معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شمارۀ پنجم از مجلۀ فرهنگی هنری «آنگاه» با ویژه‌نامۀ «کتاب هفته» منتشر شده است.

در خیابان انقلاب، هنوز می‌شود نشانه‌های حضورش را دید؛ در بساط دستفروش‌هایی که کتاب‌های نایاب و کمیاب می‌فروشند، حتما چند تایی از «کتاب هفته» پیدا می‌شود. «کتاب هفته»، پس از گذشت پنجاه و چند سال از انتشارش، یکی از مجله‌های جذاب فرهنگی ایران است. هنوز هم شکل و محتوایش مخاطب را مجذوب خود می‌کند و سؤالی بزرگ را در ذهن تکرار می‌نماید که چرا نشریات ما، پس از پنجاه‌وچند سال، هنوز نتوانسته به بلندای آن نزدیک شود؟

«کتاب هفته» در طلیعۀ دهۀ چهل ظهور کرد؛ در آستانۀ شکست رخوت سیاست در آوردگاه فرهنگ. در آغاز دهه‌ای که خستگی کودتا از تن روشنفکری به درآمد و موج تغییر و تحول از بن‌بست سیاست به بزرگراه فرهنگ پیچید و فصلی نو دررسید. «کتاب هفته» از این منظر نخستین بود. شاید پیش از آن ده‌ها جُنگ و ماهانه و نشریۀ فصلی در سرمای پس از کودتا ظهور کرد؛ از اندیشه و هنر و انتقاد کتاب و شیوه تا صدف و کتاب‌های ماه و ایران آباد؛ اما هیچ‌کدام از اینها مجله‌ای هفتگی نبود؛ هیچ‌کدام ارتقای دانش و سلیقۀ عموم مخاطبان جوان را محوز کار نکرد؛ هیچ‌یک گرافیک مجله را هم‌قدر سردبیری و مدیریت محترم نشمرد و در نتیجه هیچ‌کدام به عمومیت «کتاب هفته» و تیراژ سی‌و‌چندهزار نسخه‌ای‌اش نرسید.

نویسندگانی همچون محمود به‌آذین (اعتمادزاده)، جلال آل احمد، سعید نفیسی، محسن هشترودی، احمد شاملو، علی‌اصغر خبره‌زاده، محمود پورشالچی در انتشار کتاب هفته همت گماردند. این نشریه با قطع و روی جلدی که بیشتر شبیه کتاب جیبی بود تا مجله درآمد. کتاب هفته از شمارۀ 1 تا 104 منتشر شد. از نظر تنظیم و کارهای گرافیکی نیز حالتی مدرن داشت و مدرن‌بودن حاصل همکاری مرتضی ممیز، خسرو بیات، اردشیر محصص و کارو دردریان و دیگر همکاران کتاب هفته بود.

در بخشی از نوشتار علی بختیاری که به فرهنگ‌سازی «کتاب هفته» پرداخته است، می‌خوانیم: «رویکرد مفهومی «کتاب هفته» در انتخاب مضمون هر شماره یکی دیگر از نکات بااهمیت این مجموعه است. برخلاف تولیدات فرانکلین که گسترش فرهنگ آمریکایی مهم‌ترین عامل در تولیداتش بود، «کتاب هفته» نگاهی توسعه‌یافته به فرهنگ داشت. از تمام جهان آثار ادبی انتخاب می‌شد و سلیقۀ استعماری جهان سومی در مجله حاکم نبود. نگاه انتقادی مجله آندره ژید، دافنه دوموریه، تنسی ویلیامز، رابیندرانات تاگور، علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی و بهرام صادقی را در یک دسته بررسی کرد. در ده شمارۀ نخست با همنشینی نام‌هایی مواجه هستیم که انتخاب‌هایی بسیار پیشرو هستند و گاهی در قالب پرونده بررسی شده‌اند؛ مانند مجموعۀ داستان‌های برانیسلاو نوشیچ، مارک تواین، گی دو مو پاسان، جان اشتاین بک، میکا والتاری، داستایوفسکی، رابیندرانات تاگور و عزیز نسین». (ص 34)

گفتگویی که فیروزه صابری با همسرش مرتضی ممیز دربارۀ کار و حرفۀ او داشته که در آن به نکاتی دربارۀ طراحی‌های «کتاب هفته» اشاره کرده، نیز در این شماره آورده شده است.

گفتگوهایی با محمد ابراهیمیان، عسکری پاشایی، محمدعلی عمویی، علی‌اصغر حاج‌سیدجوادی (دومین سردبیر «کتاب هفته»)، خسرو بیات و ..... از دیگر مطالب این شماره هستند.

فهرست مطالب این شماره:

سرمقاله/ آرش تنهایی

قلۀ صبح یکشنبه/ فاتح صهبا

زمینه و زمانۀ کتاب هفته/ کیهان هفته/ سیدفرید قاسمی

نام همه شعرهای شاملو؛ دیدار با آیدای شاملو/ علی امیرریاحی

مرا تو بی سببی نیستی/ سیف‌الله صمدیان

کتاب هفته و صنعت فرهنگ‌سازی/ علی بختیاری

معجون خلاق، عاصی و دانا/ فرزاد مقدم

طراحی‌هایم یکی از ویژگی‌های کتاب هفته شده بود، گفتگو با مرتضی ممیز/ فیروزه صابری

تا اطلاع ثانوی: زنده‌باد ممیز/ ساعد مشکی

شورای نویسندگان تک‌نفره/ اسدالله امرایی

وقتی که سراغ پرتره‌ها می‌روم/ علیرضا یزدانی

روشنفکران و جوانان با کتاب هفته جذب کیهان شدند، گفتگو با جواد مجابی/ حسین گنجی

کتاب هفته برای ما و آنها که می‌آیند/ ابوتراب خسروی

حکم، فراری، رهگذرهای درون شب/ رسول نظرزاده

اسطورۀ نقدناپذیر شاملو/ مهدی سلیمی

نگاهی به گیل‌گمش و چاپ آن با «نثر فارسی» احمد شاملو در کتاب هفته/ جواد عاطفه

شاملو در افغانستان، گفتگو با یعقوب یسنا/ هارون مجیدی

اردشیر محصص و احمد شاملو بعد از پنجاه سال/ سیدامیر سقراطی

غیاب زنان در کتاب هفته/ شوکا حسینی

مکتوبات شهری اندر احوال داستان‌های منوچهر صفا/ حدیث متقی

کتاب هفته به فرهنگ عامه اعتبار بخشید، گفتگو با دکتر علی بلوکباشی/ نوا بامدادی

شعر در کتاب هفته/ فرزین پارسی‌کیا

قالب‌زدن فرهنگ به مثابۀ ادارۀ اقتصاد/ علی نیلی

کتاب هفته از منظر سینما/ هنگامه ناهید

از کتاب هفته تا مهاجرت، گفتگو با خسرو بیات/ معراج قنبری

نمایشگاه کوچک هفته/ الناز وحید‌ فتحی

در جستجوی کتاب هفته/ فرزانه قبادی

کتاب هفته به مثابۀ مُد روز، گفتگو با دومین سردبیر کتاب هفته/ فاتح صهبا

محمود اعتمادزاده، م.ا به آذین یا سردبیر کتاب هفته، گفتگو با محمدعلی عمویی/ کبوتر ارشدی

کتاب جمعه ادامۀ کتاب هفته، گفتگو با ع. پاشایی/ حسین گنجی

دوقلو‌های فرهنگی، گفتگو با محمد ابراهیمیان/ زینب لک

در برزخی میان شعر و تصویر/ علی علائی

خوشا آغازی دیگر/ فرید مرادی

جغرافیای کتاب هفته/ متین امیری