معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

سه حادثه در زندگی همایون صنعتی‌زاده نقطۀ عطف بود. حادثۀ اول دعوا با پدرش در نوجوانی و سرپاایستاده به قیمت کار در بازار و موفقیتی که پدر را به آنجا رساند که «بیا با هم شریک شویم». حادثۀ دوم که مسیر زندگی صنعتی‌زاده را تا پایان عمر تغییر داد، آشنایی او با عبدالصمد کامبخش بود. ابراهیم گلستان تنها کسی است که به این آشنایی و اهمیتش در زندگی صنعتی‌زاده اشاره کرده است. تأثیری که کامبخش در او گذاشت ـ البته حزب توده هم بود ـ از همایون صنعتی‌زاده یک عضو مخفی ساخت که تا پایان عمرش ادامه یافت. همایون صنعتی‌زاده از آرمان‌های آن دورۀ حزب توده، تفکرات استالینی را نگرفت، دفاع از شوری را نگرفت، بلکه عدالت‌خواهی و دفاع از طبقۀ زحمتکش در او درونی شد. به همین مناسبت تا پایان عمر اعتقاداتی شاید سوسیالیستی به شکل بومی و درونی خودش داشت. همایون صنعتی‌زاده ایدئولوژی را با خود از حزب توده همراه نیاورد. او وفادار به آرمان عدالت‌خواهی به سبک خودش باقی ماند. حادثۀ سوم دوران زندگی او سال‌های پس از انقلاب است که نمی‌دانیم چه بر او گذشت. هنگامی که آزاد شد، به سرعت خاصی به پروژه‌های خود پرداخت. حجم کارهای او پس از آزادی تا خاموشی‌اش حیرت‌انگیز است. انگار می‌دانست فرصت اندک است و روزگار سختگیر. این بار نیز نقطۀ اوج کار او ایجاد کار و تربیت بیش از پانصد نفر در محروم‌ترین نقاط کرمان در بلندی‌های لاله‌زار بود.

آنچه باید دربارۀ وجوه گوناگون همایون صنعتی‌زاده گفته شود، در مقالات این کتاب گفته شده و این آغاز راهی است برای شناخت او. این کتاب در شش بخش گردآوری شده است. بخش اول با عنوان «مقاله‌ها» دربرگیرندۀ 22 نوشتار است که از طرف دوستان و آشنایان صنعتی‌زاده نوشته شده و به زوایایی مختلف از زندگی و کار او پرداخته‌اند.

در نوشتار سیروس علی‌نژاد می‌خوانیم: «همایون صنعتی‌زاده یک آدم استثنایی بود. هیچ‌کس به قدر او زندگی جالبی نداشت و این زندگی جالب تصادفی به دست نیامده بود. خودش آن را به دست خرد خویش ساخته بود. آدم مدرنی بود و وقتی می‌خواست کاری را شروع کند، چنان در اطراف آن مطالعه می‌کرد که به تازه‌ترین اطلاعات دسترسی می‌یافت و همین سبب می‌شد کارش بگیرد. جستجوی یک شخص باصلاحیت و دست‌یافتن به دکتر غلامحسین مصاحب در مورد کار دایرةالمعارف فارسی، نمونۀ این جستجوها و یافتن بهترین‌هاست. همین است که دایرةالمعارف فارسی هنوز اعتبار خود را حفظ کرده است. همچنان که چاپخانه افست و کاغذسازی پارس و انتشارات فرانکلین هنوز اعتبار خود را نگه داشته‌اند. کاغذسازی پارس را بر اساس مطالعۀ تأسیسات همانند فنلاندی‌ها درست کرده بود. پیش از تأسیس آن کارخانه، به عنوان ناشر کاغذ وارد می‌کرد و با تولیدکنندگان فنلاندی آشنایی‌هایی به هم زده بود». (ص 83)

بخش دوم با عنوان «مصاحبه‌ها» دربرگیرندۀ سه گفتگو با نجف دریابندری، همایون صنعتی‌زاده و تورج دریایی است. در بخش سوم دل‌نوشته‌های همایون آورده شده و بخش چهارم اختصاص دارد به گزارش «شب همایون صنعتی‌زاده» از شب‌های بخارا. در بخش پنجم نامه‌های همایون صنعتی‌زاده به ایرج افشار آورده شده که در ادامه نیز چند نکته از پرویز اذکایی آمده است. بخش ششم کتاب‌شناسی همایون صنعتی‌زاده و بخش پایانی اختصاص به تصاویر دارد.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

بخش اول: مقاله‌ها

همایون ـ تک/ ابراهیم گلستان

خدمات فرهنگی صنعتی‌زاده/ احسان یارشاطر

مرگ چنین خواجۀ نه پایان اوست/ ابراهیم مکلّا

تا جایی که «بیل‌خور: دارد «پابیل کن»/ محمدابراهیم باستانی پاریزی

جور دیگر می‌دید/ سیروس علی‌نژاد

مقصدش پیداست/ مسعود بهنود

ادای حق صحبت/ محمدجواد حجتی کرمانی

نماد یک کارآفرین واقعی/ هرمز همایون‌پور

شمع معطر/ زهرا دولت‌آبادی

یگانه مرد مبارز پیر میدان کشمکش زندگی/ منوچهر ستوده

بالاخره من هم فیلم صنعتی ساختم/ مجتبی میرتهماسب

سرنوشت در را می‌کوید/ پرویز کلانتری

راهِ گلِ محمدی/ مایکل گریفین، ترجمۀ لیلا کافی

یکی مهتری بود گردن فراز/ مهدخت صنعتی‌زاده

مردِکار، مردِ اثرگذار و پرخروش، خاموش شد/ رضا یکرنگیان

خاطرانی از همایون صنعتی‌زاده/ مجید روشنگر

همایون صنعتی‌زاده مردی که در رساندن کتاب به میان مردم نقشی اساسی بازی کرد/ لیلی ایمن

نگاهی کوتاه به چند پی‌نوشته و کتیبه از میان‌رودان/ شیرین صنعتی

گلی با عطر عشق/ بتول ایزدپناه

مردی از سرزمین کرمان/ هما روحی

به یاد شادروان شهین صنعتی‌زاده/ توران شهریاری (بهرامی)

در سوگ شادروان همایون صنعتی‌زاده/ توران شهریاری (بهرامی)

بخش دوم: مصاحبه‌ها

کار در فرانکلین/ گفتگوی سیروس علی‌نژاد با نجف دریابندری

چاپخانه افست چگونه درست شد؟/ گفتگوی

محمدحسین دیزجی با همایون صنعتی‌زاده

زمان مهلت نداد/ تورج دریایی

بخش سوم: دل‌نوشته‌های همایون صنعتی‌زاده

دشواری راه زندگی

زنگی

بخش چهارم: شب همایون صنعتی‌زاده (از شب‌های بخارا)

گزارش شب همایون صنعتی‌زاده/ زهرا ناطقیان

خاطراتی از همکاری با مؤسسۀ فرانکلین/ سیروس پرهام

نابغه/ سیروس علی‌نژاد

با میراث او چه کرده‌ایم؟/ محمد آموزگار

آن جوری که کوک شده بود/ ابراهیم گلستان

شاعری نه با کلمات/ منوچهر انور

برو یک مدیر خوب بیار، کارَت راه می‌افتد/ میلاد عظیمی

وقت ندارم به پشت سرم نگاه کنم/ مجتبی میرتهماسب

بخش پنجم: نامه‌های همایون صنعتی‌زاده به ایراج افشار

چند نکته/ پرویز اذکایی

بخش ششم: کتاب‌شناسی همایون صنعتی‌زاده

بخش هفتم: عکس‌ها