معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

در حال حاضر جمعیت جهان بیش از چهار میلیارد و هفتصد میلیون نفر است و زنان نیمی از جامعۀ بشری هستند؛ اما هیچ وقت در بهره‌بردن از مواهب و امکانات زندگی و جامعۀ خود با نیم دیگر اجتماع، یعنی مردان برابر نبوده و از این جهت همواره در مرتبۀ پایین‌تری قرار داشته‌اند. البته این امر قاعده‌ای کلی است و ممکن است استثنا نیز داشته باشد، همانند آنچه دربارۀ دوره‌ای از تاریخ تمدن ایران باستان بر سر زبان‌هاست که طی آن زنان مقام بالایی داشته‌اند و به اصطلاح «زن‌سالاری» سکۀ رایج بوده است.

به طور کلی در طول دوران حیات بشر، سایۀ جنس مذکر همواره بر سر جنس مؤنث سنگینی می‌کرده و از این منظر حکایت‌ها و ماجراهایی به شمار لحظه‌ها و دقایق زندگی انسان روی داده است. شاید بتوان گفت تاریخ زندگی بشر، سرگذشت کامیابی‌ها و پیروزمندی‌های مردان و در قبال مرارت‌ها و مصائب زنان است؛ اما در دورۀ معاصر وضع اندکی فرق کرده است. امروزه در بسیاری از کشورها زنان استقلال مالی پیدا کرده‌اند، صاحب کار و سرمایه شده‌اند، حق رأی و حقوق مدنی دیگری یافته‌اند و اجازۀ تشکیل انجمن، اتحادیه و سندیکا به آنها داده شده است. البته این شرایط به سادگی به دست نیامده، بلکه حاصل تلاش و تکاپوی تاریخی و بی‌وقفۀ زنان در برابر همۀ موانع و محدودیت‌هایی است که زمانۀ مردمحور برای آنها رقم زده است.

روزنامه‌نگاری عرصه و رسانه‌ای است که کارکردن و به‌سربردن با آن بسیار دشوار و مخاطره‌آمیز است، تا آنجا که گاهی همانند میدان مین از آن یاد شده و از جمله عرصه‌هایی است که اکنون زنان حرف‌های زیادی برای گفتن در آن دارند. به گونه‌ای که روزنامه‌نگاری در جهان معاصر بدون حضور زنان معنا پیدا نمی‌کند. اما پیش از این، آنها چنین امکانی نداشته‌اند. می‌توان گفت که رسیدن زن به این پایه و منزلت در زمینۀ روزنامه‌نگاری و رسانه و تثبیت او در این مقام هر چند سرانجام و پایانی به‌نسبت فاتحانه داشته است. دوران تلخ، اندوه‌بار و چه بسا دردناکی را طی کرده است و به قول معروف «یکی داستانی‌ست پر آب چشم». این کتاب شرح همین داستان و حکایت است.

در این کتاب، ماجرا از موضوع «اتاق خبر، جنسیت و ارزش خبری»، در بخش نخست آغاز شده است که طی آن، این پرسش‌ بنیادین به بحث گذاشته می‌شود که آیا ارزش‌ها و مهارت‌های خبری و روزنامه‌نگاری از مردان به زبان قابل انتقال است یا خیر.

در بخش دوم از جوایز مطرح و معروف روزنامه‌نگاری سخن به میان می‌آید. در این بخش جسارت و توانمندی زنان برای کسب جوایز معتبر این عرصه که به کامیابی‌های متعدد برای آنان انجامیده نیز مورد تحلیل و ارزیابی قرار می‌گیرد.

بخش سوم به موضوع هیجان‌انگیز «استراتژی‌های زنان در اعتراض به فرهنگ اتاق خبرمردانه» اختصاص یافته است. بخش چهارم در ادامه و تکمیل بخش پیشین به موضوع اعتراض به جنسیت‌گرایی در عرصۀ رسانه می‌پردازد.

در بخش پنجم نمونه‌هایی از اعتراض‌های زنان و حامیان آنها در عرصۀ روزنامه‌نگاری در ایالات متحدۀ آمریکا بازگو شده است. بخش ششم با عنوان «موج اول روزنامه‌نگاری مستقل زنان» موفقیت‌ها و دست‌آوردهای زنان را در مبارزاتی برمی‌شمارد که برای کسب هویت و استقلال صنفی به دست آورده‌اند. سرانجام در بخش هفتم موضوع «روزنامه‌نگاری جدید و مفاهیم آن برای زنان» بررسی شده است.

این کتاب جامعۀ مطبوعاتی غرب و به‌خصوص کشور آمریکا را ارزیابی و تجزیه و تحلیل کرده است. شرح حال و سرگذشت زنان روزنامه‌نگار ایرانی، به‌ویژه از دورۀ مشروطه تا این اواخر که تشکیلاتی با عنوان انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران (رزا) شکل گرفت، حاوی حکایت‌ها و ماجراهای تأمل‌برانگیز بسیار است که شرح آن خود مجال و مجلد جداگانه می‌طلبد.

از آنجا که موضوع کتاب سیر و تکامل طبقه‌ای از زنان جامعۀ بشری است و به مباحث تعلیمی و تربیتی مربوط می‌شود، شیوۀ ارائۀ آن فلسفی است و از این لحاظ ممکن است فرازهای آغازین آن اندکی دیریاب باشد. اما هنگامی که با محتوای کتاب بیشتر آشنا شوید و به تسلسل منطقی موضوعات پی ببرید، فهم مطالب آسان‌تر و جذابیت متن بیشتر می‌شود.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

فصل اول: اتاق خبر، جنسیت و ارزش خبری

فصل دوم: جوایز مربوط به روزنامه‌نگاری

فصل سوم: ترفندهای زنان برای حضور در اتاق خبر مردانه

فصل چهارم: مبارزه با جنسیت‌گرایی و تبعیض

فصل پنجم: نمونه‌های اعتراض در ایالات متحده

فصل ششم: موج اول روزنامه‌نگاری مستقل زنان

فصل هفتم: روزنامه‌نگاری جدید زنان و مفاهیم آن

سخن آخر

منابع