرائی» بهعنوان بخشی از روند «غربیشدن» که در دورۀ تنظیمات آغاز شده بود، تا سالهای 1950 مسئلۀ محوری رمانهای ترک بود؛ در جلد دوم در رمانهای سالهایی که با عنوان رمانهای «دورۀ دوم» مینامیم، بار سنگین نظام ناعادلانۀ ناشی از ساختار اجتماعی قابل مشاهده میباشد. در این جلد آنچه بیشر مورد توجه است رابطۀ موجود میان تحولات جتماعی و اقتصادی ایجاد شده در ترکیه با تحولات مستور منعکسشده در رمانهای بعد از سالهای 1950 میباشد. چرا تا سالهای 1950 «غربگرایی» به عنوان مشکل اساسی باقی ماند و سپس تبدیل به مشکلی اجتماعی با محتوای طبقاتی گردید؟ همچنین رمانهای «آوارهها» و «هتل آنایورد» نیز که محتوایش متفاوت است در جلد دوم مورد بررسی قرار گرفتهاند، این دو رمان نوع متفاوتی از رمانهای مربوط به این دوره میباشند. علاوه بر این، به رغم متفاوت بودن نوع این رمانها، اینها نیز به مفهومی رمانهای «عصیانگرانه» بوده و دارای سمت مشترکی با «رمان های آنادولو» از نظر مشکلات مطرح شده در متنشان میباشند.
در جلد سوم موران پس از آنکه به بررسی رمانهای دوازده مارس و دوازده سپتامبر باز در بستر بغرنجیهای اجتماعی میپردازد، تحقیقات جدید به عمل آمده در رمان ترک بعد از سال 1980 و گرایشات موجود به سمت موضوعاتی چون فانتاستیک، پلیسی، رئالیسم جادوئی و فراداستان را به نمایش میگذارد.
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
ایل بختیاری در دورۀ قاجار
آرش خازنیموضوع این کتاب تأثیر متقابل حکومت و ایل در حاشیۀ ایران در دورۀ قاجار است. بررسی تاریخ اتحادیۀ ایلی ب
منابع مشابه بیشتر ...
سایه های سرگردان: خوانشی بر بوف کور
فتاح رنجبراین کتاب میکوشد با رهیافتی متنمحور به «بوف کور» بپردازد و بر اساس تحلیل کوچکترین عناصر متنی و روا
مردی میان دو سنگ آسیا: داستانهای برگزیدۀ جلال آلاحمد و نقدشان همراه یک ارزیابی شتابزده از کارهاش
حسین سناپورقصد این کتاب فقط بررسی جنبهیی از کارهای آلاحمد است؛ یعنی داستاننویسیاش و آن هم فقط دادن تصویری ا
نظری یافت نشد.