اسنادی از مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها
خلاصه
تأسیس مرکز ایرانی مطالعۀ فرهنگها ریشه در یک تفکر عمیق ایرانگرایانه و جهانگرایانه داشت که از یکسو، بر شناخت فرهنگهای مجاور و فرهنگهای مسلط و تحت سلطۀ جهانی مبتنی بود و از دیگرسو بر شناخت جایگاه واقعی ایران در متن فرهنگهای دیگر تاکید داشت.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
تأسیس مرکز ایرانی مطالعۀ فرهنگها ریشه در یک تفکر عمیق ایرانگرایانه و جهانگرایانه داشت که از یکسو، بر شناخت فرهنگهای مجاور و فرهنگهای مسلط و تحت سلطۀ جهانی مبتنی بود و از دیگرسو بر شناخت جایگاه واقعی ایران در متن فرهنگهای دیگر تاکید داشت. انگیزۀ تأسیس چنین مرکزی هنگامی قوت گرفت که حکومت پهلوی قصد داشت تأثیر فرهنگی ایران را به عنوان یکی از قدرتهای بزرگ فرهنگی جهان به مردم دنیا بشناساند. این باور در درون ساختار حکومت شکل گرفته بود که ایران مرکز میانجی تمدنهای سهقاره بزرگ آسیا، اروپا و آفریقا است و تمدنی است که در برخی از دورانهای تاریخی نقش مسلطی بر فرهنگ این قارهها ایفا کرده است.
مرکز ایرانی مطالعۀ فرهنگها به موجب اساسنامهای که برای آن تدوین شده بود، وظایف مهمی بر عهده داشت که در حقیقت برنامۀ راهبردی مرکز را نشان میداد. مهمترین محورهای این برنامۀ کلان عبارت بودند از:
الف) معرفی میراث فرهنگی و تمدنی جهان از راه برگزاری نمایشها و انتشارات چندرسانهای (فیلم، کاست، کتاب و غیره) به زبان فارسی و زبانهای دیگر و هر روش دیگری که مؤثر باشد.
ب) بررسی تمدنها و فرهنگهای آسیایی و غیرآسیایی و شناخت وجوه اشتراک و افتراق آنها.
پ) بررسی و شناخت عناصر غالب فرهنگ و تمدن غربی و نتایج حاصل از برخورد آن با تمدن و فرهنگ ایرانی، آسیایی و سایر فرهنگها.
ت) شناسایی روند و کیفیت تحولات اجتماعی ناشی از برخورد فرهنگها و تمدنها.
ث) بررسی و شناخت و معرفی آنچه که از خلال برخورد تمدنها و فرهنگها میتواند منشأ خلاقیت و تحرک فکری و ارتقای فرهنگ ملی باشد.
ج) همکاری در برقراری تماس با مراجع پژوهش فرهنگی داخلی و خارجی به منظور مبادله اطلاعات و آمار و متخصصان و پژوهشگران و انجام دادن پژوهشهای مشترک تطبیقی.
چ) برگزار کردن نشستها، همایشها و کنگرههای علمی و تخصصی در حوزه پژوهشهای فرهنگی.
ح) دعوت از دانشمندان و پژوهشگران برجسته جهانی برای همکاری در باب طرحها و فعالیتهای مرکز.
خ) فراهمکردن امکانات آموزشی و پژوهشی برای علاقمندان به موضوع این مرکز و کمک به ایجاد مراکز مشابه در جهان.
انجام تحقیقات علمی در چارچوب برنامۀ راهبردی مرکز ایرانی مطالعۀ فرهنگها مهمترین وظایف تعریف شدۀ مرکز بود. مرکز در دوران کوتاه حیات خود در چند حوزۀ گوناگون اقدامات مهمی انجام داد که مهمترین آنها عبارت بود از نخست: انجام طرحهای پژوهشی متعدد، برای تحقق این امر، مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها چندین قرارداد پژوهشی با محققان برجستۀ آن روز کشور منعقد نمود که تعداد آنها در سال 1357 بالغ بر 81 طرح بود. دوم: برگزاری یک نشست بزرگ بینالمللی و طرح اندیشۀ گفتوگوی تمدنها و برنامهریزی برای همایش دوم که به خاطر بروز بحران انقلاب در ایران ناکام ماند. سوم: برگزاری سلسلهای از سخنرانیهای تخصصی در حوزۀ فرهنگ و تمدن ایرانی و نیز فرهنگ آسیائی. چهارم: انتشار چند کتاب اثرگذار در قالب برنامههای راهبردی مرکز. پنجم: تأسیس یک کتابخانۀ تخصصی معتبر به عنوان پایگاهی برای مطالعات فرهنگی در ایران.
بیگمان مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها یکی از نهادهای مهم و فعال در عرصۀ علوم انسانی کشور در دهۀ 1350 خورشیدی است که پس از انقلاب به همراه یازده نهاد علمی و فرهنگی برجای مانده از دورۀ پهلوی به هم پیوستند و از ادغام و تجمیع آنها پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی شکل گرفت. اما مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها پس از پیوستن به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از ادامه حیات بازماند. از همینرو، بخش مهمی از اسناد و گزارشهای مرتبط با مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها در بایگانی راکد پژوهشگاه علوم انسانی باقی مانده است که پس از نزدیک به 40 سال بخشی از این اسناد و گزارشها منتشر شده تا با بررسی آنها برخی از ابعاد و کارکردهای این بنیاد آشکار شود و ذهن اندیشمندان و پژوهشگران عرصۀ فرهنگ و علوم انسانی در ایران و سایر کشورهای آسیایی را به تأمل و تحقیق پیرامون آن وادارد.
در پرتو مطالعه و تحلیل این اسناد میتوان هم انگیزهها و علل تاسیس مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها و هم کارنامه، اقدامها و دستاوردهای علمی و فرهنگی آن را باز شناخت و هم پیوند آنها با نهاد قدرت و ایدئولوژی رسمی را تحلیل کرد و به انبوهی از ابهام و پرسشهای ایجاد شده پیرامون آن پاسخ گفت و افقهای بیشتری به سوی پژوهشهای فرهنگی گشود. افزون براین، با واکاوی تجربه و میراث علمی و پژوهشی این نهاد میتوان بر غنای فرهنگی و توسعۀ علوم انسانی کشور همت گماشت و راههای نپیموده و متوقف ماندۀ آن را با بررسیهای انتقادی دوباره پیمود و از این تجربه برای نقشآفرینی فرهنگی و پژوهشی در سطح آسیا و جهان بهره برد.
تاکون هیچ پژوهشی پیرامون مرکز ایرانی مطالعۀ فرهنگها و عملکرد آن صورت نگرفته است و با توجه به کوتاه بودن دورۀ فعالیت این مرکز در دورۀ پهلوی و گسستی که پس از انقلاب آن در مسیر فعالیت آن پدید آمد، شناخت قابل توجهی دربارۀ انگیزههای تأسیس و عملکرد آن وجود ندارد. با عنیات به فقر دادههای تاریخی، مجموعۀ پیشرو به سهم خود میکوشد پارهای از این ابهامها را کاهش دهد و عرصه را برای مطالعات گستردهتر و تخصصیتر پیرامون این مرکز بگشاید. اسناد مندرج در این اثر از درون حدود 2000 برگ از اسناد اسکن شده پژوهشگاه گزینش اسناد بیشتر بر فعالیتهای نهادی، جهتگیریهای فکری و فرهنگی، فعالیتهای پژوهشی، دستاوردها، ساختار اداری و سیر تحولات آن تأکید شده است. در انتشار این اسناد کوشش شده از ورود به پرونده پرسنلی افراد و کارکنان این سازمان خودداری گردد و در عوض بر فعالیتهای سازمانی و نهادی تمرکز شود. بنابراین اگر گاه نامی از افراد به میان آمده است هرگز به معنای سوگیری عامدانه و نمایانگر تأیید یا رد اقدامها و عملکرد آنها نمیباشد.
فهرست مطالب کتاب:
مقدمه
فصل اول: اساسنامه مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها
فصل دوم: تشکیلات سازمانی و ساختار اداری
فصل سوم: فعالیتها و اقدامات علمی و پژوهش
فصل چهارم: صورت جلسات هیأت مدیره و جلسات داخلی مرکز
فصل پنجم: گزارش عملکرد بخشهای مرکز
فصل ششم: امور اداری و مالی
فصل هفتم: ساختمان مرکز ایرانی
فصل هشتم: اختلاف نظر هیأت مدیره با مدیر عامل مرکز
پیوستها
پربازدید ها بیشتر ...
گزارشهایی دربارۀ مختصر عملیاتی در جنوب ایران: رویارویی نظامی بریتانیا و ایل قشقایی در بهار و تابستان 1918 م/ 1336 هـ.ق
سر پرسی سایکس، کلنل ای.اف. اورتون و دیگرانآنچه در این کتاب آمده، مجموعهای از گزارشهای فرماندهان بریتانیایی رشتهعملیاتی است که در بهار و تاب
دیگر آثار نویسنده
اسنادی از مرکز اسناد فرهنگی آسیا
به کوشش علیرضا ملایی توانی، لیدا ملکی، سیدمحمدحسین محمدیاندیشۀ ایجاد یک مرکز اسناد فرهنگی آسیایی در ایران به سالهای آغازین 1350 باز میگردد.
اسنادی از پژوهشگاه علوم انسانی در دورۀ پهلوی دوم
به کوشش علیرضا ملایی توانی، لیدا ملکی، سیدمحمدحسین محمدیاین کتاب بخش مهمی از اسناد و گزارشهای مرتبط با پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است که در اختی
نظری یافت نشد.