معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

در کشور ما ژانر وحشت در مقایسه با دیگر ژانرها معمولا با کم‌لطفی روبرو بوده است و بارها شنونده یا خواننده تلاش‌های دیگران برای انکار ارزش‌های این ژانر به‌عنوان گونه‌ای کم‌قدر  بوده‌ایم که حتی شایستگی رویکردی جدی را ندارد. شهرزاد رحمتی مترجم و منتقدی است که بیش از بیست سال است با نوشتن مقاله‌هایی درباره وجوه مختلف گونه وحشت و نیز معرفی و نقد برخی از بهترین نمونه‌های این گونه در سینما و نیز تلویزیون، سعی کرده‌ این نگاه غالب و به اعتقاد خود او «بی‌انصافانه» را در حد توان رفع کند.

نگاه رایج به سینمای وحشت در ادبیات سینمایی، با آن به عنوان پدیده‌ای نه‌چندان جدی برخورد می‌کند؛ گاه نیز با رویکردی تحقیرآمیز. اما نگاهی ظاهراً ملاطفت‌آمیزتر نیز به این ژانر وجود دارد.  در این کتاب در درجۀ اول سعی شده به برخی از جلوه‌های غم‌انگیز این نگاه تحقیرآمیز پرداخته شود که در مواردی بسیاری اساساً انگیزه‌هایی متظاهرانه برای نخبه‌گرا جلوه کردن در پس آنها بوده، و نیز به بعضی از مهم‌ترین ریشه‌ها، عوامل و پس‌زمینه‌های آشکار و نهان این دیدگاه. اما در بخش عمدۀ کتاب بیش از هر چیز تلاش شده تا جایگاه گونۀ وحشت را به عنوان گونه‌ای جذاب و مهم، ترسیم و تثبیت کنند؛ از جمله با اشاره به ارزش‌های متعدد این گونه و به ویژه ارزش‌هایی که منحصر به این گونه‌اند یا آنکه دست‌کم در این گونه جدی‌ترین و مستمرترین شکل، تبلور یافته‌اند.

بخش قابل توجهی از آنچه در این کتاب خواهید خواند از قضا تلاشی است برای اثبات ارزش‌های گوناگون ژانر وحشت؛ از جمله به لحاظ هنری و تاریخ سینمایی و نیز تاریخی و ... و حتی از این لحاظ، ضرورت قائل شدن جایگاهی متمایز برای آن بین همۀ ژانرها. یکی از هدف‌هایی که این کتاب دنبال می‌کند، تلاش برای تأکید بر این واقعیت است که دوست‌داران گونۀ وحشت، به راستی نیازی به توجیه علاقه‌شان به این ژانر ندارند و اگر هم به هر دلیل، چنین ضرورتی پیش بیاید مجبور نیستند این کار را به طرزی ناعادلانه به قیمت انکار و عملاً قربانی کردن ارزش‌های هنری و تاریخی ژانر وحشت انجام بدهند. هم به دلیل نادرست بودن ذاتی این قیاس و هم از آن رو که ژانر وحشت به لحاظ تاریخی و هنری و تاریخ سینمایی ـ و نیز بسیاری جنبه‌های دیگر که به آنها هم در ادامه پرداخته شده است جایگاه ممتازی دارد که آن را دست‌کم به قدر گونه‌های ستایش شده و «باکلاس»تر سینما شایستۀ تعمق و بررسی‌های جدی می‌سازد.

نویسنده در این کتاب با اشاره به عوامل و مصداق‌های بی‌مهری نسبت به ژانر وحشت، به بررسی ویژگی‌ها و ارزش‌های سینمایی این ژانر می‌پردازد. او ضمن پرداختن به مفاهیمی همچون گروتسک، آشنایی‌زدایی، فوبیا، سایه و کهن‌الگو و ارتباط آنها با ژانر وحشت به بحث وارونگی ماهیت و کارکرد رسانه در عصر حاضر نیز اشاره می‌کند.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

1. ژانر مطرود

2. تولد، بالیدن و ماندگاری زانر وحشت

3. ویژگی‌ها و ارزش‌های سینمای ژانر

4. غریبه در سرزمینی غریب: آشنایی‌زدایی در دنیای آشنایی‌زدا

5. سینمای وحشت و وارونگی ماهیت و کارکرد رسانه

پیوست فصل 5 ـ آن روی سکه: بحران هویت اشیا!

6. مراتب چندگانۀ وحشت: از ترس تا فوبیا

7. شب تاریک روح: گونۀ وحشت به‌مثابۀ «سایۀ» تمدن بشری

پیوست

فیلم‌ها و سریال‌ها

کتاب‌ها

دربارۀ چند اصطلاح به کار رفته در متن کتاب

نمایه