معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

یکی از چهره‌های پرفروغ آسمان فرهنگ و ادب و معرفت در دورۀ ناصری جناب علی‌خان ظهیرالدوله می‌باشد که در شب 17 ربیع‌الاول 1281 هجری در قریۀ جمال‌آباد شمیران متولد شد. وی فرزند محمدناصر خان ظهیرالدوله و اجدادشان اصالتاً از ایل قاجار و از منطقۀ استرآباد بودند.

از آنجا که پدر وی مأمور حکومتی در فارس بود، تحصیلات مقدماتی را نزد میرزا شفیعا، ادیب و شاعر شیرازی، در شیراز گذراند و در شانزده‌سالگی (1297)، دختر ناصرالدین‌شاه قاجار بانو فروغ‌الدوله را به همسری برگزید.

علاقه و استعداد معنوی وی باعث شد تا در سال 1303 هجری به فیض خدمت و درک صحبت عارف و پیر روشن‌ضمیر، جناب میرزاحسن صفی‌علیشاه، نائل گردد و در این راه سلوک کند تا آنجا که پس از خرقه‌تهی کردن جناب صفی‌علیشاه به دستگیری و ارشاد سالکان مأمور و مأذون گردید که این امر به قلم ایشان در این کتاب ذکر شده است.

در سال 1304 هجری همانند پدرش، وزیر تشریفات وقت گردید و سفرهای متعددی را همراه با شاه به انجام رساند. کتاب سفرنامۀ ظهیرالدوله حاصل یکی از آن سفرهاست. وی در سال‌های 1324 لغایت 1327 هجری حاکم همدان، کرمانشاه و گیلان گردید و سه‌بار نیز حاکم تهران شد؛ بار اول در سال 1333 هجری، بار دوم در سال 1337 هجری و بار سوم تا سال 1341 هجری دوام یافت. پس از درگذشت پیر روشن‌ضمیرش وی انجمنی را به نام «اخوت» با 110 عضو از رجال خوشنام و روشنگر تأسیس کرد.

نشریه‌ای با همان عنوان با محور اخلاقی ـ معرفتی به مدیرمسئولی جناب عبدالله نعمتی (حاج‌داداش کرمانشاهی) در دوازده شماره منتشر گردید. وی به سال 1342 هجری تن خاکی به خاک و جان افلاکی به یزدان پاک سپرد.

این کتاب در رمضان‌المبارک 1317 هجری به عبارتی صدوبیست سال پیش به خط مبارک ایشان تحریر شده که مجموعه‌ای است از مطالب گوناگون و به فرمودۀ خودشان شبیه به کشکول شیخ‌بهایی و فرهادمیرزا، که تا هیچ مطالعه‌کننده‌ای بی‌بهره و قسمت نباشد. اثر فوق به نام چنتۀ صفا به شمارۀ 18256 ـ5 در کتابخانۀ ملی ایران مضبوط است.

انگیزۀ بازنویسی اثر فوق به مناسبت صدوبیست و یکمین سال درگذشت پیر روشن‌ضمیر، جناب صفی علیشاه بود که به همین مناسبت نیز کتاب‌شناسی آثار ایشان در پیوست کتاب آورده شده است.

چنتۀ صفا شامل مطالب عرفانی عملی است که بدون شک نیاز هر سالکی را در طی طریق برآورده خواهد نمود.

بخش دوم این کتاب در راستای معرفی احوال و آثار صفی علیشاه است که در بخش‌های زیر گردآوری شده است: بخش اول: مختصری دربارۀ صفی‌ علیشاه؛ بخش دوم: سال‌شمار زندگی و آثار صفی علیشاه؛ بخش سوم: آثار صفی علیشاه؛ بخش چهارم: کتاب‌های چاپی، کتاب‌های خطی، کتاب‌های چاپ سنگی و سربی؛ همچنین کتاب‌های خطی که در آنها از صفی علیشاه نام برده شده است؛ بخش پنجم: مقالات فارسی؛ بخش ششم: پایان‌نامه‌ها.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

جنتۀ صفا ـ ظهیرالدوله

کتابشناسی صفی علیشاه

ترجمه انگلیسی

تصاویر